Свет
Што стои зад историскиот воен сојуз меѓу Германија и Велика Британија?
Во Музејот „Викторија и Алберт“ во Лондон германскиот канцелар Фридрих Мерц и британскиот премиер Кир Стармер го потпишаа таканаречениот договор за пријателство: 27 страници, кои не само што треба да го потврдат туку и да го прошират германско-британското партнерство.
Целта на договорот е двете земји „да бидат водени од желбата, во пресрет на фундаменталните промени во геополитичката средина, да ги здружат силите со цел да обезбедат иднина карактеризирана со просперитет, безбедност и одржливост за своите граѓани, како и за нивните отворени демократски општества“, пишува „Дојче веле“.
По брегзитот, Германија и Велика Британија сакаат повторно да соработуваат потесно. Што предвидува таканаречениот договор за пријателство и кои области ги опфаќа? Преглед на главните точки:
Безбедност
Германија и Велика Британија потврдуваат тесна соработка во оваа област. Забележливо е дека се преговара за клаузула за заемна помош, која треба билатерално да го надополни член 5 од договорот за НАТО. Таму се вели:
„Свесни за блиското совпаѓање на нивните фундаментални интереси и верувајќи дека не постои стратешка закана за едната страна што не е исто така стратешка закана за другата, договорните страни како блиски сојузници ја потврдуваат својата длабока посветеност на заемна одбрана и си обезбедуваат меѓусебна помош во случај на вооружен напад врз другата договорна страна, вклучително и воени средства“.
Ова треба да важи и за нови области, како што е сајбер-безбедноста.
Политика за оружје
Беше договорен развој на ракета со дострел од повеќе од 2.000 километри. Германија и Велика Британија веќе ја објавија оваа цел кон средината на мај. Таков систем на оружје сè уште не постои во европско производство.
Планирана е и поблиска соработка во развојот на беспилотни воздушни системи, проекти, како што е оклопното транспортно возило „Боксер“, на источното крило на НАТО и во областа на подводната безбедност во Северното Море. Треба да се прошири соработката во извозот на оружје.
Треба да се олесни извозот на заеднички произведена воена опрема. Досега, Германија честопати ги блокира ваквите проекти поради многу строги правила. Британците се надеваат дека промената во насоката ќе донесе дополнителен извоз во вредност од неколку милијарди.
Украина
Двете земји ветија дека ќе продолжат да ја поддржуваат Украина – во нејзината одбрана од Русија, но и во нејзината реконструкција.
Западен Балкан
Велика Британија исто така сака да учествува во таканаречениот берлински процес, кој треба да ги приближи земјите од Западен Балкан до Европската Унија преку засилена меѓурегионална соработка.
Миграциска политика
За да се потисне нерегуларната миграција, двете земји сакаат да воспостават свој акциски план. Борбата против трговијата со луѓе ќе се подобри, меѓу другото, преку меѓусебна правна помош, поддршка во гонењето на криминалците и ефикасна гранична контрола.
Повеќе од 20.000 бегалци го преминале Ла Манш од почетокот на годината. Германија се смета за транзитна точка за гумени чамци и друга опрема и застанување за мигрантите.
Треба да се зајакне и соработката во борбата против прекуграничниот криминал. Ова особено се однесува на перење пари, нелегални финансиски текови и трговија со дрога.
Патувања
До крајот на годината училишните групи треба да може да патуваат без виза помеѓу Обединетото Кралство и Германија. Во моментот проблемот е што учениците без германски пасош, на пример, од Сирија или Авганистан, мора да аплицираат за виза за Велика Британија, што често е комплицирано. За да не бидат овие деца де факто исклучени од училишните екскурзии, некои училишта во моментот целосно се откажуваат од размени со Велика Британија.
Од крајот на август на Британците ќе им биде полесно да патуваат во Германија преку терминалите Е-порти на граничните премини. Причината за сегашната регулатива е тоа што Велика Британија не само што ја напушти ЕУ туку никогаш не ѝ се приклучи на шенген-зоната – создавајќи значителни тешкотии за Британците при патување во ЕУ.
Економија
Договорен е германско-британски економски форум. Соработката треба да се прошири во областите на високата технологија и деловните финансии.
Енергетика
Двете земји сакаат да соработуваат во снабдувањето со енергија преку Северното Море и во изградбата на инфраструктура за водород и CO₂.
Сообраќај
За десет години, првите директни возови од Германија до Велика Британија треба да сообраќаат – под Ла Манш. Во моментот, поради пасошката контрола, ова е можно само со префрлање. Ќе се формира работна група за реализација на железничката врска.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
(Видео) Борбен авион се урна на аеромитинг во Дубаи
Индиски борбен авион „теџас“ се урна денеска за време на аеромитинг во Дубаи, при што загина пилотот, соопштија Индиските воздухопловни сили (IAF).
Борбениот авион летал на ниска надморска височина околу 14.15 часот по локално време пред да се сруши и да експлодира во огнена топка, според сведоците. Снимките од местото на настанот покажуваат црн чад што се издига од зад оградената писта.
My heart is heavy 💔…
Such a devastating moment at the #DubaiAirShow. India’s fighter jet #Tejas crashed tragically today, leaving everyone in shock and sorrow. 🙏😔
May God watch over the pilot. Prayers for safety and strength 🙏 pic.twitter.com/LXNC8VXK42
— Daphi (@Dafi_syiemz) November 21, 2025
„Формиран е истражен одбор за да се утврди причината за несреќата“, соопшти IAF.
Ова е втор познат пад на борбен авион, кој е напојуван од мотори на „Генерал електрик“ и е клучен за напорите на Индија да ја модернизира својата флота на воздухопловните сили, која е составена претежно од руски и од поранешни советски борбени авиони. Првата несреќа се случи минатата година за време на вежба во Индија.
Несреќата се случи на последниот ден од најголемиот авијациски настан на Блискиот Исток, кој почна во понеделникот.
Свет
Европските лидери на итен телефонски разговор со Зеленски за мировниот план на САД
Се очекува европските лидери да одржат итни разговори со украинскиот претседател Володимир Зеленски за мировните планови на САД.
„Блумберг“ објави дека се очекува голем број европски лидери – вклучувајќи го Британецот Кир Стармер, Французинот Емануел Макрон и Германецот Фридрих Мерц – да се приклучат на итен телефонски повик со Зеленски напладне по европско време за да разговараат за предлогот на САД и Русија за завршување на војната.
Ројтерс, исто така, потврди дека Мерц се откажал од планираниот настан за да го ослободи својот распоред за да се придружи на телефонскиот повик.
Се очекува понатамошен состанок на маргините на самитот на Г20 во Јужна Африка во сабота, објави „Блумберг“.
Германскиот таблоид „Билд“ информира дека се очекува Мерц да има телефонски разговор не само со Зеленски, туку и со американскиот претседател Доналд Трамп.
Претходно, САД подготвија мировен план за Украина и Русија кој содржи 28 точки, а предвидува Украина да се откаже од дополнителни територии на исток, да ја ограничи армијата и формално да се откаже од членството во НАТО, објави Аксиос.
Германскиот министер за надворешни работи Јохан Вадефул денес изјави дека верува оти планот поддржан од Соединетите Американски Држави за завршување на војната во Украина е само список на прашања што треба итно да се разгледаат меѓу Украина и Русија, истакнувајќи дека тоа не е конечен план.
Тој изјави дека имал долг телефонски разговор со специјалниот претставник на САД, Стив Виткоф.
„Сè е сè уште во состојба на флуктуација, а американскиот државен секретар Марко Рубио, исто така, рече дека разговорите подразбираат составување список на теми и опции што сè уште треба да се разгледаат и дискутираат“, рече Вејдфул во емисијата „Хојт џурнал“ на телевизискиот канал „ЗДФ“.
Вејдфул оцени дека секој обид да се доведат двете страни на преговарачка маса е достоен за поддршка.
„Ставот на Германија е европска позиција, што значи дека ја поддржуваме Украина. Сакаме да се осигураме дека Украина може да разговара за овие прашања од позиција на сила“, рече Вејдфул, цитиран од Танјуг.
Приказната за можната промена на границите и успехот на Русија во нејзината агресија не е нешто прифатливо за Украина, изјави денес амбасадорката на Украина во Соединетите Американски Држави, Олга Стефанишина.
На Глобалниот самит на жените 2025 во Вашингтон, Стефанишина нагласи дека територијалниот интегритет на Украина и промената на границите на Украина не можат да бидат на преговарачката маса.
„Да се каже дека Украина ги менува своите граници и дека Русија успева во својата воена агресија не е прифатливо. Секако, загрозувањето на независноста на Украина и дозволувањето на Русија да има мислење за нова агресија не е прифатливо“, додаде таа, пренесува Укринформ.
Стефанишина нагласи дека „ако сме сериозни во врска со 28-те руски точки, тие навистина немаат смисла“.
„Мислам дека сме сигурни во себе и го поддржуваме лидерството на претседателот (САД) Трамп, но лично сум загрижена што Русите секогаш избегнуваат разговор лице в лице. Мојот најголем страв е дека Русите ќе продолжат да го одложуваат процесот и да играат тактички игри“, рече таа.
Вршителката на должноста амбасадор на САД, Џули Дејвис, претходно изјави дека таа и секретарот на американската армија, Ден Дрискол, во четвртокот имале исклучително конструктивни дискусии со украинското раководство за прекин на војната.
„Европската унија ќе продолжи да ја поддржува Украина, бидејќи Украина е жртва на агресија“, изјави денес претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен и истакна дека санкциите против Русија предизвикуваат штета на нејзината економија.
„Украина може да смета на нас, бидејќи ова не е само агресија против Украина, туку агресија против принципите на Повелбата на ОН“, изјави Фон дер Лајен во говор во Јоханесбург, каде што присуствува на самитот на Г20, пренесува Ројтерс.
Според неа, ЕУ воведе 19 пакети санкции и тие имаат ефект.
„Ова може да се види кога ќе се погледнат растечките проблеми на руската економија – галопирачка инфлација, растечки каматни стапки и прегреана воена економија. Полека, но сигурно, податоците покажуваат дека санкциите функционираат“, нагласи фон дер Лајен.
Првиот самит на Г-20 на африканскиот континент се одржува во Јоханесбург.
Свет
Јапонија одобри делумно рестартирање на најголемата нуклеарна централа во светот
Гувернерот на Ниигата, Хидео Ханазуми, одобри делумно рестартирање на нуклеарната централа „Кашивазаки-Карива“, најголемата во светот по капацитет, јави „Ројтерс“. Со тоа се отстранува последната голема пречка за ТЕПКО, кој планира повторно да ги активира реакторите 6 и 7. Ханазуми најави гласање доверба во префектурното собрание и истакна дека остануваат прашања поврзани со безбедноста и со подготвеноста за инциденти.
Двата реактора имаат капацитет од 2.710 MW, околу една третина од вкупниот капацитет на електраната. ТЕПКО веќе ги заврши инспекциите на реакторот 6, што би било прво рестартирање на компанијата по Фукушима во 2011 година.
Одлуката доаѓа во услови на растечка побарувачка за електрична енергија во Јапонија. Аналитичарите проценуваат дека вклучувањето на реакторот 6 би можело да го намали увозот на ЛНГ до 4 милиони тони во 2026 година. ТЕПКО во меѓувреме се соочува со критики за неправилно ракување со доверливи документи во централата.

