Свет
„Њујорк тајмс“: Руската инвазија на Украина би била поинаква од сите војни во последните 80 години
Од завршувањето на Втората светска војна пред речиси 80 години имало десетици војни. Но, ако Русија ја нападне Украина во наредните денови, оваа војна ќе се разликува од сите тие и може да сигнализира доаѓање нова алармантна ера за подем на авторитаризмот.
Ова го наведува весникот Њујорк тајмс“ во својата анализа, во која се посочуваат две клучни причини зошто војната во Украина би изгледала поинаку од сите други по Втората светска војна.
Во случај Русија да ја нападне Украина, тоа ќе биде неиспровоцирана инвазија од страна на една од најголемите воени сили во светот. Во текстот се наведува дека главната цел на руските власти тогаш би била очигледна – проширување на регионалната доминација, било преку анексија или преку воспоставување марионетска влада.
Неколку други конфликти по Втората светска војна исто така одговараат на овој опис. Некои од најблиските аналогии се советската инвазија на Авганистан во 70-тите, Чехословачка во 60-тите, Унгарија во 50-тите, како и анексијата на Крим во 2014 година. САД ја нападнаа Панама во 80-тите и со помош на ЦИА ја соборија избраната влада во Гватемала во 50-тите.
Се разбира, САД почнаа и неколку далечни војни во Ирак, Виетнам и на други места. Но, најмоќните земји во светот ретко употребуваа сила за да ги прошират своите граници. Наместо тоа, тие во голема мера се придржуваа до договорите и меѓународните правила воспоставени во 40-тите.
Релативниот мир создаде огромни придобивки за глобалната економија и за човештвото воопшто. Стандардот на живеење се зголеми, а луѓето во просек почнаа да живеат подолго, поздраво и поудобно од своите предци. Намалувањето на бројот на воени конфликти одигра централна улога во ова – до почетокот на овој век стапката со која луѓето гинеа во вооружени конфликти падна на најниско ниво во пишаната историја.
Руската инвазија на Украина би изгледала како војна каква што не сме виделе во последните 80 години, а која некогаш била вообичаена. Се работи за моќна нација, која сака да ја прошири својата регионална доминација со преземање соседни територии.
„Таквата војна ќе биде знак дека Путин верува оти Пакс Американа е завршена работа и дека САД, Европската Унија и нивните сојузници станале премногу слаби за да ги реализираат своите закани“, се наведува во текстот на „Њујорк тајмс“.
Според западните аналитичари, Путин и неговиот внатрешен круг се дел од новиот вид автократи заедно со лидерите на Кина, Иран и Венецуела – „тоа се луѓе што не се заинтересирани за договори и документи, односно луѓе што почитуваат само цврста моќ“.
Затоа, според мислењето на некои експерти, многу луѓе на Тајван се плашат од ситуацијата во Украина.
„Ако западните сили не успеат да ѝ одговорат на Русија, тие ги охрабруваат Кинезите да размислуваат за акција на Тајван“, вели Лаи Ичунг, тајвански функционер.
Доколку светот влезе во ера во која земјите повторно носат одлуки врз основа на нивната воена сила, нè очекуваат големи промени.
Политиколозите веќе неколку години предупредуваат дека спроведувањето на демократијата опаѓа во светот. Лери Дајмонд од Универзитетот „Стенфорд“ вели дека станува збор за демократска рецесија.
Непрофитната организација „Фридом хаус“ известува дека нивото на глобалните политички слободи опаѓа од 2006 година. Руското преземање на украинските територии би придонело за оваа демократска рецесија на нов начин: автократијата би ја презела демократијата со сила, пишува „Њујорк тајмс“.
„Се создава нов мултиполарен поредок, кој одразува незапирлива промена на власта во корист на авторитарните режими, кои ги поддржуваат традиционалните вредности. Жестоката, воскресната Русија, заедно со Кина, се пионерската сила зад новиот поредок“, смета Александар Габуев од трустот „Карнеги Москов центар“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Сменет вториот најмоќен човек во Украина, објавено кој би можел да го замени
Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, ги објави имињата на кандидатите за нов шеф на Кабинетот на претседателот, клучна позиција што остана празна по оставката на Андриј Јермак.
На списокот се министерот за одбрана Денис Шмихал, министерот за дигитална трансформација Михајло Федоров, шефот на разузнавачката служба Кирило Буданов, заменик-министерот за надворешни работи Серхиј Кислиќа и заменик-шефот на Кабинетот на претседателот Павло Палис, пишува „Украинска правда“.
За време на онлајн прес-конференцијата, Зеленски нагласи дека е свесен за предизвиците што ги носи назначувањето на некои од кандидатите.
„Имам опции: министерот Шмихал или министерот Федоров, но постои предизвик бидејќи украинскиот парламент мора да ги разреши пред да можам да ги назначам. Не сакам да биде како Џенга, каде што ќе извадите едно парче и сè ќе се сруши. Канцеларијата на претседателот е важна, но има и други институции“, рече Зеленски.
Тој особено ја истакна важноста на Министерството за дигитална трансформација и Министерството за одбрана.
„Не знам кој би можел да го замени Федоров во Министерството за дигитална трансформација, но таму има многу млади паметни луѓе. Можеби Михајло може да најде замена за себе“, рече тој, додавајќи: „Што се однесува до Министерството за одбрана – тоа е покомплицирано, бидејќи е приоритет број еден. Сè уште не можам да ги најдам раководителите на Министерството за правда и Министерството за енергетика, се надевам дека наскоро ќе го решат тоа.“
Претседателот нагласи дека иако сите кандидати се на важни позиции, мора да се донесе одлука.
„Во секој случај, мора да се направи избор. Ако потрае долго, ќе се навикнам да управувам сам, без шефот на Канцеларијата. Но, мора да се донесе одлука“, заклучи тој.
Да потсетиме дека позицијата шеф на Канцеларијата на претседателот остана празна откако Зеленски ја прифати оставката на Андрије Јермак кон крајот на ноември. Оставката следеше откако службеници на Националното биро за борба против корупцијата (НАБУ) и Специјализираното обвинителство за борба против корупцијата (САПО) ја претресоа канцеларијата на Јермак.
Јермак потврди дека претресот се случил во неговиот дом и изјави дека е подготвен да помогне во истрагата. Откако претседателот ја прифати неговата оставка, Јермак објави дека се приклучува на вооружените сили на Украина. Потоа Зеленски најави целосна реорганизација на Канцеларијата.
Свет
Зеленски: Трамп има своја визија за крајот на војната, ние имаме поинаква
Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, одржа прес-конференција во Лондон по средбата со британскиот премиер Кир Стармер, францускиот претседател Емануел Макрон и германскиот канцелар Фридрих Мерц. Тој нагласи дека американскиот мировен предлог има нова, скратена форма и дека украинските позиции за клучните точки не можат да се променат.
Зеленски рече дека мировниот план на САД сега е намален на 20 точки и дека САД бараат компромис, но дека „нема компромис кога станува збор за територијата“.
„Украина нема право – ниту според Уставот, ниту според меѓународното право, ниту според моралниот закон – да се откаже од територија“, рече Зеленски. Тој најави дека Украина ќе го ревидира сегашниот нацрт на американскиот мировен предлог и ќе го достави до Вашингтон, „веројатно во вторник навечер“.
Зборувајќи за обновата на земјата, Зеленски рече дека клучното прашање е финансирањето и дека позицијата на Европа, за која тој верува дека има клучна улога, мора да се земе предвид. „Европското учество во овие преговори е клучно“, рече тој.
Тој додаде дека одлуката за кредитите за репарации е исклучиво на Европската комисија. „Ние сметаме на овие средства, но сè зависи од Европа“, рече тој.
Зеленски особено ја истакна разликата во пристапот на Киев и Вашингтон.
„Трамп има своја визија за завршување на војната, која е различна од онаа на Украина. САД сакаат војната да заврши, но за Украина, клучни се условите под кои оваа војна ќе заврши“, рече тој.
Тој, исто така, нагласи дека безбедносните гаранции мора да бидат потврдени од американскиот Конгрес.
Зеленски заклучи дека единството на Западот сега е клучно за Киев: „Клучот е единството на Европа и Украина, како и единството на Европа, Украина и САД“.
Изјавите на Зеленски се значајни затоа што ова е првпат украинскиот лидер, по планот од 28 точки меѓу САД и Русија, кој сега е ревидиран на 20, јавно да каже дека не се согласува со Трамп по клучните точки.
Свет
Вработените во Лувр најавија штрајк по големиот грабеж: „Музејот е запоставен“
Вработените во парискиот музеј Лувр гласаа за штрајк, протестирајќи против лошите услови за работа и безбедносните пропусти што го привлекоа вниманието на јавноста по спектакуларниот грабеж на француски накит во октомври, пишува „Асошиејтед Прес“. Синдикатите предупредуваат дека музејот е во криза, со низа проблеми што кулминираат по дрската кражба и неодамнешното истекување на вода што оштети стотици книги.
Во писмо упатено до француската министерка за култура Рашида Дати, синдикатите CGT, CFDT и Судот наведуваат дека музејот е во криза поради недоволни ресурси и влошување на условите за работа. Тие тврдат дека посетата на Лувр стана вистинска пречка за милионите посетители кои доаѓаат секоја година за да ги видат неговите огромни колекции на уметност и артефакти.
Како клучен фактор за незадоволството, синдикатите го посочуваат грабежот од 19 октомври, кој „ги истакна долго пријавените недостатоци во приоритетите“. Крадците провалиле во галеријата Аполо на горниот кат од музејот користејќи скали монтирани на камион за да добијат пристап низ прозорец.
За неверојатно кратко време, помалку од осум минути, тие провалиле во две витрини и избегале со плен проценет на 88 милиони евра (102 милиони долари). Директорот на музејот подоцна призна за „страшен пропуст“ во безбедноста.
Украдените предмети, кои сè уште не се пронајдени, вклучуваат ѓердан од дијаманти и смарагди што Наполеон ѝ го дал на царицата Мари-Луиз, накит поврзан со кралиците од 19 век Мари-Амели и Хортенза, како и бисерната и дијамантската тиара на царицата Евгенија.
Како да не беше доволен грабежот, Лувр се соочува и со други инфраструктурни проблеми. Кон крајот на ноември, протекување на вода оштети помеѓу 300 и 400 книги, дополнително фрлајќи светлина врз запуштената состојба на најголемиот музеј во светот, објавува CNN. Оштетените публикации, кои датираат од крајот на 19-ти и почетокот на 20-ти век, се дел од библиотека специјализирана за египетски антиквитети.
Според портпаролот на музејот, протекувањето се случило на 26 ноември кога случајно бил отворен вентил во водоводниот систем кој со месеци не бил во употреба и чека замена како дел од реновирањето планирано за септември 2026 година. Иако официјалните лица инсистираат дека книгите не се единствените во светот и дека нема да има трајна штета откако ќе се исушат и поправат, инцидентот ги зголеми загриженостите.
Одржувањето на огромните и историски згради на Лувр, некогашниот дворец на француските кралеви, очигледно не го држеше чекорот со својата популарност. Музејот, кој минатата година прими 8,7 милиони посетители, призна „структурни проблеми“. Минатиот месец, дури мораше привремено да затвори некои канцеларии и јавна галерија поради ослабени греди на подот.
За финансирање на програмата за модернизација, музејот во ноември објави дека ќе ги зголеми цените на билетите. Од 14 јануари 2026 година, еден билет за посетителите надвор од Европската економска зона (ЕЕА) ќе чини 32 евра, што е зголемување од 45%. Се очекува овој потег да генерира дополнителни 15 до 20 милиони евра годишно за инвестиции во инфраструктура.
Сепак, синдикатите бараат ресурсите итно да се насочат кон подобрување на зградите и заштита на музејот, неговите колекции, посетителите и вработените. Кристијан Галани, функционер во синдикатот CGT, ја сумираше фрустрацијата на работниците.
„Се наоѓаме во запуштен музеј кој ги покажа своите безбедносни слабости“, рече тој, додавајќи дека гласањето за штрајкот, кој започнува следниот понеделник, било едногласно. „Ни треба промена на темпото“, заклучи Галани.

