Свет
„Њујорк тајмс“: Руската инвазија на Украина би била поинаква од сите војни во последните 80 години

Од завршувањето на Втората светска војна пред речиси 80 години имало десетици војни. Но, ако Русија ја нападне Украина во наредните денови, оваа војна ќе се разликува од сите тие и може да сигнализира доаѓање нова алармантна ера за подем на авторитаризмот.
Ова го наведува весникот Њујорк тајмс“ во својата анализа, во која се посочуваат две клучни причини зошто војната во Украина би изгледала поинаку од сите други по Втората светска војна.
Во случај Русија да ја нападне Украина, тоа ќе биде неиспровоцирана инвазија од страна на една од најголемите воени сили во светот. Во текстот се наведува дека главната цел на руските власти тогаш би била очигледна – проширување на регионалната доминација, било преку анексија или преку воспоставување марионетска влада.
Неколку други конфликти по Втората светска војна исто така одговараат на овој опис. Некои од најблиските аналогии се советската инвазија на Авганистан во 70-тите, Чехословачка во 60-тите, Унгарија во 50-тите, како и анексијата на Крим во 2014 година. САД ја нападнаа Панама во 80-тите и со помош на ЦИА ја соборија избраната влада во Гватемала во 50-тите.
Се разбира, САД почнаа и неколку далечни војни во Ирак, Виетнам и на други места. Но, најмоќните земји во светот ретко употребуваа сила за да ги прошират своите граници. Наместо тоа, тие во голема мера се придржуваа до договорите и меѓународните правила воспоставени во 40-тите.
Релативниот мир создаде огромни придобивки за глобалната економија и за човештвото воопшто. Стандардот на живеење се зголеми, а луѓето во просек почнаа да живеат подолго, поздраво и поудобно од своите предци. Намалувањето на бројот на воени конфликти одигра централна улога во ова – до почетокот на овој век стапката со која луѓето гинеа во вооружени конфликти падна на најниско ниво во пишаната историја.
Руската инвазија на Украина би изгледала како војна каква што не сме виделе во последните 80 години, а која некогаш била вообичаена. Се работи за моќна нација, која сака да ја прошири својата регионална доминација со преземање соседни територии.
„Таквата војна ќе биде знак дека Путин верува оти Пакс Американа е завршена работа и дека САД, Европската Унија и нивните сојузници станале премногу слаби за да ги реализираат своите закани“, се наведува во текстот на „Њујорк тајмс“.
Според западните аналитичари, Путин и неговиот внатрешен круг се дел од новиот вид автократи заедно со лидерите на Кина, Иран и Венецуела – „тоа се луѓе што не се заинтересирани за договори и документи, односно луѓе што почитуваат само цврста моќ“.
Затоа, според мислењето на некои експерти, многу луѓе на Тајван се плашат од ситуацијата во Украина.
„Ако западните сили не успеат да ѝ одговорат на Русија, тие ги охрабруваат Кинезите да размислуваат за акција на Тајван“, вели Лаи Ичунг, тајвански функционер.
Доколку светот влезе во ера во која земјите повторно носат одлуки врз основа на нивната воена сила, нè очекуваат големи промени.
Политиколозите веќе неколку години предупредуваат дека спроведувањето на демократијата опаѓа во светот. Лери Дајмонд од Универзитетот „Стенфорд“ вели дека станува збор за демократска рецесија.
Непрофитната организација „Фридом хаус“ известува дека нивото на глобалните политички слободи опаѓа од 2006 година. Руското преземање на украинските територии би придонело за оваа демократска рецесија на нов начин: автократијата би ја презела демократијата со сила, пишува „Њујорк тајмс“.
„Се создава нов мултиполарен поредок, кој одразува незапирлива промена на власта во корист на авторитарните режими, кои ги поддржуваат традиционалните вредности. Жестоката, воскресната Русија, заедно со Кина, се пионерската сила зад новиот поредок“, смета Александар Габуев од трустот „Карнеги Москов центар“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Естонија го воведува моделот на вештачка интелигенција Chat GPT во својот образовен систем

Естонската влада соработува со компанијата за вештачка интелигенција со седиште во Калифорнија Open AI за да го воведе моделот на вештачка интелигенција Chat GPT Edu во својот средношколски образовен систем, при што првите генерации на наставници и ученици ќе имаат пристап до алатката уште во септември.
„Отворената вештачка интелигенција ќе и обезбеди на естонската влада употреба на ChatGPT Edu, приспособена верзија на алатката изградена за образовни системи и API услуги“, објави компанијата денес.
Како што е наведено, соработката ќе вклучува и техничка поддршка и споделување знаење за случаи на наменска употреба, како што се приспособени алатки фокусирани на наставата и учењето кои ќе заштедат време на наставниците со отстранување на административните задачи, како и ќе ги поддржат учениците да ја изградат својата креативност и вештини за критичко размислување.
„Образовните институции имаат клучна улога во обезбедувањето дека сите ученици и наставници имаат пристап до вештачката интелигенција и ја добиваат потребната обука за искористување на нејзиниот потенцијал. Естонија целосно го прифати овој предизвик и ќе биде една од првите земји во светот што ќе ја интегрира вештачката интелигенција во својот образовен систем“, се вели во објавата на Open AI на својата веб-страница.
Естонската министерка за образование и истражување Кристина Калас смета дека конкурентноста на земјата зависи од тоа колку добро може да ги подготви младите за ерата на вештачката интелигенција, пренесува Танјуг.
Регион
Санторини стравува од колапс на туристичката сезона

На еден месец од почетокот на серијата од 20.000 земјотреси, ситуацијата на Санторини не е многу подобра. Не престануваат земјотресите со среден интензитет, не е исклучена опасноста од најголемиот од шест степени според Рихтеровата скала, тимови од сеизмолози и геолози ги следат промените во структурата на островот и морското дно каде „спијат“ вулканите.
Што понатаму, се прашуваат неколкуте што останаа по егзодусот на 12.000 жители кои во паника го напуштија Санторини првите денови. Признаваат замор, исцрпеност од непроспиените ноќи и денови, страв од очекување на најголемиот земјотрес, вознемиреност поради збунетоста на експертите кои и самите се во недоумица за зачестеноста и бројот на земјотреси, феномен со кој никогаш во пракса не се сретнале – а самите талкаат со понудените теории.
Загрижени се и за туристичката сезона која требаше да започне во март, но која е се понеизвесна. Првиот удар е откажувањето на приклучувањето на бродовите за крстарење, кои избраа други пристаништа поради ситуацијата на островот. Досега имало три брода за крстарење, но тешко дека нешто ќе се промени до Велигден, кој е голем празник за Санторини. До јуни, 170 бродови за крстарење беа планирани да се закотват и над 800 во текот на целата сезона, што отсекогаш бил најголемиот извор на приход на островот, бидејќи вклучува најмалку 1,5 милиони гости кои ќе се симнат накратко во текот на сезоната. Дополнително ја влошува состојбата и фактот што поради лизгање на земјиштето е блокиран пристапот кај пристаништето Антинис и што е прекината жичницата која е главното превозно средство од пристаништето до Фира.
Во моментов се повеќе агенции „замрзнуваат“ нови резервации, а во исто време се зголемува бројот на откажувања за периодот околу Велигден. Интересот од тур-операторите е значително намален, особено за резервации од САД, кој е еден од најважните пазари за островот.
На островот има 17.000 хотелски кревети и уште 40.000 во приватно сместување, со работна сила од околу 70.000 луѓе, што сега е под знак прашалник. Само угостителскиот сектор кој опфаќа 712 кафулиња и ресторани има потреба од илјадници работници, а како што стојат работите оваа сезона ќе има недостиг од работна сила. Засега нема луѓе кои изразиле желба да се вратат и да работат во Санторини во текот на летото.
Регион
Брнабиќ: Оставката на Вучевиќ ќе биде констатирана на крајот од претстојната седница

Претседателката на српското Собрание Ана Брнабиќ денеска изјави дека оставката на премиерот Милош Вучевиќ ќе биде последната точка на дневниот ред на претстојната редовна седница на Народното собрание.
Брнабиќ претходно изјави дека седницата за разгледување на Предлогот за изменување и дополнување на Законот за високо образование ќе започне на 4 март.
Таа на прес-конференција во српското Собрание рече дека оставката на Вучевиќ ќе биде последната точка, бидејќи некој треба да ги брани предложените закони.
Брнабиќ изјави и дека на продолжениот ректорски колегиум и на експертската работна група двапати им понудила писмо во кое ги замолила да дојдат и да расправаат за измените на Законот за високо образование во парламентот бидејќи тоа можело да го предложи парламентот и тогаш владата немало да биде таму за да го образложи законот.