Свет
2022 година беше годината што ќе промени сè
Кога пред една година се пишуваше за ретроспектива на 2021 година во светот, сите ја нарекоа година без крај, односно година за која никој нема да зажали. Да знаевме каква ќе биде следно, сигурно ќе бевме поблаги кон неа, пишува Индекс.хр.
По две години од пандемијата, милиони мртви ширум светот, екстремен раздор и поларизација околу одговорот на неа, а особено поради вакцината против Ковид-19, опасното потресување на демократскиот систем во Америка, но и во други земји, како како и природните катастрофи поврзани со климатските промени, сето тоа падна во втор план на 24 февруари.
Зад судбоносната одлука за инвазија стоеше еден човек, некрунисаниот руски император Владимир Путин, поранешен шпион на КГБ кој сега се претставува како цврст борец против американскиот колонијализам и заштитник на традиционалната христијанска култура.
Но, дури и тој, со сигурност, не беше свесен за хаосот во кој ќе ги фрли Русија и Европа и целиот свет.
Украина не престана да ѝ дава номинален отпор на втората воена сила во светот, за што подеднакво придонесоа криминалната неспособност, корупцијата и негрижата на руските генерали, деморализирањето на војниците, застареноста на оружјето и хроничниот недостаток на опрема. Светот гледаше шокирано, но парализата и пасивноста траеја изненадувачки кратко, барем на Запад.
Европа, пред сè, наеднаш се разбуди од заспаното затишје во децении мир, просперитет и удобно уредување со бесплатна американска воена заштита и евтина руска енергија.
НАТО и САД, како нејзина најсилна членка, брзо и јасно ставија до знаење дека директна воена интервенција не доаѓа предвид бидејќи Украина не е членка на алијансата. Но, воената помош брзо почна да пристигнува преку украинската граница, во која САД, како што се очекуваше, одиграа голема улога.
Затоа Европската Унија прва иницираше економска одмазда за агресијата, со најтешките санкции што некогаш ги воведе, а кои многумина, особено самата Москва, ја гледаат како еден вид економска војна.
Одговорот беше неспоредливо побрз и посилен отколку за време на распадот на Југославија и крвавите војни во Хрватска и Босна и Херцеговина што избувнаа во раните деведесетти, но и од руската војна во провинцијата Чеченија, во соседна Грузија, во Сирија и во Самата Украина во форма на „хибридна“ инвазија од 2014 година
И додека Русија еклатантно ги наруши територијалниот интегритет и суверенитет на соседната земја, што и самата ги гарантираше со Будимпештанскиот договор од 1994 година, на САД и Бразил, најголемите земји на западната хемисфера, им се закануваше да потонат во политички хаос поради се посилниот широко распространето непризнавање на изборните резултати.
Повеќегодишниот тренд на слабеење на демократиите и зајакнување на автократиите предводени од Кина се чинеше дека ќе кулминира.
Подеднакво гротескни се и изјавите на Путин дека Русија „не изгубила ништо“ со нападот на Украина (додека САД го проценуваат бројот на убиени и ранети руски војници на околу сто илјади, а Украина многу повеќе од тоа) или дека 99,9% од Русите се „подготвени да жртвувајте сè за татковината“, со оглед на тоа што речиси милион од нив ја напуштија татковината од почетокот на инвазијата.
Но, Путин сè уште има шанса да извлече некој привид на победа од челустите на воено понижување и пораз, доколку, преку комбинација на заплашување, блефирање, енергетска уцена и нуклеарни закани, успее да ги убеди Брисел и Вашингтон да го принудат Киев да склучи договор. примирје и прифаќање на статус кво на бојното поле.
Украинците, се разбира, никогаш нема да ја признаат анексијата, но на Русија и е доволно тоа да стане реална ситуација на терен, исто како и случајот со Крим. А потоа, по период на опоравување и обнова на десеткуваната војска, тие ќе ја имаат таа територија како отскочна даска за нов обид да ја освојат Украина, или до источниот брег на Днепар или како целина.
Делот од светот кој ја поддржува Украина и сфаќа колку опасна би била руската победа сега има избор: или да продолжи да ја поддржува воено, финансиски и политички додека не ги протера окупаторите, барем од територијата што ја освоија од 24 февруари или нека Путин земе што сака, односно може, за случајно да не ја изврши својата самоубиствена закана со нуклеарно оружје.
Тоа ќе биде избор помеѓу кукавичка, пресметлива и разединета Европа која ќе му дозволи на фашистички силеџија да ги промени границите со сила, или Европа која конечно се разбудила и сфатила дека нејзините интереси и нејзините вредности се суштински поврзани, дека исходот од војната во Украина има последици за сите и дека мирот и предавањето не се исти. Цената во секој случај ќе биде висока, пишува Индекс.хр.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Бундесбанк: Германската финансиска стабилност е во опасност
Германската централна банка е загрижена за зголемувањето на нивото на долг во Европа и заканата што произлегува од тоа за германската финансиска стабилност.
Високите коефициенти на јавен долг и БДП во Европа, со тренд на зголемување, претставуваат ризик, смета Бундесбанк, додавајќи дека повисоките јавни трошоци и товарот на каматата ја поткопуваат одржливоста на долгот на поединечните земји.
„Германскиот финансиски систем е длабоко интегриран во европскиот, а со оглед на клучната врска помеѓу државата и банките, ова би можело да претставува значителен ризик за неговата стабилност“, објаснува членот на извршниот одбор на Бундесбанк, Михаел Теурер.
„Германските фискални регулативи неодамна беа изменети и не гарантираат долгорочна одржливост или усогласеност со фискалните регулативи на ЕУ, што може да бара прилагодувања на фискалната политика на среден рок“, додаде претставникот на Бундесбанк.
Меѓу ризиците, централната банка го издвои и ризикот за квалитетот на портфолијата на германските банки во претерано неизвесна средина.
Обемот на нефункционални кредити расте веќе некое време, главно поради проблеми во секторот за комерцијални недвижности. Банките сè повеќе мора да прават прилагодувања на вредноста на нивните кредитни портфолија, иако велат дека неотплатените кредитни обврски сè уште се „во рамките на управлива рамка“.
Проценката на Бундесбанк за влошување на макрофинансиското опкружување оваа година е поткрепена и од трговската и од економската неизвесност и од постојаните геополитички тензии.
Свет
Шефот на ОН ги критикува светските лидери: Милијарди се трошат за заведување на јавноста за климата
Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, ги критикуваше светските лидери за нивниот неуспех да го ограничат затоплувањето на 1,5 степени Целзиусови.
Научниците потврдија дека светот ќе ја надмине границата од 1,5 степени Целзиусови околу 2030 година, што би можело да доведе до неповратни последици.
„Премногу корпорации остваруваат рекордни профити од климатското уништување, додека милијарди се трошат за лобирање, заведување на јавноста и попречување на напредокот“, рече Гутереш во својот говор.
„Премногу лидери остануваат заробеници на овие лични интереси.“
Земјите низ целиот свет трошат околу 1 трилион долари секоја година за фосилни горива. Лидерите имаат два јасни избори, рече Гутереш: „Можеме да избереме да водиме или да бидеме водени во пропаст.“
Конференцијата COP30 одбележува три децении разговори за глобалната клима. Во тој период, земјите делумно ги намалија проектираните зголемувања на емисиите, но не доволно за да го спречат она што научниците го нарекуваат екстремно глобално затоплување во следните неколку децении.
Светската метеоролошка организација (WMO) во извештајот наведува дека оваа година веројатно ќе биде втора или трета најтопла година досега, со просечни температури во август, по рекордните топлотни бранови во 2023 и 2024 година, 1,42 степени Целзиусови над прединдустриските нивоа.
Свет
Руски војник осуден на доживотен затвор за убиство на украински воен заробеник
Украински суд денес осуди руски војник на доживотен затвор за убиство на украински воен заробеник, прв таков случај од почетокот на руската инвазија на Украина.
Суд во југоисточниот град Запорожје го прогласи Дмитриј Курашов (27) за виновен за убиството на Виталиј Ходниук, украински војник кој се предаде на руските сили во јануари 2024 година.
Курашов, кој беше заробен од украинските сили заедно со други руски војници кратко по инцидентот, се изјасни за виновен на суд, иако подоцна им рече на новинарите дека е невин и сака да биде вклучен во размена на заробеници.
Неговата казна има симболично значење за Украина, која вели дека руските сили егзекутирале голем број украински воени заробеници, но осомничените обично се надвор од дофатот на украинската правда. Русија негира дека нејзините војници вршат воени злосторства.
Нападот во кој е убиен Ходниук се случил на 6 јануари 2024 година. Според обвинителите и сведоците, Ходниук се предал невооружен, клекнал, а Курашов го застрелал со митралез. Курашов тврди дека истрелите биле испукани од воен лекар по име „Седој“, кој подоцна починал. Рускиот напад бил краток.
фото: принтскрин

