Регион
„Дојче веле“: Турција и Грција на работ на војна

За оружје се зборува сè погласно, откако Анкара објави дека ќе го испрати истражувачкиот брод „Орук Реис“ во близина на грчкиот остров Кастелоризо во Егејското Море, што е на само три километри од турското копно. Таму, според најавите, турскиот брод треба да ги испита потенцијалните подводни наоѓалишта на природен гас и нафта за еден месец. Сепак, Грција ја смета оваа морска зона како своја територијална вода и зона во која има ексклузивно право да го истражува и експлоатира морското дно“, пишува „Дојче веле“.
Армиите на обете земји се зголемени, и според „Билд“, само со посредство на германската канцеларка Ангела Меркел бил спречен конфликт во вторникот вечерта. Според весникот, турските воени авиони летале над Кастелорико, грчки авиони исто така биле во воздухот, а телефонскиот контакт на канцеларката со турскиот претседател Ердоган и грчкиот премиер Мицотакис спречил воен судир.
Преговорите се единственото решение
Гинтер Сеуферт од Берлинскиот центар за применети турски студии вели за „Дојче веле“дека турскиот претседател нема да се откаже од дупчењето во подморјето на подрачјето што Грција го смета за свое.
„Дали поради тоа ќе дојде до војна, ќе зависи од односот на Грција: дали ѝ нуди на Турција преговори или не “, продолжува Сеуферт. „И зависи од тоа како ќе се постави ЕУ, но пред сè САД. Конечно, Грција и Турција се членки на НАТО, па големите членки на НАТО ќе треба да интервенираат како посредници“.
Сеуферт смета дека преговорите се единственото решение за спротивставените толкувања на поморското право. Додека Грција смета дека морето околу нејзините острови треба да припаѓа на грчките територијални води (засновано на правото на „ексклузивна економска зона од 200 наутички милји околу островот“), Турција тврди дека не подразбира ексклузивно право на енергија.
Неодлучност на ЕУ и САД
Додека ЕУ досега се оградува од изјави и закани за санкции против Турција, Соединетите Држави се наоѓаат во тешка позиција, рече Сеуферт.
„Од една страна, тие имаат многу спорови со Турција. Помислете на купувањето на рускиот противракетен систем С-400 од страна на Турција. Од друга страна, Соединетите Држави се обидуваат да го потиснат влијанието на Русија во Источниот Медитеран и Либија со помош на Турција. Вашингтон очигледно сè уште не одлучил дали сака примарна позиција против Русија или првенствено да ја дисциплинира Турција“.
„Ердоган широко ја користи оваа политика на американски цик-цак, како и неодлучноста на ЕУ“, заклучува Сеуферт.
Поранешниот дописник од Турција и предавач на универзитетите во Истанбул и Никозија потсетува дека ЕУ некогаш имала кохерентна политика кон Турција во рамки на преговорите со таа земја за влез во Унијата.
„Бидејќи овој процес беше многу нормативно организиран, имено според спроведувањето на демократските реформи во Турција, сите земји на ЕУ би можеле да застанат зад него“, вели Сеуферт. Но, тоа не успеа. „Многу индивидуални теми сега се во преден план – прашањето за бегалците, енергетската политика, улогата на Турција во Сирија и Либија. Во сите овие теми, одделните земји на ЕУ имаат различни позиции во согласност со националните интереси“, додаде Сеуферт.
Сеуферт: Целта на Ердоган е „Голема Турција“
На прашањето на новинарите на ДВ дали е случајно тоа што истиот ден (24 јули) кога се одржа првата исламска молитва во „Аја Софија“, која повторно беше претворена во џамија, турски брод планира да замине во близина на грчкиот остров и да ја одбележи годишнината од договорот од 1923 година, кога е дефинирана границата меѓу Турција и Грција, Сеуферт вели:
„Ова не е случајност. Политиката на господинот Ердоган е насочена кон создавање Голема Турција. Тоа е Турција која не е ориентирана кон Западот, како кај Кемал Ататурк, туку е Турција проникната од историјата и империјалната величина на Отоманската Империја“, рече тој.
Мотото на Ердоган, како што рече тој, е Турција да стане најсилна во регионот во вакуумот создаден со повлекувањето на САД и слабоста на ЕУ, а Турција да ги претставува интересите на сунитските муслимани на Блискиот Исток.
„Практичните последици од оваа политика се вооружување на турската армија и милитаризација на надворешната политика во Источниот Медитеран. Оваа политика има и големи симболични димензии, како што е претворањето на ‘Аја Софија’ во џамија“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.
Регион
Бугарија од 1 јануари 2026 година го воведува еврото

Бугарија ги исполни сите критериуми и е подготвена да ја усвои единствената европска валута од 1 јануари 2026 година. Ова е јасно од извештајот за конвергенција на Европската комисија (ЕК), објави БГНЕС.
Министрите за финансии на Еврогрупата ќе го разгледаат извештајот на ЕК и оној на ЕЦБ на состанокот на 19-20 јуни во Луксембург. На самитот на ЕУ, кој ќе се одржи на 26-27 јуни, тие ќе бидат разгледани и од лидерите на Унијата.
На 30 јуни, Европската комисија ќе го даде предлогот за фиксирање на девизниот курс, и не се очекува тој да биде различен од сегашниот девизен курс утврден од валутниот одбор.
Конечната одлука за пристапувањето треба да дојде на 8 јули, кога земјите од Еврогрупата ќе ги усвојат законските одлуки за усвојување на еврото во Бугарија.
Со ова, Бугарија ќе биде 100% полноправна членка на Европската Унија, откако на почетокот на оваа година се приклучи и на копнениот Шенген, објави БГНЕС.
Бугарија е членка на ЕУ од 1 јануари 2007 година.