Регион
Славен, но празен: Егзодус на грчки остров, нема деца, училиштата се затворени
Кога ќе пристигне зимата на Антикитера, и онака малото население на изолираниот грчки остров уште повеќе се намалува.
„Ние сме дваесетина, нема деца, нема пекара“, вели началникот Јоргос Хархалакис, кој прави се што може за да го оживее малиот остров во Егејското Море. „Не се откажувам“, изјави тој за АФП, птенесе „Индекс“.
Антикитера, остров помеѓу Китера и Крит, како и многу други рурални региони во Грција, страда од сериозна депопулација. Островот е со големина на хрватскиот Вир и има 39 жители според пописот од 2021 година. Пред Втората светска војна имал илјада.
Хархалакис (37) сè уште се сеќава на своите први години во основно училиште во 1990-тите, пред неговото семејство, како и многу други, да биде принудено да се пресели на копното поради финансиски проблеми. Во тоа време, островот бил дом на фармери, рибари и сточари, рече тој. Денеска е населено само пристанишниот град Потамос.
Во карпестите височини на Антикитера сè уште се видливи сувите ѕидови на терасовите полиња меѓу напуштените и урнати куќи. Единствената врска на островот со надворешниот свет е бродот до Китера и Крит.
Поради егзодусот на жителите, основното училиште беше затворено на крајот на минатиот век, но накратко беше отворено во 2018 година за само тројца ученици, децата на Деспина и Диониз Андроникос, брачен пар кој се врати на островот од Атина.
„Кога мојата најстара ќерка заврши основно училиште во 2021 година, моравме повторно да заминеме за да може да оди во средно училиште во Китера“, рече Диониз Андроникос.
Училиштето беше принудено повторно да се затвори. На почетокот на оваа учебна година иста судбина имаа уште десет училишта низ Грција поради недостиг на ученици. Стапката на фертилитет во Грција е 1,43, што е под просекот на ЕУ од 1,53 деца, покажуваат податоците на агенцијата на ЕУ Евростат. Неодамнешното истражување на Грчкиот институт за демографски истражувања (ИДЕМ) покажа дека секоја трета општина во земјата има помалку од 10 раѓања годишно.Институтот ова го припишува на стареењето на населението во Грција, но и на „екстремно нерамномерната распределба на населението“.
Повеќе од една третина од Грците живеат во Атина. Со повеќе од една петтина од населението на возраст од 65 и повеќе години, Грција е на четвртото место меѓу земјите-членки на ЕУ со најголем број стари лица. Само Италија (23,8 отсто), Португалија (23,7 отсто) и Финска (23,1 отсто) се повисоко рангирани, според Евростат. За да бидат работите уште полоши, повеќе од половина милион млади луѓе ја напуштија земјата за време на финансискиот колапс во последната деценија.
Хархалакис вели дека главниот проблем во Антикитера е недостатокот на инфраструктура.
„Државата мора да понуди стимулации за изградба на куќи и продавници“, рече тој. Во зима, на островот има само едно кафуле, кое исто така е мала продавница. Со него управува човек на возраст од осумдесет години.
„Локалната популација старее и иднината на островот е доведена во прашање“, вели Кетрин Дехосал, пензионирана Французинка која времето го поминува меѓу островот и нејзината татковина. Оваа година Владата воведе стимулации за новороденчињата за борба против демографскиот колапс. Но, експертите предупредуваат дека зголемувањето на бројот на раѓања не е единствениот одговор.
„Стапките на смртност и имиграцијата играат важна улога и не треба да се минимизираат“, рече Вирон Коцаманис. Хархалакис се надева дека планираната опсерваторија за климатски промени на островот ќе создаде работни места.
Антикитера веќе ужива голема слава во научниот свет. Таму, на почетокот на 20 век, нуркачите со сунѓери пронајдоа астролошки часовник од вториот век во бродолом од римската ера, за кој се верува дека е најстариот компјутер во светот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Ученик во Загреб дошол во основно училиште со гасен пиштол поради предизвик на „Тик-ток“
Пред неколку дена, се случи инцидент во основно училиште во Загреб. Средношколец донел гасен пиштол и им го покажал на другите ученици за време на одморот. Се вели дека станува збор за предизвик на „Тик-ток“ каде што децата се охрабруваат да донесат најчудната работа во училиште и да ги снимаат реакциите на своите пријатели, пренесе хрватски „Индекс“.
Сè беше потврдено од директорот на училиштето.
„Го зедовме тој гасен пиштол, контактиравме со полицијата, полицијата беше таму многу брзо. Ги направивме сите потребни процедури тој ден, а продолживме и следниот ден. Разговаравме многу со учениците, разговаравме многу со родителите и едни со други“, изјави за „ХРТ“, Марио Кеча, директор на основното училиште „Ксавер Шандор Ѓалски“.
Момчето веднаш беше отстрането од училница, а неговата мајка беше повикана во училиште. Полицијата, исто така, го објави инцидентот.
„По кривичната истрага, против малолетникот ќе биде поднесена обвинение на редовен начин за прекршување на Законот за стекнување и поседување оружје од страна на граѓаните со известување до надлежната регионална канцеларија на Хрватскиот институт за социјална работа“, се вели во соопштението на Управата на полицијата во Загреб. Иако гасниот пиштол не е смртоносно оружје, законот во Хрватска (како и во повеќето европски земји) го третира како огнено оружје кога се поседува или се користи без дозвола.
Експерти: Децата и младите не се свесни за сериозноста на овие последици
Предизвиците на социјалните мрежи се сè поопасни.
„Децата и младите не разбираат и не се свесни за сериозноста на овие последици, туку се вклучуваат во нив првенствено поради нивната потреба за чувство на припадност, за чувство на прифаќање меѓу своите врсници“, вели Теа Чичиќ, социјален работник од Центарот за побезбеден интернет.
„Во овие предизвици, примамливо е дека тие најмногу ќе се издвојат од својата генерација, дека ќе бидат лидери, дека ќе бидат влијателни, дека околината ќе ги восхитува. Тој проблем доаѓа од недостатокот на внимание таму каде што треба да биде“, вели Марко Гулан, експерт за кибернетика.
И тоа е само една од стапиците на предизвиците на социјалните мрежи, истакнуваат експертите.
„Денес, младите имаат многу поголемо влијание врз своите врсници, социјалните мрежи и интернетот. Ако нема стручно лице или родители кои играат клучна улога, учениците, за жал, преземаат ризични однесувања“, истакнува Тјаша Јураковиќ Антолиќ, педагог од Основното училиште Средишќе.
За да се избегне ова, предупредуваат експертите, потребно е што почесто да се разговара со децата за дигиталниот свет.
„Важно е на почетокот да се пристапи кон тоа сосема отворено, транспарентно и јасно да му се објасни на детето што точно нè загрижува, но и да се праша детето што му се допаѓа на тие социјални мрежи“, вели Теа Чичиќ.
„Големиот проблем е таа либерализација во која на децата всушност им се дава таа слобода, децата ќе го прават тоа подобро од нас. Децата можеби ќе сакаат подобро да ја познаваат технологијата, но нема да разберат подобро од нас во што е проблемот и каква е опасноста за нив“, вели Марко Гулан.
Регион
Хрватска со најголем пораст на цените на пицата во Европа
Во последната година Хрватска бележи најголем раст на цените на пицата меѓу европските држави, покажуваат податоците на Евростат, пренесе „24сата.хр“.
Според анализата, во август 2024 година пицата била поскапа за 7,2 проценти во однос на истиот месец лани. Зад Хрватска се наоѓа Летонија со раст од 6,6%, а потоа следуваат Грција, Романија и Унгарија со поскапување меѓу 5 и 5,3%.
Тоа се правда со зголемените цени на брашното, сирењето, месото, зеленчукот и енергенсите. Сепак, спротивно, во Луксембург, Данска и Ирска цените на пицата дури се намалиле – од 1,8 до 2,9 проценти.
Во познатата пулска пицерија „Ин Форно“, сопственикот Морено Марини изјавил дека не ги зголемиле цените, бидејќи голем дел од квалитетните состојки ги набавуваат директно од Италија, каде што се поевтини и до 40 проценти.
„Користиме само најдобро брашно и вистинска моцарела. Сакам подобар квалитет и фер цена за гостите“, изјавил Марини за 24сата, додавајќи дека и покрај растот на трошоците, ќе се обиде да ги задржи сегашните цени.
Регион
Силно невреме ја зафати Хрватска: паднати дрвја, покриви
Силниот дожд и ветер предизвикаа проблеми во делови од Хрватска, а особено драматично беше во Загреб, Славонија и во Меѓумурје, каде што пожарникарите имаа полни раце работа, пренесуваат тамошните медиуми.
Пожарникарите од Загреб реагираа на 66 интервенции. Повеќето од нив вклучуваа отстранување паднати дрвја, метални лимови, покриви и огради, испумпување вода и отстранување заштитни огради и електричен столб.
Иако времето се смири, пожарникарите ги повикаа жителите на Загреб да бидат внимателни поради преостанатите скршени гранки или други штети.
Бурата погоди делови од Осиечко-барањскиот округ во текот на ноќта, каде што илјадници жители останаа без струја поради прекини во електричната мрежа. Пожарникарите работеа цела ноќ за да ги отстранат паднатите дрвја и другите пречки од патиштата.
До утрото сите патишта беа проодни, а прекините во електричната мрежа постепено се санираат.
Илјадници без струја
Според податоците од Центарот 112 Осиек, првиот проблем почнал непосредно пред 2 часот наутро кога силните ветрови и активирањето на системот за заштита оставиле делови од населбите без струја, известува SiB.
Некои од дефектите беа поправени во текот на ноќта, а службите сè уште се на терен и работат на поправки.
Фото: принтскрин

