Македонија
Лингвистите апелираат: Не прифаќајте разговори за јазик, нација и историја
„Прифаќањето договори за добрососедство, анекси и слично, во кои македонскиот јазик ќе биде заменет со синтагми од типот – официјален јазик на РС Македонија или македонски јазик според Уставот се неприфатливи, бесмислени и самоуништувачки и нема да бидат на штета само на Македонците во Република Македонија или надвор од неа туку ќе бидат и на штета на сите говорители на македонскиот јазик. Имајќи го предвид сево ова, упатуваме апел до преговарачите од македонската страна да не прифаќаат разговори за категории, како јазик, нација и историја, за кои не може да се преговара и да ги чуваат македонските државни и национални вредности, како и идентитетските обележја. Ова е ставот на лингвистите од Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“ – Скопје за статусот на македонскиот јазик во преговорите меѓу Македонија и Бугарија.
По последните случувања поврзани со можното отворање преговори со ЕУ за членство и со барањата на Бугарија да не се именува нашиот јазик како македонски, туку како официјален јазик на РС Македонија, научните работници во Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“ – Скопје го изнесоа својот став.
„Кога го имаме предвид јазикот, треба да се осврнеме на Европската повелба на фундаментални права, чиј чл. 22 гласи: ‘Унијата ќе ја почитува културната, религиозната и јазичната разноликост’. Сметаме дека при сите разговори што ги опфаќаат јазичните и идентитетските прашања секоја земја членка на ЕУ мора да ја почитува оваа европска определба. Всушност, овој член ги поставува како беспредметни притисоците од Бугарија, но го поставува и прашањето за отсуство на реакција од ЕУ во врска со споменатите притисоци.
Во однос на изнесените негаторски ставови од бугарска страна и ставовите дека наводно македонскиот јазик бил создаден во 1944 година, треба да го имаме предвид развојниот процес на македонскиот јазик. Во лингвистиката се прифатени и научно се фундирани фактите дека дијалектната диференцијација во Македонија почнала од 11 век, од кога може да се следат многубројни иновации, а основните црти на македонските дијалекти се проследуваат на преминот од 13 кон 14 век. Во текот на 19 век во Македонија се јавуваат многубројни дејци, кои исцрпно се занимаваат со посебните јазични особености на македонските говори во споредба со бугарските и српските говори, како што се: Х. Матов, П. Зографски, Е. Спространов, Т. Китанчев и други. Автентичната дејност и јазичен израз на Ѓорѓија Пулевски, кој во Речникот од три јазици во 1875 година пишува: „Наше отачество се велит Македонија и ние се именуваме сл. Македонци“, го отвора патот кон македонското наречје во книгите, речниците и во учебниците и кон обработката на историјата во книгата „Славјанско-македонска општа историја“. Кон втората половина на 19 век почнале во Македонија да излегуваат учебници на македонски говори од Димитар В. Македонски, Димитар Хр. Узунов, Кузман Шапкарев, Венијамин Мачуковски и др. и почнале да се отфрлаат бугарските учебници како неразбирливи за учениците. Во 1891 година е формирана Младата македонска книжовна дружина, која го издава списанието „Лоза“, во кое се употребуваат правописни правила што ги истакнуваат јазичните особености на македонските говори. Вистинска артикулација на идејата за македонски литературен јазик е книгата на Крсте Мисирков, „За македонцките работи“ од 1903 година, во која се изнесени основните критериуми за стандардизација на македонскиот јазик. Преку оваа книга и во списанието „Вардар“, Мисирков ја промовира правописната норма преку фонетската реализација на централните македонски говори. Македонскиот јазик во 1903 година бил и службен јазик на Македонското научно-литературно другарство во Санкт Петербург, на чие чело биле К. Мисирков и Д. Чуповски. Со прифаќањето на основните Мисиркови поставки за стандардизацијата на македонскиот јазик и нивна разработка се заокружи кодификацијата на македонскиот во 1944 година, чија јазична норма беше широко прифатена во сите сфери на општествениот живот“, велат лингвистите.
Според нив, од историска перспектива, за македонското малцинство е важно да се знае дека во периодот до 1948 се признаваат македонската нација и Пиринска Македонија, СР Бугарија, при што се постигнува и еден вид културна автономија, реализирана со: изучување на македонскиот јазик и историја, отворање Македонски народен театар во Благоевград (Горна Џумаја), печатење прилози на македонски јазик во „Пиринско дело“ итн. Таквата ситуација траела во изменета форма до 1958 година кога почнал стриктно да се промовира ставот дека македонска нација не постои, односно дека е тоа бугарска нација, а сето тоа се промовира и преку текстовите на БАН во врска со историјата и со јазикот. Бугарија како членка на ЕУ сѐ уште ја нема ратификувано Европската повелба за регионални и малцински јазици. Македонците во Бугарија го употребуваат својот дијалект во секојдневната комуникација, а единствено во Благоевград излегува весникот „Народна волја“ како периодичен весник за историја, култура и уметност, во кој се објавуваат текстови и на македонски стандарден јазик.
„Ако ги земеме предвид демократските постулати на ЕУ и потребата од нивно спроведување, Бугарија се поттикнува да ги примени средствата за унапредување на јазичните права на малцинствата, поточно: Конвенцијата за заштита на човековите права и основните слободи, Европската повелба за регионалните или малцинските јазици на ЕУ, Универзалната декларација за човекови права и Конвенцијата против дискриминација во образованието на ООН. За македонските лингвисти, како и за сите Македонци, без разлика дали се државјани на Република Македонија или не се, е неприфатлива и синтагмата македонски јазик според Уставот затоа што македонскиот им припаѓа на оние што го зборуваат, како што е, всушност, со сите други јазици во светот. Синтагмата македонски јазик според Уставот е бесмислена самата за себе и не соодветствува на општествените законитости зашто, за да постои еден јазик, не му е потребен устав. Современиот македонски јазик ги опфаќа сите негови пројави, и стандардната варијанта и разговорните варијанти, но и дијалектните, од коишто, всушност, е произлезен стандардниот јазик.
За разлика од стандардниот јазик, за дијалектните варијанти на македонскиот јазик, кои се протегаат и надвор од границите на Република Македонија: во егејскиот дел во Република Грција, во пиринскиот дел во Република Бугарија, во малопреспанскиот крај, Голо Брдо и Гора во Република Албанија и во неколку села во горанскиот крај во Косово – не е потребен устав. Неоспорни се фактите за протегањето на македонскиот дијалектен ареал, потврдени од врвни дијалектолози, и Македонци и странци, врз база на научни докази и факти. Притоа не треба да заборавиме дека имаме и голема македонска дијаспора што го зборува и изучува македонскиот јазик во многу земји во светот, каде што владеат правото и демократијата“, се вели во соопштението потпишано од 17 лингвисти.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Мицкоски: Мора да се почитуваат пресудите од Стразбур и нашиот идентитет, а Македонија мора да најде решение кое ќе спречи идни предавства за да не може некој нов трговец од Горни Милановац или хирург од Дубаи да ги прекрши
На денешниот 18-ти Конгрес на ВМРО-ДПМНЕ под мото „Визија што гради држава – За генерацијата што доаѓа 2030“, кој се одржува во спортскиот комплекс „Јасмин“ во Кавадарци, претседателот на партијата, Христијан Мицкоски“ се обрати и порача дека при евроинтегративниот процес Македонија мора да обезбеди решение со јасни црвени линии, кое ќе го заштити идентитетот и ќе спречи идни условувања и предавства.
„Не чекаат сериозни предизвици. Имаме отворено прашање со нашиот источен сосед, но се чини дека нема соговорник од другата страна. И мислам дека нема подобро место од овој 18-ти конгрес на ВМРО-ДПМНЕ, да испратиме многу јасна и прецизна порака. Додека сум јас претседател на ВМРО-ДПМНЕ, нема да се поместам ниту 1 милиметар од оваа позиција“, нагласи Мицкоски.
Мицкоски посочи дека источните соседи треба да се одлучат дали сакаат билатерални разговори или разговори со Брисел.
„Подготвени сме да разговараме, свесни сме за капитулациите и предавството на најкриминалната влада во историјата на независна Македонија, предводена од СДС и ДУИ. Свесни сме за штетата, историска, која ја нанесоа на граѓаните и државата. Не го игнорираме сето тоа. Подготвени сме да разговараме, но прво нека се одлучат какви разговори сакаат да имаме, билатерални или разговори со Брисел. Ако се билатерални, тогаш се потврдува нашата теза дека ова е билатерализација на нашиот европски пат. Ако сакаат да разговараме во Брисел, во присуство на евродипломатите, подготвени сме да заминеме уште утре и да ги презентираме нашите аргументи“, вели тој.
Понатаму, Мицкоски истакна дека постојат два столба за кои е подготвен да разговара, но нема да се помести ни милиметар се додека не бидат испочитувани договорите и меѓународното право.
„Нема поместување ниту милиметар, се до моментот, додека не биде испочитувана и последната буква и последниот интерпункциски знак, од договорите и од меѓународното право, и она што им припаѓа на Македонците од другата страна на границата во Пиринска Македонија. А тоа е, ни помалку ни повеќе, доследна примена на сите досегашните пресуди на Судот за човекови права од Стразбур, во својство и во насока на исполнување на правата на македонската заедница кај нашиот источен сосед. Тоа е прво“, рече Мицкоски и дополни:
„И второ, ако навистина, никој нема проблем со нашата вековна идентитетска константа, и нашиот мајчин македонски јазик, и дека нема да има повеќе билатерални вета, тогаш најмалку што заслужија граѓаните на оваа земја, е нови заклучоци од страна на Европскиот Совет. Ова се двата столба за кои што сме подготвени да разговараме“.
Тој нагласи дека Македонија мора да најде решение кое ќе спречи идни предавства и ќе ги исцрта црвените линии.
„Затоа сметам дека Македонија мора да направи решение, кое ќе спречи идни предавства и кое ќе ги исцрта црвените линии, но на начин на кој нема да може некој нов трговец од Горни Милановац или Хирург од Дубаи да ги прекрши држејќи ја раката на срцето, со блага насмевка и гнасни и предавнички намери“.
Македонија
Мицкоски со порака: Кој мисли дека функцијата се наследува заради блискост, со плетење мрежи и со неконзистентност – греши
На денешниот 18-ТИ Конгрес на ВМРО-ДПМНЕ кој се одржува во Спортскиот комплекс „Јасмин“ во Кавадарци под мотото „Визија што гради држава – За генерацијата што доаѓа 2030“ се обрати претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски кој што истакна дека лидерската позиција во ВМРО-ДПМНЕ не е награда, ниту привилегија, туку обврска и жртва што ја носат само оние што имаат интегритет и дисциплина и сила да ја носат тежината на државата.
Претседателот Мицкоски упати јасна порака до членството и до сите кои ја следат работата на партијата.
„Кој мисли дека претседател на ВМРО-ДПМНЕ се станува лесно – се излажал. Кој мисли дека функцијата се наследува заради блискост или по случаен пат, со плетење мрежи и со неконзистентност – погрешил. Кој мисли дека довчерашните субјективни заслуги ќе му донесат утрешна награда – не ја разбрал оваа партија“, вели Мицкоски и додава:
„Мојот наследник на ВМРО-ДПМНЕ нема да биде човек што само победува во анкети, или што знае да аплаудира. Тоа ќе биде човек со ’рбет, со интегритет, со дисциплина и фокус. Ќе биде човек што знае да ја носи тежината на државата. Што знае да издржи. Што знае да прости. Што знае да биде чесен и кога боли и кога сите се откажуваат од него затоа што во моментот им е така опортуно да прават. Наследникот мора да биде човек што ќе знае дека партијата е поголема од него, а не човек што мисли дека е поголем од партијата. Мора да биде човек што ќе може да ја води Македонија – не во 2025 година, туку во 2050 година“.
Мицкоски додаде дека во ВМРО-ДПМНЕ никогаш не се успевало со шепотења по ходници, со интриги или со претерана самодоверба, туку со работа, пожртвуваност и искрена намера да се служи на државата.
„Мојот наследник ќе мора да го носи овој товар со истиот мир што го носам и јас денес. Ќе мора да биде човек што може да ја води државата, а не човек што ќе ужива во раскошот на функцијата заслепен од своето его. Ќе мора да биде повикан од зрелост, а не од суетата“, заклучи Мицкоски.
Македонија
Мицкоски: Како генерација имаме привилегија да направиме премостување од Македонија оптоварена со кризи во држава со јасна насока и со свест дека иднината не се очекува, туку создава
На XVIII Конгрес на ВМРО-ДПМНЕ кој се одржува во Спортскиот комплекс „Јасмин“ во Кавадарци под мотото „Визија што гради држава – За генерацијата што доаѓа 2030“ се обрати претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски кој што истакна дека како генерација имаме привилегија да направиме премостување од Македонија оптоварена со кризи во држава со јасна насока и со свест дека иднината не се очекува, туку создава.
„Во секоја политичка генерација доаѓа миг кога мора да се издигнеш над прашањата „што“ и „како“, и да одговориш на едно многу подлабоко „зошто“. Ние денес не расправаме само за програми, ниту за изборни циклуси, говориме за смислата да се води една држава низ турбулентен век во кој повеќето нации се прераскажуваат себеси, а некои дури се борат да опстанат. Македонија е во редот на држави кои не смеат да си дозволат ниту грешка на самодоволност, ниту луксуз на краткорочна мисла“, кажа Мицкоски и додаде:
„Нашиот пат, драги мои, не е линија што трча од избори до избори. Тоа е патека што ја исправа државата. Во мигови кога малите земји се принудени да докажат зошто заслужуваат свое место во светот, нашата должност е да покажеме дека силата на Македонија не лежи во нејзината големина, туку во нејзината издржливост, во зрелоста на нејзините институции, во способноста на нејзините луѓе да гледаат пошироко од хоризонтот на сопствените грижи“, нагласи Мицкоски.
Мицкоски во својот говор истакна дека ја прифаќа довербата не како политичка победа, туку како заеднички завет.
„Нашата генерација има ретка привилегија: да го премости времето меѓу старата Македонија држава оптоварена со кризи, сомнежи и неизвесности и новата Македонија која ја градиме денес, држава што стои исправено, со повисока самодоверба, со јасна насока и со свест дека иднината не се очекува, туку се создава. Токму затоа ја прифаќам оваа доверба не како политичка победа, туку како заеднички завет. Завет дека ќе ја продолжиме модернизацијата без да ја изгубиме суштината. Завет дека ќе ја чуваме традицијата без да станеме заложници на минатото. Завет дека ќе се движиме европски, но секогаш македонски. И завeтoт дека секоја наша одлука ќе ја мериме со прашањето: „дали го јакне достоинството на државата?“, кажа Мицкоски.
Претседателот на ВМРО-ДПМНЕ потенцира дека секој што ја предводи ВМРО-ДПМНЕ мора да ја разбере вистината што често се заборава дека Македонија не пропаѓала од слабости, туку од мали амбиции.
„Историјата не нè учи дека победи се кратки, но системите се долги. И ако нашето дело има вредност, таа ќе биде измерена не денес, туку за дваесет години кога новите генерации ќе можат да кажат дека живеат во земја што не паднала во искушение да се повторува, туку се осмелила да се преобрази. Секој што ја предводи оваа партија мора да ја разбере вистината што често ја забораваме: Македонија не пропаѓала од слабости, туку од мали амбиции. Од политичари што мислеле за следниот говор, а не за следната генерација. Од влади што правеле пријатели, но не и институции. Од системи кои се одржувале на импровизација, а не на дисциплина“, потенцира Мицкоски.
Мицкоски истакна дека наша задача е да се изгради држава што нема да се моли за почит, туку ќе ја добива затоа што ја заслужува.
„Нашата задача е спротивното. Да изградиме држава што ќе трае подолго од нашите имиња. Држава што ќе ја подигне самодовербата на народот. Држава што нема да се моли за почит, туку ќе ја добива затоа што ја заслужува. Држава што ќе има економија со перспектива, институции што не зависат од волјата на поединци, образование што ги отвора вратите на светот, и национална сила што не се темели на гласност, туку на стабилност“, заклучи Мицкоски.

