Македонија
Почина академик Георги Старделов
На 11 јануари, со навршени девет децении живот, почина еден од најзначајните македонски интелектуалци, филозофот естетичар, книжевен критичар и теоретичар, есеист и универзитетски професор, академик Георги Старделов. Беше пример за длабок мислител, минуциозен аналитичар и во исто време инспиративен изведувач на синтези и творечки поврзувања, извонреден стилист и сугестивен едукатор, впечатлив оратор и секогаш интересен собеседник.
Зад себе остави огромно и првокласно по квалитет творештво, кое се вградува во столбовите на македонската литература, од кое ги издвојуваме критичко-есеистичките дела: „Есеи“ (1957), „Модерното и модернизмот“ (1962), „Светови“ (1969), „Антеј бара почва“ (1971), „Доба на противречности“ (1977), „Меѓу литературата и животот“ (1981), „Македонско светско чудо“ (2009), како и студиите: „Еxperimentum Macedonicum“ (1983), „Изморена авангарда“ (1985), „Одземање на силата – Поезијата на Блаже Конески“ (1989), „Ѕumma aestheticae“ (1991), „Антеј ја допира земјата“ (1993), „Величанија – Поезијата и поетското искуство на Анте Поповски“ (1997), „Небиднината – Поезијата и поетското искуство на Ацо Шопов“ (2000), „Искушенијата на естетичкиот ум – 20. Век“ (2003), „Балканска естетика – една друга естетика“ (2004), „Angelus Novus (Или подготовка за лет)“ (2004), „Ноќен градинар“ (2006), „Небесен клучар – книжевното наследство на Славко Јаневски“ (2008), „Херменефтика на новата македонска книжевност“ (2008), „Слушате ли Каина-велијци?“ (Славко Јаневски – книжевна генеологија, 2010), „Слова“ (2011), „Summa aestheticae. I, Јужнословенска естетика“ (2015), „Summa aestheticae. II, Балканска естетика – една друга естетика“ (2015), „Summa aestheticae. III, Историја на европската естетика на XX век“ (2015). Автор е и на десетина релевантни антологии од различни жанрови на македонската книжевност.
Акад. Старделов беше член на ДПМ од 1957 година и во одреден период и негов претседател. Неговиот профил на филозоф естетичар со нагласен интерес за книжевноста е посебно значаен за македонската култура, затоа што покажува колку се неопходни оние книжевници кои својот труд, ерудиција и талент ги вложуваат во објаснувањето и валоризирањето на уметничкото творештво на другите писатели и на глобалните и локалните културни процеси. Тој беше врвен ерудит, со нагласен книжевен талент и со огромна енергија и творечко љубопитство. Старделов останува еден од најдобрите познавачи и афирматори на творештвото на нашите канонски писатели, како што се Блаже Конески, Анте Поповски, Славко Јаневски, Ацо Шопов и многу други. Неговиот грандиозен опус е непроценливо богатство на кое постојано му се навраќаме, а ќе му се навраќаат и генерациите што доаѓаат по нас.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
„Властите во Бугарија продолжија да негираат регистрација на етничко-македонски активистички групи“, се наведува во извештајот на Стејт департментот
Министерот за правда ги затвори бугарските културни клубови „Цар Борис Трети“ и „Иван (Ванчо) Михајлов“, повикувајќи се на законот од 2022 година, со кој се бара од организациите именувани по поддржувачи или соработници на фашизмот да ги променат своите имиња, се наведува во извештајот на Стејт департментот.
„Во февруари, по препорака на Комисијата за антидискриминација, обвинителството во Битола отвори прелиминарна истрага за клубот „Иван (Ванчо) Михајлов“ поради говор на омраза. Претседателот на клубот беше обвинет за поттикнување етничка и расна омраза и нетолеранција и ширење расизам и ксенофобија. Две лица се обвинети за нанесување тешки телесни повреди на Христијан Пендиков, кој се саморегистрирал како Бугарин, по национална и етничка основа на омраза“, се вели во извештајот.
Во однос на слобода на здружување во Бугарија, во извештајот се наведува дека Законот предвидува право на слобода на здружување и владата генерално го почитувала.
„Властите продолжија да негираат регистрација на етничко-македонски активистички групи како што се Обединета македонска организација-Илинден, Друштвото на угнетените Македонци во Бугарија-жртви на комунистичкиот терор, Здружението за заштита на основните индивидуални човекови права 2023 година и Македонскиот културен клуб „Никола Вапцаров“ и покрај бројните претходни одлуки на Европскиот суд за човекови права дека негирањето ја нарушува слободата на здружување на групите.
Во февруари, Окружниот суд во Пловдив ја потврди одлуката на Агенцијата за регистрација со која се одбива регистрацијата на Обединетата македонска организација Илинден-Пловдив со образложение дека целите на групата, вклучително и официјалното признавање на македонското етничко малцинство, биле насочени кон поделба на нацијата и ќе создадат услови за етнички конфликт. Во мај, Апелацискиот суд во Пловдив ја потврди одлуката на понискиот суд“, нотира извештајот.
Македонија
Недоверба кон судството, насилства кон ЛГБТ-и заедницата и поткопана слобода на изразување, забележа Стејт департментот во извештајот за човекови права во Македонија
Сериозна владина корупција, сериозни ограничувања на слободата на изразување и слободата на медиумите, насилство и закани за насилство насочени кон ЛГБТ-и заедницата се само дел од забелешките во извештајот на Стејт департментот за состојбата со човековите права во Северна Македонија во 2023 година.
Извештајот меѓудругото нотира значителни „одложувања во судењата кои вклучуваат сериозна корупција, при што само неколку беа завршени до септември, вклучително и оние против поранешни владини функционери. Уставот предвидува независно судство, но владата не секогаш ја почитувала судската независност и непристрасност, вели извештајот.
„Веродостојните извештаи за неоправдано судско несоодветно однесување, непотребен политички и деловен притисок врз судиите, непотизам, клиентелизам, долготрајна правда, несоодветно финансирање, отпор кон користење на законски задолжителна технологија и недоволен кадар, ја попречија судската ефикасност и влијаеше на довербата на јавноста во владеењето на правото“.
Анкетите покажале силна недоверба на јавноста кон судството.
„Унапредување под политичко влијание без заслуга или транспарентност се случи во судството и обвинителството. Во јануари, Судскиот совет утврди дека двајца судии на Апелациониот суд во Скопје свесно ги одложиле одлуките за да ги истуркаат обвинетите да го поминат рокот на застареност. На 26 април, Судскиот совет го разреши својот претседател, потег што критичарите тврдеа дека укажува на политичко мешање. Двајца членови поднесоа оставки од Судскиот совет како одговор, а неколку истакнати граѓански организации побараа целосна оставка на Советот“.
Слободата на изразување била поткопана од неефикасноста на правосудниот систем, недостатокот на транспарентност во однос на медиумското рекламирање од страна на државните институции, несоодветното однесување во име на јавните службеници во нивната интеракција со новинарите, притисокот врз новинарите кои истражуваат корупција, дезинформациите, говорот на омраза во онлајн и социјалните медиуми, и самоцензура.
Македонија
Одрони на неколку патни правци
ЦУК извести дека преку единствениот број за Итни повици Е-112 добиена е дојава за одрон на патот кај Калиманци, на регионалниот пат Македонска Каменица-Виница, 5 километри пред влезот на Македонска Каменица.
За настанатата состојба известени се ЈП за оддржување на регионалните и магистралните патни правец и екипите се излезени на терен за да го саниррат одронот, додаваат од ЦУК.
Исто така добиена е дојава за одрон на патен правец село Удово-Демир Капија.
„Точната локација е 2-3 километри после село Удово во правец спрема Демир Капија. За настанатата состојба известени се ЈП за оддржување на регионалните и магистралните патни правец и екипите се излезени на терен за да го санираат одронот“, соопшти ЦУК.