Македонија
Учебникот по географија, кој ги навреди Албанците, повлечен од употреба
Министерството за образование и наука информира дека е повлечен од употреба учебникот по географија за втора година гимназиско образование по реакциите дека има содржини што се навредливи за Албанците.
Министерката за образование и наука, Мила Царовска, го потпиша решението на Комисијата, со што спорниот учебник се повлекува од настава.
„Комисијата констатира дека учебникот е преоптоварен со статистички и други податоци и факти што не одговараат во согласност со дидактичко-методскиот пристап за возраста на децата. Исто така, во неколку наставни содржини во учебникот се нарушени начелата на неповредливост на културата, историјата и другите вредности на граѓаните на Република Северна Македонија, што е спротивно на Законот за учебници за основното и средното образование“, соопшти МОН.
Учебникот е одобрен од 2002 година.
Минатиот месец имаше протест пред МОН на партиската младина на Алијансата за Албанците и Алтернативата, кои ги скинаа и ги запалија спорните страници од учебникот по географија. Тие побараа негово повлекување наведувајќи дека во учебникот има пасуси што се навредливи за Албанците
Во писмото што Алијансата за Албанците го испрати до МОН се наведува дека елементите во книгата, освен што се навредливи кон културата, историјата и другите вредности на Албанците во Република Македонија, се и ксенофобични и придонесуваат за стигматизација и охрабрување на говорот на омраза кон Албанците. Од Алијансата за Албанците посочија и неколку цитати од учебници што, според нив, се навредливи за Албанците во Македонија:
• На страница 99 е наведено дека „меѓу Албанците во Македонија има родови што себе се сметаат за староседелци, главно тоа е македонско население, кое во текот на турското владеење го примило исламот и постепено се албанизирало. Меѓу нив понекаде има и некој род што потекнува од некогашните Турци или Черкези“.
• На страница 99 Албанците се претставени како опасност за државата, каде што е наведено дека „населувањето со нови Албанци во Република Македонија не е завршен процес и тој се одвива и денес – почетокот на XXI век. Ваквото, на моменти неконтролирано, населување може на разни начини да им наштети на сите во Република Македонија“.
• На страница 104 е наведено дека „населувањето на албанското население во Македонија не се одвивало спонтано, туку во најголема мера насилно, планирано, со помош на турската власт или локалните аги и бегови, кои го дозволуваа доселувањето на албанско-муслиманското население. А ова ни го кажуваат многубројни автентични сведоштва. Македонците ги протерувале од родните села со многу сурови методи, како грабежи, киднапирања, убиства, физичко малтретирање – тепање, опожарување и слично“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
МОН доделува 50 стипендии за академски студии од втор циклус и 20 стипендии за академски студии од трет циклус
Министерството за образование и наука ги објави конкурсите за доделување стипендии за академски студии од втор и трет циклус во земјава и истите можат да се погледнат на следниот линк.
Стипендиите се однесуваат на студенти кои се запишани на втор или трет циклус на студии во земјата, на едно од следниве научни подрачја: природно-математичките науки (биологија, физика, гео-физика, геологија и минералогија, хемија, биохемија, математика и информатика) или на инженерство и технолошки науки (електротехника, електро-машинство, електроника и автоматика, енергетика, геодезија, градежништво и водостопанство, хемиско инженерство, хемиска технологија, компјутерска техника и информатика, машинство, материјали, металургија, применета геологија и геофизика, рударство, сообраќај и транспорт, технологија на прехранбени производи, текстилна технологија и телекомуникациско инженерство, инженерство за заштита на животна средина, инженерство за заштита на работна средина и индустриско инженерство и менаџмент); хуманистички науки; општествени науки.
Сите останати услови можат да се погледнат во конкурсите.
Висината на стипендијата за студии од втор циклус во земјата изнесува 9.000 денари и се исплаќа девет месеци во годината, додека стипендијата за трет циклус на студии чиј износ е 18.000 денари, се доделува за дванаесет месеци во годината.
Аплицирањето е електронски. Студентите кои ги исполнуваат условите, треба да пополнат електронска пријава и да прикачат соодветната документација на http://e-uslugi.mon.gov.mk најдоцна до 20.2.2026 година.
фото/депозитфотос
Македонија
Клековски: Нема застој во исплатите на породилното и капитацијата на лекарите
Фондот за здравствено осигурување денес одржа прес-брифинг на кој беа презентирани информации поврзани со исплатата на породилни отсуства, капитацискиот модел за матичните лекари, како и достапноста на здравствените услуги во делот на анализите за тумор-маркери.
„Во врска со поединечни наводи за заостанување во исплатите за породилно отсуство, Фондот за здравствено осигурување јасно информира дека не постои одложување во исплатите. Сите обврски се извршуваат редовно и согласно законските рокови“, изјави директорот на Фондот, Сашо Клековски.
Тој кажа дека исплатите се реализираат континуирано и без прекин, а сите барања кои ги исполнуваат условите се процесуираат навремено.
Во врска со капитацијата за матичните лекарите, Клековски, кажа дека се исплаќа навреме и со зголемување од 33%.
„Фондот одлучно ги демантира објавите за наводно задоцнување на капитацијата за матичните лекари. Според договорните обврски, Фондот има рок од 60 дена за исплата по прифаќањето на фактурите. Матичните лекари ги доставуваат фактурите за претходниот месец од 1 до 10 во тековниот месец. Исплатата во ноември 2025 (во износ од 493.127.241 денари) е во тек и се реализира согласно роковите“, рече тој.
Дополнително, додаде Клековски, од прегледот на исплатите јасно се согледува дека договореното зголемување на капитациите од 33% се спроведува. Во моментов активни се: 948 договори за општа медицина, 972 за општа стоматологија и 149 за гинекологија.
Директорот, исто така, информира дека во 2025 година се извршени четвртина милион анализи за тумор-маркери во 2025 година.
„До октомври 2025 година, во државата се извршени 238.744 анализи за тумор-маркери – што претставува значајна достапност на лабораториската дијагностика. Тестовите се изведуваат во повеќе јавни здравствени установи: Клиничка биохемија – речиси 49.000 анализи, како и во „8 Септември“, Куманово, Битола, Охрид, Штип, Тетово, Гостивар и други градови. Најбарани се: PSA (простата) – над 65.000 CEA (дебело црево и бели дробови) – над 43.000 CA 19-9 (панкреас) – над 35.000 CA-125 (јајници) – над 25.000 CA 15-3 (дојка) – над 21.000“, рече Клековски.
Истакна дека само во 2024 година, 3,06 милијарди денари се исплатени за лабораториски услуги.
Македонија
МОН воведува нови стипендии, конкурсите се веќе објавени
По воведувањето на стипендии за стимулирање на средношколци за упис на прв циклус на студии по македонски јазик за тековната академска година, Министерството за образование и наука годинава исто така за прв пат ќе додели и 7 стипендии за втор и 5 стипендии за трет циклус на студиски програми за изучување на македонскиот јазик.
Конкурсите се веќе објавени.
За стипендија за втор циклус на студии чиј износ е 9.000 денари и се доделува 9 месеци во годината, можат да аплицираат државјани на Македонија кои имаат завршено прв циклус на студии со најмалку 8,00 просечен успех, да се запишани на акредитирана студиска програма по македонски јазик на втор циклус за прв пат во академската 2025-2026 година и да не се корисници на стипендија од други даватели.
Кандидатите пак, за стипендија за трет циклус на студии чиј износ е 18.000 денари и се доделува 12 месеци во годината, треба да се државјани на Македонија со завршен втор циклус на студии со најмалку 8,00 просечен успех, да се запишани на акредитирана студиска програма по македонски јазик на трет циклус за прв пат во академската 2025-2026 година, да не се корисници на стипендија од други даватели и да имаат две препораки од универзитетски професори.
Аплицирањето е исклучиво електронски. Студентите кои ги исполнуваат условите, пополнуваат електронска пријава и ја прикачуваат соодветната документација на http://e-uslugi.mon.gov.mk заклучно со 9.1.2026 година.

