Свет
Кои маски штитат, а кои ја шират инфекцијата на Ковид-19 уште повеќе?

САД достигнаа рекордни пет милиони заразени од коронавирус, а сите напори да се запре ширењето на инфекцијата не успеаја. Иако постои притисок за конзистентно и широко распространето тестирање и развој на вакцини, експертите велат дека носењето маски доследно ќе ја доведе пандемијата под контрола во рок од неколку недели.
Нова студија покажува дека марамите и грејачите за вратот се многу опасна замена за маските. Новата студија објавена во Science Advances се осврнува на тоа кои маски се најефективни, а кои не помагаат, туку штетат во борбата против пандемијата на Ковид-19.
Анализата спроведена од истражувачи од Медицинскиот факултет при Универзитетот „Дјук“ се потпира на оптимален метод на мерење, кој користи ласерски зрак и камера за мобилни телефони за да се следи бројот на капки што ги исфрлаат лицата со маски. Од 14-те маски, двете што се покажаа како најмалку ефикасни беа маските направени од шамија врзани околу лицето и таканаречените грејачи за вратот.
Најбезбедна маска е N95, која го намалува преносот на капките под 0,1 процент. Рачно изработените маски од памук и полипропилен, од кои некои се изработени од материјал за престилка, исто така се покажаа ефикасни, при што преносот на капки се движи од 0,1 до 0,4 проценти. Плетените маски пропуштиле поголем број капки, од 0,1 до 0,6 проценти.
Но, ниту една маска не пропуштила толку капки колку шамијата врзана или завиткана околу вратот и устата, како и грејачите на вратот и лицето, кои се всушност поопасни отколку воопшто да не се носи маска (пропуштаат 110 проценти од капките, дури и 10 проценти повеќе отколку кога некоја личност нема маска).
Истражувачите објаснуваат како овие „маски“ може, всушност, да шират повеќе вируси од личност што воопшто не носи маска.
„Забележавме дека некој што разговараше преку маската (особено преку шаловите и грејачите) се чинеше дека ги распрснува најголемите капки во многу помали капки… што го објаснува очигледното зголемување на бројот на капки во споредба со другите маски“, велат истражувачите.
Овие мали капки може да се покажат исклучително опасни во однос на преносот.
„Бидејќи помалите честички остануваат во воздухот подолго од поголемите (поголемите паѓаат побргу), употребата на таква маска може да биде контрапродуктивна“, велат тие.
Доктор Амеш Адаja, постар научник од Здравствениот центар „Џон Хопкинс“, вели дека студијата е важна, особено за САД, каде што има огромен број луѓе што се спротивставуваат на носењето маски.
„Луѓето навистина не разбираат дека не сите заштитни маски се исти и дека има некои што се повеќе или помалку ефективни. И мислам дека кога ќе ги донесете тие одлуки, треба да знаете вакви работи“, вели д-р Адаja.
Со оглед на брзината на пренесување на капките од шалот или грејачот за вратот, тој посочува дека таквите работи не треба да се користат воопшто.
„Не секоја маска е иста… Мислам дека многу луѓе ги носат овие работи за да го покријат лицето или само колку да се рече дека носат маска не сфаќајќи дека тие треба да бидат ефективни за да служат за некоја цел“.
За оние што сè уште не знаат зошто се неопходни маските, докторот вели дека асимптоматското ширење е еден од најважните фактори во пандемијата.
„Постојат многу луѓе што не знаат дека се заразени, а покривањето на лицето е еден од начините за обезбедување безбедност на луѓето. Ако сите би знаеле дали се здрави или не, тоа би било друга приказна, но факт е дека повеќето не знаат дали се заразени“.
Повеќе тестирања потенцијално би ја намалиле потребата за маски, вели д-р Адаja. Но, дотогаш, тие се од витално значење против пандемијата.
„Ако имаме брзи тестови со кои можеме да знаеме за една минута откако ќе ја напуштиме куќата дали сме заразени или не, тоа би било сосема друга работа, но ние сме далеку од тоа. Значи, ова е мерката што ни останува“, вели д-р Адаja.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Европа
Жителите на Грац запалија свеќи во центарот на градот за да оддадат почит на жртвите од нападот

Граѓаните на Грац се собраа на главниот плоштад во градот за да запалат свеќи и да им оддадат почит на жртвите од пукањето.
Фотографиите покажуваат како луѓето оддаваат почит во тишина додека градот се обидува да го разбере трагичниот напад.
Се огласи училиштето каде што се случи масакрот
БОРГ Драјершуценгасе, средното училиште во северозападен Грац каде што се случи пукањето, објави порака на Инстаграм по трагедијата. Пораката е напишана на германски јазик, официјалниот јазик на Австрија.
„Ова беше ужасен ден кој длабоко нè погоди и шокираше сите нас. Да продолжиме да се држиме заедно како училишна заедница и да се поддржуваме едни со други. Вашите наставници и вашиот директор“, се вели во пораката.
Според првичните извештаи, во училиште во Грац околу 10 часот вчера наутро се случило пукање. Најмалку 11 лица се мртви, вклучувајќи го и напаѓачот. Уште 11 лица се повредени во нападот, од кои седум се во критична состојба.
Европа
(Видео) Масовен напад врз Харков, гори станбена зграда: има мртви и многу повредени

Во новите руски напади врз североисточниот украински град Харков во текот на ноќта во вторник загинаа две лица, а повеќе од 50 беа повредени, соопштија украинските власти. Интензивните напади од 17 беспилотни летала запалија 15 станови во петкатна зграда и предизвикаа штета во други делови од градот, изјави градоначалникот на Харков, Игор Терехов.
„Повеќекатните згради, приватните домови, игралиштата, бизнисите и јавниот превоз беа директно погодени“, објави Терехов на апликацијата за пораки Телеграм. „Становите се во пламен, покривите се уништени, автомобилите горат, прозорците се скршени“, рече тој.
Pure nightmare in Kharkiv.
Attacking civilians at night when they are sleeping in their homes is russia's bloody strategy.
But the world doesn't give a damn about these innocent people. pic.twitter.com/863ZqupQPv
— Iryna Voichuk (@IrynaVoichuk) June 10, 2025
Девет од 54 повредени се хоспитализирани, вклучувајќи двегодишно девојче и 15-годишно момче, изјави регионалниот гувернер Олех Синехубов на Телеграм. Тој додаде дека биле погодени неколку станбени згради и автобуска станица.
Харков, вториот по големина град во Украина, на помалку од 50 километри од руската граница, беше цел на катастрофални ноќни напади во текот на изминатата недела.
Во текот на ноќта од петок до сабота, имаше околу 50 експлозии, што е најмоќниот напад врз градот од почетокот на војната, според украинските власти. Најмалку три лица беа убиени, а 17 беа ранети.
😰 Horrifying scenes from the aftermath of the Russian attack on Kharkiv. So far, 54 people have been injured and 2 confirmed killed. #StopRussianAggression #Kharkiv pic.twitter.com/v0ECmpI5lB
— Iuliia Mendel (@IuliiaMendel) June 11, 2025
Сè уште нема знаци за прекин на огнот, а Украина и Русија во вторник ја завршија втората фаза од големата размена на затвореници, единствениот конкретен пробив во неодамнешните мировни преговори во Истанбул. Ниту една страна не објави колку затвореници се разменети.
Москва и Киев неодамна се согласија во Истанбул да разменат најмалку 1.000 затвореници од секоја страна, како и неколку илјади тела на загинати војници, но планот беше полн со компликации.
Европа
(Видео) 15.000 демонстранти на плоштад во Будимпешта скандираа: Руси, одете си дома

Околу 15.000 демонстранти вчера го исполнија плоштадот во унгарската престолнина, во она што организаторите го нарекоа почеток на движење на отпор против владата на популистичкиот премиер Виктор Орбан.
Јавни личности, вклучувајќи писатели, актери, музичари и новинари, се придружија на демонстрациите во Будимпешта. Повеќето говорници го критикуваа она што го сметаа за сè поантидемократско однесување на владата. Некои, исто така, предупредија за наводна корупција од која имаат корист оние поврзани со партијата Фидес на Орбан.
"Russians go home" chanted at Budapest Protest https://t.co/15bXu416YW pic.twitter.com/IUllDdRVSS
— Somewhere In Europe 🇪🇺🇭🇺 (@Noirsoldat_) June 10, 2025
„Оваа земја не им припаѓа на оние што лажат, што го ограбуваат народот, што ја продале својата човечност за моќ. Оваа земја им припаѓа на оние што се осмелуваат да размислуваат, што можат да читаат меѓу редови, што веруваат во себе и едни во други и веруваат дека постои заедничка, мирна иднина што мора да ја изградиме заедно“, рече Чаба Богос, еден од говорниците на протестот.
Протестите во Унгарија се интензивираа откако партијата на Орбан во март протурка закон што ќе им овозможи на властите да користат технологија за препознавање лица за да ги идентификуваат и казнуваат учесниците на забранети собири.
Критичарите велат дека Орбан ја води земјата кон целосна автократија слична на Русија под претседателот Владимир Путин. Во еден момент, демонстрантите скандираа: „Руси, одете си дома“.
Како што се приближуваат парламентарните избори во 2026 година и партијата на Орбан заостанува зад новиот опозициски предизвикувач во повеќето анкети, критичарите на унгарскиот лидер велат дека тој се свртува кон поавторитарни тактики за да ги замолчи критичарите.
Говорниците на вчерашниот протест предупредија дека неодамна најавениот закон што ќе ѝ дозволи на владата да ги стави на црна листа критичките медиумски организации и невладините организации ќе значеше крај на независното новинарство и граѓанскиот ангажман.
Законот ќе ѝ овозможи на владата да ги следи, ограничува, казнува и потенцијално да ги забранува организациите што ги смета за закана за националниот суверенитет на Унгарија. Неговото усвојување неодамна беше одложено до есенската сесија на парламентот.