Македонија
Лингвистите апелираат: Не прифаќајте разговори за јазик, нација и историја
„Прифаќањето договори за добрососедство, анекси и слично, во кои македонскиот јазик ќе биде заменет со синтагми од типот – официјален јазик на РС Македонија или македонски јазик според Уставот се неприфатливи, бесмислени и самоуништувачки и нема да бидат на штета само на Македонците во Република Македонија или надвор од неа туку ќе бидат и на штета на сите говорители на македонскиот јазик. Имајќи го предвид сево ова, упатуваме апел до преговарачите од македонската страна да не прифаќаат разговори за категории, како јазик, нација и историја, за кои не може да се преговара и да ги чуваат македонските државни и национални вредности, како и идентитетските обележја. Ова е ставот на лингвистите од Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“ – Скопје за статусот на македонскиот јазик во преговорите меѓу Македонија и Бугарија.
По последните случувања поврзани со можното отворање преговори со ЕУ за членство и со барањата на Бугарија да не се именува нашиот јазик како македонски, туку како официјален јазик на РС Македонија, научните работници во Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“ – Скопје го изнесоа својот став.
„Кога го имаме предвид јазикот, треба да се осврнеме на Европската повелба на фундаментални права, чиј чл. 22 гласи: ‘Унијата ќе ја почитува културната, религиозната и јазичната разноликост’. Сметаме дека при сите разговори што ги опфаќаат јазичните и идентитетските прашања секоја земја членка на ЕУ мора да ја почитува оваа европска определба. Всушност, овој член ги поставува како беспредметни притисоците од Бугарија, но го поставува и прашањето за отсуство на реакција од ЕУ во врска со споменатите притисоци.
Во однос на изнесените негаторски ставови од бугарска страна и ставовите дека наводно македонскиот јазик бил создаден во 1944 година, треба да го имаме предвид развојниот процес на македонскиот јазик. Во лингвистиката се прифатени и научно се фундирани фактите дека дијалектната диференцијација во Македонија почнала од 11 век, од кога може да се следат многубројни иновации, а основните црти на македонските дијалекти се проследуваат на преминот од 13 кон 14 век. Во текот на 19 век во Македонија се јавуваат многубројни дејци, кои исцрпно се занимаваат со посебните јазични особености на македонските говори во споредба со бугарските и српските говори, како што се: Х. Матов, П. Зографски, Е. Спространов, Т. Китанчев и други. Автентичната дејност и јазичен израз на Ѓорѓија Пулевски, кој во Речникот од три јазици во 1875 година пишува: „Наше отачество се велит Македонија и ние се именуваме сл. Македонци“, го отвора патот кон македонското наречје во книгите, речниците и во учебниците и кон обработката на историјата во книгата „Славјанско-македонска општа историја“. Кон втората половина на 19 век почнале во Македонија да излегуваат учебници на македонски говори од Димитар В. Македонски, Димитар Хр. Узунов, Кузман Шапкарев, Венијамин Мачуковски и др. и почнале да се отфрлаат бугарските учебници како неразбирливи за учениците. Во 1891 година е формирана Младата македонска книжовна дружина, која го издава списанието „Лоза“, во кое се употребуваат правописни правила што ги истакнуваат јазичните особености на македонските говори. Вистинска артикулација на идејата за македонски литературен јазик е книгата на Крсте Мисирков, „За македонцките работи“ од 1903 година, во која се изнесени основните критериуми за стандардизација на македонскиот јазик. Преку оваа книга и во списанието „Вардар“, Мисирков ја промовира правописната норма преку фонетската реализација на централните македонски говори. Македонскиот јазик во 1903 година бил и службен јазик на Македонското научно-литературно другарство во Санкт Петербург, на чие чело биле К. Мисирков и Д. Чуповски. Со прифаќањето на основните Мисиркови поставки за стандардизацијата на македонскиот јазик и нивна разработка се заокружи кодификацијата на македонскиот во 1944 година, чија јазична норма беше широко прифатена во сите сфери на општествениот живот“, велат лингвистите.
Според нив, од историска перспектива, за македонското малцинство е важно да се знае дека во периодот до 1948 се признаваат македонската нација и Пиринска Македонија, СР Бугарија, при што се постигнува и еден вид културна автономија, реализирана со: изучување на македонскиот јазик и историја, отворање Македонски народен театар во Благоевград (Горна Џумаја), печатење прилози на македонски јазик во „Пиринско дело“ итн. Таквата ситуација траела во изменета форма до 1958 година кога почнал стриктно да се промовира ставот дека македонска нација не постои, односно дека е тоа бугарска нација, а сето тоа се промовира и преку текстовите на БАН во врска со историјата и со јазикот. Бугарија како членка на ЕУ сѐ уште ја нема ратификувано Европската повелба за регионални и малцински јазици. Македонците во Бугарија го употребуваат својот дијалект во секојдневната комуникација, а единствено во Благоевград излегува весникот „Народна волја“ како периодичен весник за историја, култура и уметност, во кој се објавуваат текстови и на македонски стандарден јазик.
„Ако ги земеме предвид демократските постулати на ЕУ и потребата од нивно спроведување, Бугарија се поттикнува да ги примени средствата за унапредување на јазичните права на малцинствата, поточно: Конвенцијата за заштита на човековите права и основните слободи, Европската повелба за регионалните или малцинските јазици на ЕУ, Универзалната декларација за човекови права и Конвенцијата против дискриминација во образованието на ООН. За македонските лингвисти, како и за сите Македонци, без разлика дали се државјани на Република Македонија или не се, е неприфатлива и синтагмата македонски јазик според Уставот затоа што македонскиот им припаѓа на оние што го зборуваат, како што е, всушност, со сите други јазици во светот. Синтагмата македонски јазик според Уставот е бесмислена самата за себе и не соодветствува на општествените законитости зашто, за да постои еден јазик, не му е потребен устав. Современиот македонски јазик ги опфаќа сите негови пројави, и стандардната варијанта и разговорните варијанти, но и дијалектните, од коишто, всушност, е произлезен стандардниот јазик.
За разлика од стандардниот јазик, за дијалектните варијанти на македонскиот јазик, кои се протегаат и надвор од границите на Република Македонија: во егејскиот дел во Република Грција, во пиринскиот дел во Република Бугарија, во малопреспанскиот крај, Голо Брдо и Гора во Република Албанија и во неколку села во горанскиот крај во Косово – не е потребен устав. Неоспорни се фактите за протегањето на македонскиот дијалектен ареал, потврдени од врвни дијалектолози, и Македонци и странци, врз база на научни докази и факти. Притоа не треба да заборавиме дека имаме и голема македонска дијаспора што го зборува и изучува македонскиот јазик во многу земји во светот, каде што владеат правото и демократијата“, се вели во соопштението потпишано од 17 лингвисти.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
„Дава пари за руско железо, за да го препродава“ – Груевски повторно го нападна Заев на социјалните мрежи
Поранешниот премиер Никола Груевски вечерва објави нов статус на „Фејсбук“, во кој повторно го нападна Зоран Заев, обвинувајќи го за дволичност, корупција, политички договори и стекнување богатство преку злоупотреби. Објавата следи по размената на јавни пораки меѓу двајцата поранешни премиери.
Во статусот со наслов „ЧОВЕКОТ КОЈ ПРИФАТИ СЕ ШТО ОДБИВ – ЕДНА ПРИКАЗНА ЗА ЕДНА ‘НАПАТЕНА ДУША’“, Груевски тврди дека Заев бил видно вознемирен по текстот што тој го објави вчера, а во одговорот, стилот на Заев соодвестувал со неговото литературно ниво, додавајќи дека „после лектирата ‘Зоки-Поки’ во трето одделение, не губел многу време на книжевна надградба“.
Груевски повторува дека Заев истовремено политички се претставува како противник на Кремљ, додека во заднина купува железо од Русија.
„На темата дека купува железо од Русија, додека политички е жесток противник на Русија, не се осврна, бидејќи купува и тоа многу. Кажа само дека кога би бил жеден, сметал дека Русија не би му дала капка вода. Но јас не ја лоцирав неговата дволичност во правец дека Русија нешто му дала или би му дала.
Туку дека тој дава. Дава пари за да го купи железото и да го препродаде. Русите кои му продаваат, притиснати од санкциите, не знам дали и воопшто знаат кој стои зад фирмата купувач, со скриен сопственик“, напиша Груевски.
Тој повторно го спомнува тврдењето за „300 милиони евра во криптовалути“, за кои претходно напиша дека биле поврзани со Преспанскиот договор.
„Прифати се што побараа, и што претходно не им беше паднало на памет да побараат. Кој потоа не може да стане успешен бизнисмен во Дубаи? Зар јас не можев да прифатам или побарам такво нешто за трговија со националните интереси? Зарем Глигоров не можеше да ја прифати понудата за саатот, куферот пари и анфората?“, пишува Груевски.
Зборува и за низа други обвинувања: рекет, нелегално стекнати средства, работа со марихуана, злоупотреби со тендери, вклучително и случаи во РЕК Битола.
Во статусот тој наведува дека Заев диктирал казни преку поранешни функционери, барајќи лажни сведочења против него, како и дека влијаел врз предмети кои подоцна паднале во судска постапка. Груевски пишува дека Заев го инсталирале како марионетски премиер и дека му била ветена неказнивост.
„Тој направи зделка, знаеме со кого. Со еден вид државен удар да биде инсталиран за премиер, да му биде ветена неказнивост нему лично, што во превод значи гаранции дека за предавствата, кражбите и злоупотребите кои ќе ги направи за време на мандатот да не биде казнет. Бараше дури и да го наградат со Нобелова награда за мир, но во меѓувреме направи толку рекети и злоупотреби што тоа стана многу ризично за кој и да е. Кога како млад човек тој копал на нивата во близина на родното село Муртино, и сонувал да биде бизнисмен и инвеститор во Дубаи. И стана. Се согласи да си ја продаде нацијата, името, идентитетот и историјата на цел еден народ, на соседите. За 300 милиони исплатени во криптовалути и за не казнивост за се што ќе разграби од фирмите и народот додека е премиер“, напиша Груевски во објавата вечерва.
Во прилог целата објава:
Македонија
Македонија нема, не планира и не преговара за отворање мигрантски кампови, порача ВМРО-ДПМНЕ
Владејачката ВМРО-ДПМНЕ реагира по објавите на британските медиуми и СДСМ дека Владата подготвува договор со Обединетото Кралство за отворање центар за враќање мигранти во Македонија.
Откако Социјалдемократите ја повикаа Владата да ја објави содржината на преговорите со Обединетото Кралство, ВМРО-ДПМНЕ порача: „Криминалците за да се спасат од одговорност се подготвени да измислат колонизација на марсовци во Македонија само за да создадат паника кај народот“. Според владејачката партија, кога СДСМ нема аргументи, бега во фантазии и хорор-сценарија, но, според нив, државата денес е безбедна, стабилна и водена од одговорна Влада.
Партијата категорично негира дека се разговара за отворање било каков центар за мигранти.
„Да бидеме јасни, заради јавноста: Македонија нема, не планира и не преговара за отворање мигрантски кампови. Ова е уште една лага од фабриката на истата партија која пред неколку години молчеше пред најголемиот мигрантски бран и ја претвори државата во транзитна зона без контрола“, се наведува во реакцијата.
ВМРО-ДПМНЕ ги обвини СДСМ за најголемиот распад на институциите и дека ја оставиле државата со нарушена безбедност и ниска доверба во државата. Дополнително, реагираат дека ваквото свесно лажење за да се креира страв покажува дека СДСМ нема што друго да понуди.
Партијата посочи и на изјавата на британскиот амбасадор Лосон, кој во мај одговарајќи на новинарски прашања во врска со објавите дека Македонија ќе треба да прифати мигранти, ги отфрли таквите тврдења.
„Како дел од договорите, земјата се согласи да се приклучи на заедничката мисија во однос на мигрантите. Но, тоа се однесува на соработка на полициските сили, справување со криминални банди и подобро споделување разузнавачки информации, што веќе се прави со неколку други европски земји. Сосема друга приказна е прифаќањето мигранти, не се работи за тоа. Сакам да бидам јасен во тој дел“, посочи тогаш Лосон.
СДСМ ја повика Владата јавно да ги објави разговорите со Британија
Социјалдемократскиот сојуз претходно ја повика Владата итно да ја објави целата содржина од евентуалните разговори со Британија и јавно да одговори дали за неколку милиони евра се подготвува Северна Македонија да стане „најголемиот мигрантски центар на Балканот“.
Повикот следеше по написот на британскиот „Тајмс“, со наслов „Одбиените баратели на азил би можеле да бидат депортирани во Северна Македонија“, во кој беше објавено дека македонската Влада влегла во формални разговори со Лондон за отворање „центар за враќање“ на мигранти.
Од СДСМ тврдат дека премиерот Мицкоски „преговарал да ја направи Македонија депонија за мигранти“, обвинувајќи го за „трговија со суверенитетот, безбедноста и иднината на граѓаните“. Според партијата, ваков центар би овозможил мигрантите да бараат азил или да се вработат во земјата, што тие го оценија како опасно за државата.
Што пишуваат британските медиуми
Според британските медиуми, Обединетото Кралство би ѝ плаќало на Македонија за секој прифатен мигрант, со дополнителни инвестиции и поддршка за безбедноста од Русија. Мигрантите, според предлогот, би можеле да бараат азил во земјата или да добијат работни визи и не би биле задржувани во притвор.
Се додава дека Британија води разговори и со Косово, додека Босна и Херцеговина веќе ја одбила можноста. Портпаролот на Даунинг стрит не ги потврдил ниту демантирал разговорите, повторувајќи: „Постојано нагласуваме дека нема да даваме тековни коментари за центрите за враќање.“
Македонија
Британски медиуми објавија дека се преговара со Македонија за отворање центар за мигранти, СДСМ ја повика Владата да ја објави содржината на разговорите
Социјалдемократскиот сојуз на Македонија ја повика Владата веднаш да ја објави целата содржина на разговорите со Британија и да одговори јавно: дали за неколку милиони евра подготвува да ја претвори Македонија во најголемиот мигрантски центар на Балканот. Ова се случува откако британскиот медиум „Тајмс“, во текст насловен „Одбиените баратели на азил би можеле да бидат депортирани во Северна Македонија“ соопшти дека македонската Влада официјално преговара со Велика Британија за отворање центар за враќање на мигранти.
„Предавникот Мицкоски, кој се колнеше во татковина и викаше дека ‘шанса нема’ да има кампови, преговара да ја направи Македонија депонија за мигранти. Со ова предавство државата станува отпадна периферија на Европа. Според текстот, разговорите почнале уште во раната есен, во период кога Мицкоски во земјата глумеше патриот и уверуваше дека нема да се отвораат кампови. За секој примен мигрант, Мицкоски и владата ќе добиваат пари од Британија. Тоа значи дека Мицкоски ја продава државата, ја претвора во мигрантски логор за ситни пари. Ова е трговија со суверенитетот, со безбедноста и со иднината на нашите граѓани! Уште пострашно е што, според ‘Тајмс’ мигрантите ќе имаат можност да бараат азил и да работат во Македонија. Ова значи дека владата планира трајно населување и отворање на пазарот на труд за мигранти во градежништвото и други гранки“, велат од СДСМ.
Опозициската партија додава дека најостро се спротивставува на ваквите тајни договори и бара премиерот веднаш да ја објави целата содржина на разговорите со Британија и да одговори јавно: дали за неколку милиони евра подготвува да ја претвори Македонија во најголемиот мигрантски центар на Балканот.
Претходно денес, „Дели мејл“ повикувајќи се на „Тајмс“ пренесе дека Британија би можела да депортира одбиени баратели на азил во Северна Македонија според планот за отворање „центри за враќање“ на Балканот. Според извештаите земјата влегла во формални разговори со Обединетото Кралство во текот на есента за да биде домаќин на мигрантски „центар за враќање“.
Според предлогот, за кој јавуваат британските медиуми, Обединетото Кралство би ѝ плаќало на Северна Македонија за секој мигрант што ќе го прифати, заедно со инвестиции во земјата и помош за нејзината безбедност од Русија. Мигрантите потоа би имале можност да бараат азил во Северна Македонија или да добијат работни визи за работа во сектори со недостиг од работна сила. Тие не би биле задржувани во притвор и би имале можност да заминат кога ќе посакаат.
Британија исто така, според весникот, води разговори со Косово за отворање центар за враќање, но други земји – вклучително и Босна и Херцеговина – веќе ја исклучиле можноста да учествуваат.
Користењето трета земја како центар за враќање би му овозможило на Обединетото Кралство да отстранува мигранти кои доаѓаат од држави што се сметаат за небезбедни. Во моментов, мигрантите од овие земји можат да го преминат Ла Манш сигурни дека нема да бидат вратени дома.
На прашањето за извештаите дека министрите водат разговори со Северна Македонија за мигрантски центар за враќање, портпарол на Даунинг стрит рече: „Постојано нагласуваме дека нема да даваме тековни коментари за центрите за враќање. Оваа влада јасно кажа дека нема магично решение. Но, наместо лажни решенија и празни трикови, ги засукуваме ракавите и преземаме сериозни чекори кои се потребни за да се обезбеди граничната безбедност што јавноста ја очекува.“
Досега оваа година 39.292 мигранти со мали чамци пристигнале во Британија преку Ла Манш, што е за 17 проценти повеќе од истиот период лани.
Прочитај и: Македонија нема, не планира и не преговара за отворање мигрантски кампови, порача ВМРО-ДПМНЕ

