На децата не им се потребни најновите гаџети или анимирани апликации за да растат, учат и да го развиваат својот целосен потенцијал.

Понекогаш, едноставните секојдневни навики, како што се разговорот на маса или играњето во природа, се најсилното гориво за нивниот мозок, според студија на Харвард.

Денес, децата се опкружени со екрани – таблети, телефони, телевизори… Сите сме свесни дека премногу време поминато пред екран има свои последици. Сепак, експертите од Харвард предупредуваат дека не е доволно само да се ограничи времето поминато пред екран – важно е да се замени со квалитетни навики кои го поттикнуваат развојот на мозокот и емоционалното здравје на децата.

Еве осум активности без екран кои истражувањата ги истакнаа како особено корисни за развојот:

1. Заеднички оброци без екрани
Кога седнувате на масата без вашиот телефон или телевизор, се отвора простор за разговор – вашето дете учи нови зборови, изрази, тон на гласот и невербална комуникација. Овие моменти на поврзување ги зајакнуваат јазичните вештини и емоционалните врски во семејството.

2. Време во природа
Играње во природа, одење, истражување – сето ова ги стимулира сетилата, ја поттикнува креативноста и го поттикнува решавањето проблеми. Движењето го зголемува протокот на крв во мозокот и го поттикнува растот на невронските врски.

3. Читање и раскажување приказни
Читањето заедно не е само начин децата да научат нови зборови и идеи, туку и можност за развој на имагинација и сочувство. Преку приказни, децата вежбаат разбирање, логика и емоционални реакции.

4. Креативна игра
Сложувалки, дрвени играчки, пластелин, градење – сите овие вклучуваат тело и мозок во интеракција. Ваквите активности помагаат во развој на фини моторни вештини, просторно размислување и планирање.

5. Поттикнување на разговор и социјална интеракција
Средби со пријатели, разговор со врсници и возрасни, играње игри заедно без екрани – ова се ситуации во кои децата учат да изразуваат емоции, да слушаат и да ги разбираат другите.

6. Ограничување на екраните пред спиење
Сината светлина што ја емитуваат екраните го намалува мелатонинот – хормонот на спиењето, што го отежнува заспивањето. Добриот сон е неопходен за консолидација на меморијата и обновување на мозокот.

7. Воспоставете периоди или денови без екрани
Редовните „дигитални паузи“ им овозможуваат на децата да се вратат на едноставни, креативни и физички активности што го негуваат нивниот развој и концентрација.

8. Свесно користење на екран
Родителите и старателите треба да бидат примери за углед. Исклучувањето на уредите за време на заеднички активности, изборот на едукативна содржина и практикувањето свесно дишење или кратки вежби за внимателност им помагаат на децата да научат да го контролираат своето внимание и емоции.

фото: принтскрин

Иако многу луѓе стануваат повлечени, побавни или депресивни во текот на постудените месеци, постојат хороскопски знаци кои го достигнуваат својот целосен израз токму тогаш.

За овие хороскопски знаци, зимата не е мртва сезона, туку време на внатрешна сила, јасност и акција. Нивната енергија, која можеби била потивка и поненаметлива во текот на потоплите периоди, станува неоспорна во зимските месеци.

Јарецот, Шкорпијата, Водолијата и Рибите се знаците кои најчесто сјаат кога деновите се пократки и животот се забавува.

Ова не се луѓе кои бараат сцена, туку зимата е нивната природна средина. Тогаш тие размислуваат подобро, донесуваат важни одлуки, се впуштаат во нови проекти или тивко, но упорно ги преобликуваат своите животи.

Јарецот
Јарецот е знак кој најдобро функционира во структурирана, рационална средина, и токму тоа го носи зимата со себе. Кога многумина го губат фокусот, Јарецот го наоѓа дури тогаш. Крајот на годината за нив не е време за одмор, туку можност да направат клучни потези и да ги испланираат следните чекори. Нивната внатрешна сила се изразува преку работа, одговорност и амбиција. Додека другите чекаат пролет за нови почетоци, Јарецот ги започнува додека сè околу нив е на пауза.

Шкорпија
Зимата е сезона на интроспекција, а Шкорпијата е мајстор на внатрешните процеси. Студот не ги мачи – напротив, им дава простор да се повлечат во себе и да се регенерираат. Во овој период, Шкорпиите често донесуваат одлуки што го менуваат текот на нивниот живот. Ова се моментите кога завршуваат врски што повеќе не им служат, започнуваат важни проекти или емоционално созреваат на начин што им дава нова сила. Шкорпијата не бара внимание во зима – таа работи тивко, но длабоко.

Водолија
Зимските месеци често носат потреба за размислување, иновација и ментални предизвици, и токму ова е просторот во кој Водолијата се истакнува. Нејзината оригиналност и способност да размислува надвор од кутијата доаѓаат до израз кога светот малку се смирува. Водолијата не е врзана за сезонските трендови, но во зима, кога емоциите се пригушени, а комуникацијата е подлабока, нејзините идеи наоѓаат публика. Тоа е време за пишување, планирање, вмрежување и градење визии што ќе се одвиваат во текот на целата година.

Риби
Рибите се знак кој чувствува подлабоко од повеќето, и токму во зима ова длабоко чувство го достигнува својот полн потенцијал. Кога надворешниот свет се забавува, Рибите влегуваат во својот природен ритам. Интуитивни, имагинативни и емоционално богати, во овој период тие често пишуваат, создаваат, сонуваат и донесуваат одлуки што доаѓаат од срце, а не од притисок од нивната околина. Во зима, тие можат да бидат исклучително продуктивни во креативна и духовна смисла. Тие се чувствуваат побезбедно во позатскриена средина и тогаш често ја наоѓаат својата автентична сила.

Зошто зимата ја истакнува нивната сила?
Она што ги поврзува овие четири знаци е нивниот внатрешен фокус. Тие не се зависни од надворешна потврда, не им треба бучава за да се чувствуваат живи. Зимата не ги исцрпува, туку им дава она што најмногу го сакаат – простор за себе, јасни цели, подлабоки врски и време за размислување. Додека другите ги бројат деновите до пролет, тие растат во тишина.

Ако забележите дека зимата не ве забавува, туку ви носи сила и јасност, можеби сте родени под еден од овие знаци или ги имате силно претставени во вашата карта на раѓање.

фото: принтскрин

Во денешниот брз начин на живот, кога многу луѓе се обидуваат да се хранат поздраво и поурамнотежено, често се случува дури и здравата храна да го изгуби својот целосен потенцијал – токму поради начинот на кој е подготвена.

Експертите за исхрана предупредуваат дека одредени грешки во кујната не влијаат само на вкусот, туку и на количината на витамини, минерали и други важни хранливи материи што телото всушност ги внесува.

Подолу се наведени четири од најчестите грешки што можеби ги правите, како и совети како да ги избегнете.

1. Претерување со готвење на зеленчук

Една од најчестите грешки е готвењето зеленчук предолго. Долгото изложување на високи температури ги уништува термолабилните витамини, како што се витаминот Ц и фолната киселина.

Наместо тоа, зеленчукот треба да се бланшира или кратко да се вари на пареа за да ја задржи својата боја, текстура и хранливи материи. Ако готвите брокула, моркови или зелен грав, само неколку минути се доволни за да бидат готови, а сепак да бидат богати со хранливи материи.

2. Погрешно користење масло

Многу луѓе не знаат дека секое масло има точка на чадење – температурата на која почнува да се разградува и да ја губи својата хранлива вредност.

Маслиновото масло, на пример, е идеално за готвење на пониски температури или како додаток на готови јадења, но многу луѓе го сметаат за несоодветно за пржење. За термичка обработка, подобро е да се користат масла кои се постабилни на топлина, како што се кокосово, сончогледово или масло од авокадо.

3. Лупење овошје кое има хранлива кора

Иако многу луѓе имаат навика да лупат јаболка, краставици или компири, ова губи значителен дел од влакната, витамините и антиоксидансите што се наоѓаат во кората.

Секако, клучно е добро да се измие овошјето, по можност органско, но лупењето треба да се избегнува секогаш кога е можно. Кората од јаболко, на пример, е богата со кверцетин – моќен антиоксиданс кој го поддржува имунитетот и здравјето на срцето.

4. Неправилно складирање на храната

Нутритивната вредност не се губи само за време на подготовката, туку и додека храната е во фрижидер. Отворената храна што е изложена на воздух долго време оксидира и губи витамини, особено витамин Ц. Зготвените јадења не треба да се чуваат повеќе од 48 часа, а овошјето и зеленчукот најдобро се чуваат во затворени садови или хартиени кеси. Исто така, овошјето и зеленчукот не треба да се мијат пред да се стават во фрижидер, бидејќи влагата го забрзува расипувањето.

Кога ќе се усвојат овие мали, но важни навики, разликата во квалитетот на исхраната станува видлива многу брзо. На крајот, здравјето не зависи само од тоа што јадеме, туку и од тоа како го подготвуваме.

фото: принтскрин