Забава
Орки напаѓаат едрилици, дали е тоа само игра

Истражувачите се обидуваат да откријат зошто групи орки постојано ги оштетуваат пловилата во Гибралтарската Теснина – понекогаш дури и ги потопуваат. Многумина веруваат дека таквото однесување не е агресија, туку тинејџерски лудории.
„Отпрвин тоа беше само една орка, која скокна од водата и се нурна меѓу двата трупа на 14-метарската едрилица. Ни изгледаше како извидник“, рече Ејми, една од четиричлениот екипаж на едрилицата што минувала низ Гибралтарската Теснина на пат кон Грција.
„Неколку минути подоцна китот се врати – со неколку други. Пет или шест од нив почнаа да удираат во трупот на едрилицата“, вели Ејми. „Не се исплашив“, додаде таа.
Ејми не била свесна за фактот дека има неколку стотици слични инциденти во истата област – некои резултираа со бродоломи. Сепак, досега нема повредени луѓе.
Од јули 2020 година морнарите во Гибралтарската Теснина и по должината на атлантскиот брег на Иберија пријавија напади на орки на нивните пловила, однесување што дотогаш беше невообичаено и ретко.
Орките, наречени и китови убијци, припаѓаат на семејството делфини. Тие живеат колку луѓето и одржуваат блиски социјални контакти со своите семејства. Без разлика дали во ледените води на Антарктикот или во тропските предели, во крајбрежните води или на отворено море, разни субпопулации на орки постојат речиси насекаде.
Истражувачите откриле дека секоја популација развила свои преференции за храна, јазици и однесувања. Досега само популацијата орка иберика (Orca Iberica) развила склоност кон удирање чамци.
По 20 минути, орките си заминале. Но, во тие 20 минути екипажот доживеал емотивен тобоган: фасцинација од изгледот на животните и чистата моќ измешани со возбуда и загриженост поради ризикот едрлицата да потоне.
„Никогаш не почувствував дека напаѓаат. Изгледаше како меѓугенерациска игра“, рече Ејми.
Биологот Моника Виланд Шилдс вели дека толкувањето на Ејми е најверојатното објаснување за она што се случувало тој ден на едрилицата.
„Ако навистина нападнат конкретно, штетата би била многу поголема“, вели бихејвиористичкиот научник и директор на Институтот за однесување „Орка“, научна организација, која го истражува однесувањето на две популации орки во близина на брегот на американската држава Вашингтон.
Истражувачите велат дека орките ги напаѓаат едрилиците од забава, а не од агресија.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Забава
Руската вакцина против рак може да го промени животот на милиони пациенти

Русија го заокружи развојот на својата вакцина против рак, која успешно ги помина претклиничките испитувања и е подготвена за клиничка употреба по добивањето на лиценца, објави Вероника Скворцова, раководителка на Федералната медицинска биолошка агенција (ФМБА).
„Кон крајот на летото 2025 година поднесовме документи до Министерството за здравство за добивање лиценца за клиничка употреба. Истражувањето траеше неколку години, а последните три години беа посветени на претклинички студии. Вакцината е подготвена, чекаме лиценца“, изјави Скворцова.
Истражувањата покажале дека вакцината е безбедна за повеќекратна употреба и ефикасна во намалувањето на големината на туморите и забавувањето на нивниот раст. Дополнително, резултатите укажуваат на продолжено преживување на пациентите.
„Прво ќе ја применуваме кај пациенти со колоректален карцином. Истовремено, во последната фаза од развој се вакцини за глиобластом – малигнен мозочен тумор, и одредени видови меланом, вклучувајќи и очни мембрани. Овие болести се многу агресивни и потребни се брзи решенија“, додаде Скворцова.
Таа потсети дека во ноември 2024 година најавила дека ФМБА планира персонализиран третман со вакцина против рак за пациенти од 2025 година, во присуство на претседателот на Русија.
Забава
Две причини зошто треба да го оставите детето да оди босо

Многу родители се плашат да го пуштат своето дете да оди босо поради можни повреди или бактерии, но мало дете има многу придобивки од одењето босо – од зајакнување на стапалата и нозете до развивање чувство за рамнотежа.
Двете најчести причини зошто родителите не им дозволуваат на своите деца да трчаат боси се стравот од повреда од стапнување на остар предмет и избегнување кожни заболувања што може да ги добијат.
Сепак, мали се шансите такво нешто да се случи на површините за играње бидејќи тие се транспарентни и лесно се забележуваат опасни предмети. Исто така, оние што често одат боси развиваат зголемена свест за тоа каде стапнуваат, а нивните стапала се стврднуваат и создаваат природна заштита.
Исто е и со бактериите. Нашата кожа е во состојба да ги држи подалеку. Рацете се многу повалкани бидејќи ги користиме за да зграбиме сè и сешто, а децата редовно ги ставаат во уста.
Всушност, чевлите се соодветна средина за раст на бактерии и габи бидејќи тие создаваат темна, топла и влажна средина, каде што најлесно е бактериите да растат на детските стапала.
Кевин Гири, наставник, гуру за родители и автор на блогот „Револуционерен родител“, верува дека обувките се лоши за децата бидејќи ги уништуваат стапалата и го попречуваат природниот развој на движењето кај децата. Поради ова, вели тој, децата се поподложни на повреди на нозете и на стапалата.
Тој истакнува дека одењето боси ги зајакнува стапалата и долниот дел од нозете правејќи го детето повешто и посвесно за положбата на своето тело. Стапалата имаат повеќе од 200.000 нервни завршоци, што е најголема густина на мрежата на нерви во целото тело, токму за да бидеме побезбедни и подобро да се приспособиме на земјата под нас.
„Најлесниот начин да се развие чувство за рамнотежа кај бебињата е да им дозволите да одат боси колку што е можно повеќе“, вели педијатарот д-р Кејси Флегал.
„Друга придобивка е зајакнувањето на свеста за околината во која се движат бидејќи босите нозе испраќаат информации до мозокот, што ја подобруваат рамнотежата“, додава таа.
Децата што често се боси учат да се движат подобро. Четири милиони години нашите стапала се развивале без чевли, а нивното затворање во чевли и патики сигурно не е добар начин природните процеси на развој на одењето да се одвиваат како што е предвидено со еволуцијата.
На крајот на краиштата, не е сè ни во медицинските причини. Одењето со боси нозе значи давање задоволство на сетилата, што најдобро го чувствуваат малите деца за кои ова е секогаш радост. Помислете на тоа прекрасно чувство кога одите боси по песок или трева или во плитките води…
Фото: ЕПА
Забава
Избрана бојата за 2026 година во уредувањето: носи мир, удобност и безвременски стил

„Валспар“, еден од најпознатите и трендовски производители на бои, ја објави бојата на годината за 2026.
Инспирирана од носталгијата и природата, таа е дизајнирана да донесе мир, удобност и безвременски стил во секој простор.
Дизајнерите предвидуваат дека ќе доминира во домовите и на социјалните мрежи во следните 12 месеци.
View this post on Instagram
По анализата на тони податоци што го земаат предвид однесувањето на потрошувачите и трендовите во декорирањето, открија дека победничката е топлата боја на евкалиптус, мека зелена.
Во соопштение за медиумите брендот сподели дека топлиот евкалиптус одразува колективна желба за смирен, приземјен дизајн, што се приспособува на брзото темпо на живеење во станбениот и во комерцијалниот дизајн.
„Топлиот евкалиптус е повеќе од само прекрасна нијанса на зелена боја, тој е одраз на удобноста по која копнееме во нашите домови“, вели Су Ким, директорка за маркетинг во боја во „Валспар“, за „Рил симпл“.
„Неговите топли нијанси создаваат приземјено, пријатно расположение и црпат инспирација од природата и од познатоста на ретро дизајнот – ова е боја што поттикнува обнова и отпорност“.
„Буквално ве опкружува каде и да живеете и е релевантна и позната. Ни треба стабилност и ни треба релаксација. А носталгијата е во тренд веќе некое време – се осврнуваме наназад за да планираме за иднината. Сакавме да ги истакнеме оние работи што ги опфаќаат спомените и вашиот дел од тоа наследство што се пренесува во вашето семејство. Самата боја навистина ја слави таа носталгична нота“.