Забава
Сè се менува, но едно не: зошто жените живеат подолго од мажите?
Повеќе од два века знаеме еден неоспорен факт: каде и да сме во светот, жените живеат подолго од мажите во просек. Зошто е тоа случај долго време останува мистерија, но меѓународен тим истражувачи тврди дека конечно го пронашол главното објаснување – а тоа е генетиката.
Според нова студија, клучот лежи во таканаречената „хетерогаметичка теорија за полот“. Имено, мажите се „хетерогаметички пол“ затоа што имаат различни полови хромозоми – еден X и еден Y – додека жените имаат два X хромозоми. Токму оваа разлика ги става мажите во неповолна положба, пишува Дејли Меил.
Комбинацијата на XY хромозомите ги прави мажите поподложни на штетни мутации и болести, што на крајот води до пократок животен век. „Веруваме дека хетерогаметичкиот пол е барем делумно објаснување“, вели д-р Фернандо Колчеро од Институтот Макс Планк за еволутивна антропологија.
Жените, од друга страна, имаат два X хромозоми, кои им обезбедуваат дополнителна заштита. Ако едниот ген е неисправен, другиот често „влетува“ и ја неутрализира штетата. „Во основа, две копии од истите гени се подобри од една“, објаснува д-р Јохана Старк, еден од авторите на студијата. Покрај тоа, Y хромозомот често содржи долги секвенци на повторувачка ДНК што може да биде штетна, што дополнително ги ослабува мажите.
Според порталот Our World in Data, просечниот очекуван животен век во светот е 73,8 години за жените и 68,4 за мажите. Иако бројките се менувале низ историјата, трендот останува ист – жените живеат подолго. Овој модел не е единствен за луѓето. Слични правила важат и во животинскиот свет: кај повеќето цицачи, женките живеат подолго, додека кај птиците, влекачите и многу инсекти ситуацијата е спротивна – мажјаците почесто ги надживуваат женките.
Научниците наведуваат и други фактори. Еден од нив е сексуалната селекција – еволутивна трка во која мажјаците развиваат карактеристики како што се поголеми тела, шарени пердуви или рогови за да привлечат партнери. Иако ова го зголемува репродуктивниот успех, одржувањето на таквите карактеристики „се плаќа“ со пократок живот. Потоа, тука е и родителската грижа. Женските цицачи, како примарни старатели, веројатно еволуирале за да го обезбедат опстанокот на своите потомци додека не станат независни.
Нова студија, објавена во списанието „Science Advances“, потврдува дека разликите во животниот век меѓу половите се длабоко вкоренети во генетиката и еволутивните процеси. Дури и во контролирани услови на зоолошки градини, каде што нема природни закани како што се предаторите, женските цицачи сè уште живеат подолго од мажјаците во просек.
Иако генетиката игра голема улога, експертите забележуваат дека социјалните и факторите на однесување не се занемарливи. Сепак, едно е сигурно – јазот меѓу мажите и жените кога станува збор за долговечноста постои со векови и нема да исчезне наскоро.
фото: принтскрин
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Забава
Сè повеќе луѓе порано ги украсуваат новогодишните елки – експертите објаснуваат зошто
Сè повеќе луѓе ширум светот ги украсуваат домовите и новогодишните елки многу порано од вообичаено, а стручњаците за ментално здравје велат дека ова може да има значајни психолошки придобивки. Традицијата на украсување постепено се менува, особено по 2020 година, кога – според многумина – раното внесување празнично светло било единствен начин да се пребродат мрачните денови на пандемијата.
„Имаше толку многу темнина и анксиозност што ги вклучив светилките затоа што ми требаа. На сите ни требаа“, изјави тогаш една жена од Охајо за Cleveland.com.
Психологот Мелиса Робинсон-Браун вели дека е сосема очекувано луѓето да сакаат порано да се препуштат на празничното расположение.
„Луѓето жеднеат за среќа и радост“, објаснува таа.
Психологот Рајан Хаус ги охрабрува граѓаните да не се чувствуваат виновни ако сакаат рано да го украсат домот.
„Престанете со осудување. Ако тоа ве прави да се чувствувате добро, ова е годината да го направите“, вели тој. „Ако сте сакале да ја започнете празничната сезона уште во август – само напред и не чувствувајте срам.“
Според експертите, раното украсување може да разбуди убави детски спомени и чувство на носталгија.
„Украсувањето може да служи како потсетник на позитивни емоции и да помогне во спречување на стресот или анксиозноста“, вели психологот Ерлангер Тарнер.
Дополнително, и мирисите играат улога во обновувањето на спомените.
„Ако некој има празничен мирис што предизвикува позитивни емоции, самото негово присуство може да го подобри расположението“, наведува психологот Ребека Лесли.
Според познавачите, раното украсување може да поттикне и радосно исчекување – да нè потсети на моменти како семејни филмови, песни, печење колачи и празнични собири.
Забава
Во втората половина на ноември, 3 хороскопски знаци ги чека награда од космосот: парите ќе им се лепат, а бизнисот ќе напредува
Во втората половина од ноември три хороскопски знаци ќе почувствуваат награда од космосот – подобри финансии, напредок во работа и враќање на позитивната енергија која ја вложиле, пишува „Атма“.
Бик
Биковите по период на непредвидливи промени конечно влегуваат во фаза на стабилизација. Се наградува нивната доследност и трпение: можни се зголемени приходи, наплата на долг или нов деловен договор. Во односите добиваат признавање за својата лојалност. Емоционално – смирување, нови можности и чувство на сила и рамнотежа.
Рак
Раковите, кои долго давале повеќе отколку што добивале, сега добиваат благодарност и поддршка. Можни се подобрувања во домот, преселување или хармонија во семејството. На работа следат нови проекти, дополнителна заработка или признание. Можно враќање на стара шанса или личност. Емоционално – помирување и чувство дека енергијата конечно им се враќа.
Риби
Рибите по година на тешки лекции и работа на себе влегуваат во фаза на стабилност. Со директното движење на Сатурн, проектите добиваат форма, а трудот им се признава. Во емоциите доаѓа мир и чувство на поддршка. Интуицијата им е силна, можни се значајни „случајности“ и пресврти. Финансиски – подобрување, решавање долгови. Главната награда е духовното олеснување и обновената рамнотежа.
Забава
Шакира позира со синовите на црвениот килим во Холивуд
Шакира беше главна ѕвезда на светската премиера на Zootopia 2 во Холивуд синоќа, а особено внимание привлече кога пристигна во придружба на своите синови, 12-годишниот Милан и 10-годишниот Саша.
Семејството прошета на црвениот тепих пред театарот „Ел Капитан“ во беспрекорно координирани виолетови комбинации воодушевувајќи ги сите присутни.

Познатата 48-годишна пејачка повторно го позајмува својот глас на популарниот лик Газел во новото анимирано продолжение. За оваа посебна пригода Шакира, Милан и Саша носеа облека потпишана од дизајнерката Стела Мекартни.
Нова песна за филмот
Покрај враќањето во својата улога, Шакира сними и нова оригинална песна за филмот, наречена Zoo.
Новото продолжение на популарниот филм Zootopia 2 доаѓа во кината во целиот свет на 26 ноември.
фото: ЕПА

