Свет
В недела предвремени избори на Косово

Во Косово викендов ќе се одржат предвремени парламентарни избори, една година пред редовниот рок, откако првата косовска Влада на широката коалиција падна поради несогласувањата околу договорот за разграничување со Црна Гора, чија ратификација беше услов за приближување кон ЕУ.
Според анкетите на јавното мислење, се очекува на изборите да победи „националистичката коалиција“ на Демократската партија на Косово (ПДК) на косовскиот претседател Хашим Тачи и Алијансата за иднината на Косово (ААК) на поранешниот премиер Рамуш Харадинај, кој би можела да се најде во позиција самата да ја формира следната влада.
ПДК на Тачи до мај беше дел од владината коалиција со Демократскиот сојуз на Косово (ЛДК) на премиерот Иса Мустафа, но Владата се распадна поради нејзината неспособност да го протурка договорот за демаркација на границата со Црна Гора.
Со договорот се определуваше граничната линија меѓу Косово и Црна Гора, но неговите противници го оценуваат како штетен и тврдат дека Приштина со него отстапила „дел од територијата кој е важен за косовските овчари“.
Иако усвојувањето на договорот за границата е поставено како директен услов за да косовските граѓани добијат безвизно патување во Европската унија, ПДК се приклучи кон опозицијата и пред неговата ратификацијата нејзините пратеници се изјаснија за недоверба на Кабиентот на Мустафа.
Граѓаните на Косово денес се единствените од Западниот Балкан на кои им требаат визи за патување во ЕУ.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Доделена Нобеловата награда за физика

Американските научници Џон Кларк, Мишел Деворе и Џон Мартинис ја освоија Нобеловата награда за физика за 2025 година за „експерименти што ја открија квантната физика во акција“, овозможувајќи развој на следната генерација дигитални технологии.
„Воодушевен сум. Секако, никогаш не ми падна на памет дека ова може да биде основа за Нобелова награда“, рече Кларк во на телефонска прес-конференција за да ја прослави Нобеловата награда.
„Зборувам на мобилен телефон и претпоставувам дека и вие зборувате, а една од основните причини зошто мобилниот телефон работи е целата оваа работа“, додаде Кларк.
„Овогодинешната Нобелова награда за физика обезбеди можности за развој на следната генерација квантна технологија, вклучувајќи квантна криптографија, квантни компјутери и квантни сензори“, се вели во соопштението на Комитетот за доделување на Нобеловата награда.
Квантните механички однесувања се добро проучени на ниво на неверојатно мали атомски и субатомски честички, но често се сметаат за бизарни и неинтуитивни во споредба со класичната физика и нејзините многу поголеми размери.
Квантната механика ѝ овозможува на честичката да се движи директно низ бариера користејќи процес наречен тунелирање. Штом се вклучени голем број честички, квантно-механичките ефекти обично стануваат занемарливи. Експериментите на лауреатот покажаа дека квантно-механичките својства можат да се конкретизираат на макроскопска скала.
Фото: ЕПА
Свет
Градоначалничка на германски град тешко повредена во напад со нож

Новоизбраната градоначалничка на германскиот град Хердек, социјалдемократката Ирис Шталцер, е тешко повредена во напад со нож, објавија германските медиуми.
Според полицијата, Шталцер претрпела повеќекратни убодни рани, а во градот во Северна Рајна-Вестфалија е во тек голема полициска операција, пишува германскиот „Шпигел“.
Деталите за нападот и идентитетот на сторителот засега се непознати.
Германскиот канцелар Фридрих Мерц изрази длабока загриженост, велејќи на платформата Икс дека се надева на целосно закрепнување на политичарката.
Педесет и седумгодишната Шталцер беше избрана за градоначалничка пред нешто помалку од две недели, освојувајќи 52,2 проценти од гласовите во вториот круг од изборите.
Фото: принтскрин
Свет
Сијарто до Зеленски: Не можеш ти да одлучуваш кој ќе влезе во ЕУ

Унгарскиот министер за надворешни работи Петер Сијарто изјави дека лидерот на киевскиот режим, Володимир Зеленски, нема право да одлучува кои земји можат да се приклучат кон Европската унија.
„Зеленски не одредува кои земји се подготвени да се приклучат кон Европската унија, а кои всушност можат да станат нејзини членки. Ова е исклучиво прашање на Европската унија, каде што таквите одлуки се донесуваат едногласно“, рече Сијарто на својата страница на социјалната мрежа X.
Изјавата на унгарскиот министер за надворешни работи дојде откако Зеленски, на заедничка конференција со холандскиот премиер Дик Шоф, повика на промена во постапката за пристапување на Украина во ЕУ со цел да се избегне евентуалното вето на Унгарија. Тој предложи Киев и Брисел да разгледаат начини за елиминирање на потребата од едногласност или, како што рече, „да го зголемат притисокот“ врз премиерот Виктор Орбан за укинување на блокадата.
Според западните медиуми, унгарскиот премиер веднаш остро реагирал на заканите на Зеленски, велејќи дека Будимпешта нема да дозволи уцени или политичко условување во прашањата за европската политика на проширување.
Фото: принтскрин