Македонија
УНИЦЕФ: Речиси 61 отсто од децата во Северна Македонија не посетуваат предучилишно образование

Новиот глобален извештај на УНИЦЕФ нагласува дека 176 милиони деца од предучилишна возраст не посетуваат предучилишно образование и повикува владите од целиот свет да ги зголемат инвестициите за да обезбедат најдобар почеток во животот за секое дете. Во Северна Македонија, велат од УНИЦЕФ, каде што речиси 41.000 деца – околу 61 отсто од децата на предучилишна возраст (од 3 до 6 години) – не посетуваат предучилишно образование, Владата се посвети на реформи за подобрување на пристапот и квалитетот на предучилишното образование.
„Предучилишното образование е образовна основа за децата – секоја фаза во образованието што следува се потпира на успехот од оваа фаза“, рече претставникот на УНИЦЕФ, Бенџамин Перкс.
Сепак, како што додаде, многу деца во светот се лишени од оваа можност. Во последните неколку години Северна Македонија постигна напредок во обезбедување подобар пристап на децата до предучилишно образование, но сепак опфатот е и понатаму низок и бара континуирано инвестирање за секое дете да добие најдобар можен поттик за да успее во животот и во глобализираната економија.
Извештајот открива дека децата што посетувале барем една година предучилишно образование имаат поголеми шанси да ги развијат способностите за критичко мислење, кои им се потребни за да успеат на училиште, помала веројатност да повторуваат одделенија или да го напуштат образованието, а со тоа кога ќе пораснат, имаат поголема способност да придонесат кон просперитетни општества и економии.
„Посветено работиме на секое дете да му обезбедиме услови за подобар раст и развој, а овој темелен процес продолжува и во следниoт период во кој капацитетите на градинките ќе ги прошириме за 7.000 нови места. Буџетот на МТСП наменет за капитални инвестиции годинава е зголемен 300 отсто, што ја покажува нашата решеност да обезбедиме што подобри услови за раст и развој на децата, но истовремено и да ги зајакнеме професионалните компетенции на воспитувачите“, рече Мила Царовска, министер за труд и социјална политика.
Глобалниот извештај нагласува дека децата што посетуваат предучилишно образование имаат двојно поголема веројатност да ги совладаат вештините на почетно читање и сметање во споредба со децата што ги испуштиле раните фази на образованието. Во земји каде што поголем број деца посетуваат програми за предучилишна возраст, значително поголем број деца завршуваат основно училиште и по завршувањето, имаат базични компетенции за читање и математика. И други студии го потврдуваат ова, како што се меѓународните тестови, меѓу кои е Програмата за меѓународно оценување на постигањата на учениците (PISA), која покажува дека децата од нашата земја кои посетувале предучилишно образование имаат подобри резултати од оние што не посетувале.
УНИЦЕФ ја поддржува Владата на Северна Македонија да го зголеми опфатот во квалитетно предучилишно образование преку отварање нови центри за ран детски развој и подобрена поддршка во учењето. Ова опфаќа поддршка за развој на професионалните компетенции на наставниците во предучилишното образование; изготвување национална платформа за поддршка на наставниците и пристап до ресурси за поттик на детскиот развој, како и воведување национална програма за социјален и емотивен развој на децата на предучилишна возраст, која ќе помогне децата да добијат цврста емотивна основа и капацитет подобро да се справуваат со секојдневните социјални интеракции подоцна во животот.
Во глобалниот извештај УНИЦЕФ ги повикува владите да го поврзат зголемувањето на опфатот со подобрување на квалитетот на предучилишното образование. За да се оствари тоа, УНИЦЕФ ги повикува владите да обезбедат најмалку 25 отсто од редовниот буџет за предучилишно образование за трошоци што не се поврзани со плати, како што се обука на едукаторите и наставниците, изготвување наставен план, материјали за предавање и учење и механизми за обезбедување квалитет на наставата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
ИЈЗ смирува: Нема тешки метали во почвата и водата не е радиоактивна

Институтот за јавно здравје изврши вонредно испитување во засегнатото подрачје, и во неделата беа земени примероци, мостри од страна на професионален експертски тим од ИЈЗ за испитување на радиоактивност во вода, почва, и воздух како и примероци за испитување на тешки метали во почва, земја и испитување на тешки метали во вода.
Во текот на вчерашниот ден, ИЈЗ извести дека според резултатите и направените анализи, во земените примероци не е утврдено присуство на радиоактивност во воздух и почва, исто така не е утврдено присуство на тешки метали во вода.
Во текот на денешниот ден ИЈЗ ги заврши анализите и испитувањата на примероците за испитување на тешки метали во почва како и испитувањата за радиокативност во вода.
Од добиените денешени резултати, ИЈЗ информира за следното. Земени се мостри од повеќе локации од засегенатото подрачје за испитување на тешки метали во почва, и тоа: Pb, Cd, As, Ni, Hg Cr, Cu, Zn, Sn, Ba, Be, Co, V, Tl, Mo, Sb.
По анализата на резултатите од сите земени примероци, може да се заклучи дека нема отстаптување од референтните вредности за сите испитани 16 тешки метали (Pb, Cd, As, Ni, Hg Cr, Cu, Zn, Sn, Ba, Be, Co, V, Tl, Mo, Sb). Се забалежува зголемување на 2 параметри Cu (бакар) и Zn (цинк) само од едно испитано место, а тоа е површинскиот слој каде што гореле литиумски батерии и истото е во рамките на очекувањата, соопштуваат од ИЈЗ.
Во сите останатите места нема отстапување од референтните вредности за испитаните 16 тешки метали.
Исто така, во текот на денешниот ден, ИЈЗ информира дека е испитана и радиоактивноста во примероците од вода и според добиените резултати, нема радиоактивност на земени примероци од вода.
Институтот за јавно здравје во најкус можен рок успеа да ги направи потребните анализи. Истите ќе бидат повторени согласно протоколите во времето предвидено за тоа.
ИЈЗ останува во понатамошна координација со Министерството за здравство и со сите надлежни државни институции, и за секоја наредна активност јавноста ќе биде соодветно информирана.
Македонија
Муртезани на ГАК во Брисел: „Механизмот за владеење на правото претставува огледало на нашата демократска совест“

Министерот за европски прашања, Орхан Муртезани, денеска во Брисел учествуваше на состанокот на Советот за општи работи на Европската Унија, кој се одржа на покана на Данското претседателство со Советот на ЕУ и беше посветен на владеењето на правото. Ова беше второ учество на министри од земјите-кандидатки да бидат на иста маса на формален состанок на ГАК, заедно со земјите членки, во рамки на европскиот Механизам за владеење на правото.
Состанокот беше фокусиран на Извештајот на Европската комисија за 2025 година и на состојбите во четири области: судскиот систем, антикорупцискиот рамковен механизам, медиумската слобода и плурализам и институционалните прашања поврзани со контролните механизми.
Во своето обраќање, министерот Муртезани нагласи дека вклучувањето на Северна Македонија во Механизмот за владеење на правото е силна потврда за европската перспектива на земјата и признание за нејзиниот напредок. Тој посочи дека учеството во формалниот Совет за општи работи, втора година по ред, претставува јасна порака дека земјите кандидати се дел од заедничките напори за унапредување на владеењето на правото во цела Европа.
Муртезани исто така посочи дека Извештајот за владеење на правото 2025 за Северна Македонија потврдува реален напредок, но и дека истовремено остануваат предизвици кои не смеат да се игнорираат. Во продолжение, тој нагласи дека владеењето на правото не е само услов за членство, туку основа врз која се гради довербата меѓу институциите и граѓаните. Според него, реформите во оваа област се од заеднички интерес, бидејќи посилните институции и поголемата доверба во правдата придонесуваат кон стабилност и развој не само во Северна Македонија, туку и во целиот регион.
Муртезани потсети на неодамнешното обраќање на претседателката на Европската комисија во Стразбур, дека Европската Унија нема да биде целосна без Западен Балкан и дека проширувањето е стратешки интерес на цела Европа. Тој истакна дека Северна Македонија учествува во Советот не како набљудувач, туку како партнер кој активно придонесува во заедничките напори за унапредување на демократијата и владеењето на правото.
Муртезани заврши со порака дека зајакнувајќи ја правната држава дома, Северна Македонија ја зајакнува и Европската Унија и дека овој процес не е само национален приоритет, туку заедничка инвестиција во стабилноста, сигурноста и иднината на целата Европа.
Македонија
Сиљановска-Давкова ги прими акредитивите на новоименуваната амбасадорка на Словачка, Ивета Хрицова

Претседателката Гордана Сиљановска-Давкова денеска на свечена церемонија ги прими акредитивните писма на новоименуваната амбасадорка на Република Словачка, Ивета Хрицова.
Таа ѝ посака добредојде и успех во извршувањето на дипломатската мисија, истакнувајќи подготвеност за соработка.
Соговорничките потсетија дека двете држави ги обединува наследството на Светите браќа Кирил и Методиј, како и тридецениските пријателски односи.
Претседателката се заблагодари за континуираната и гласна словачка поддршка за македонските надворешнополитички цели, особено за членството во ЕУ, како и за сојузништвото во НАТО во регионалните и глобалните безбедносни прашања. За неа, отворањето на македонската амбасада во Братислава во 2021 година е важен придонес за унапредување на билатералното партнерство.
Амбасадорката Хрицова потенцираше дека Словачка останува силен и искрен поддржувач на евроинтеграцискиот пат на земјава и изрази уверување дека ЕУ мора да најде решение за да ги отвори вратите за прием на нови членки. Таа вети унапредување на политичките односи и отворање нови можности за соработка во економијата, културата, образованието и одржливиот развој. Според неа, јакнењето на односите меѓу студентите, уметниците, претприемачите и заедниците е основата на вистинската дипломатија.
Во претстојната официјална посета на словачкиот претседател Петер Пелегрини на земјава, обете препознаваат ново поглавје во билатералните односи, што ќе ги поттикне политичкиот дијалог и економската соработка.
Говорејќи за силните културни врски меѓу двете држави, претседателката потсети на словачкиот поет Иван Штрпка, добитник на „Златниот венец“ на годинешното издание на Струшките вечери на поезијата, за што амбасадорката изрази големо задоволство.