Македонија
Уставните судии во обид да ги спасат обвинетите од СЈО за постапката за тендери
Уставните судии Јован Јосифовски, Никола Ивановски, Осман Кадриу и Елена Гошева утрово беа најгласни на седницата на Уставниот суд за време на првата точка од дневниот ред за иницијативата за испитување на уставноста за членот од Кривичниот законик за злоупотреба на службената положба и овластувањето кога се во прашање постапките за тендери.
Уставната судијка Елена Гошева како судија известител утрово ја објасни иницијативата поднесена
пред една година од адвокатот Еленко Миланов.
Станува збор за членот 353, став 5 од Кривичниот законик, кој се однесува на злоупотреба на службената положба и овластувањето, при што има направена штета на буџетот, а опфаќа најголем дел од обвинетите од СЈО.
Предметот на оспорување е по неколку основи. Меѓу другото, спорно е тоа дали службеното лице може да биде одговорно за јавна набавка кога за тоа одлучува комисија.
„Ова може да биде и претпоставена одговорност“, рече Гошева појаснувајќи ја иницијативата на адвокатот.
„Службеното лице, кое активно не учествува во јавната набавка, се претпоставува дека може да провери незаконитост и со тоа да ја преземе одговорноста“, рече Гошева и појасни дека според иницијативата со член 353, став 5 се остава произволно толкување за постоење на штетата со ваквиот квалификаторен елемент.
„Санкцијата за ова дело се изедначува со убиство“, образложуваше Гошева при реферирањето на предметот и рече дека се бара и привремена мерка.
Судијата Дарко Костадиновски побара одлагање на точката и да се повика стручната јавност или јавна расправа. Рече дека ова прашање создава тензии во општеството и дека со оваа точка се опфатени десетици лица.
Судијата Осман Кадриу рече дека со овој член се настојува конкретни лица по секоја цена да бидат осудени и побара одлагање на точката за овој предмет.
Најгласен во одбрана на иницијативата беше судијата Јован Јосифовски, избран во време на ВМРО-ДПМНЕ. Рече дека членот е нејасен, непрецизен и произволен и како таков е неуставен.
„Не ми треба колегиум, ни јавни расправи. За мене, тоа е катастрофа. Нема да присуствувам на колегиум. Ако е судија Сваровски, ќе му одреди казна од 5 до 20 години. Не може убиство да се израмни со јавни набавки“, рече Јосифовски.
За ова поддршка доби од Никола Ивановски, кој рече дека делот од одредбата каде што пишува „злоупотреба на други средства од државата“ е неуставен.
Претседателот на Уставниот суд, Сали Мурати, кому денеска му беше првата седница како прв човек на судот, рече дека нормата според него е јасна и не гледа непрецизност.
„Ова не е тазе норма. Се работи за злоупотреба на големи буџетски средства. Ние не ја креираме казнената политика. Замислете да нема вакви одредби. Во секоја држава злоупотреба на буџетот е најголемо кривично дело. Ако ја олабавиме оваа одредба, ќе се префрлаат одговорности. Оваа норма е во правен промет 10-15 години и треба да остане. Зошто некој да се плаши ако не е виновен? Ајде тогаш и за убиство и за педофилија да кажеме дека се драконски казните“, рече Мурати.
Судијката Вангелина Маркудова реле дека за ова дело, каде што се јавните набавки, штетата е огромна.
„Со Законот за јавните набавки е опфатена и Комисијата. За мене е јасно“, рече Маркудова.
Во постарите верзии на Кривичниот законик била пропишана поблага казна за ова кривично дело, околност, која, според тврдењата на адвоктите, им оди во корист на обвинетите.
Во септември лани еден од адвокатите на експремиерот Никола Груевски, Миле Јанакиески и на други обвинети во предметите на СЈО, Еленко Миланов, ја поднесе иницијативата за оценка на уставноста на овој член од Законот за изменувањето и дополнувањето на Кривичниот законик од 2004 и 2009 година.
Во 2004 година во Кривичниот законик бил додаден нов член 5, со кој се предвидува кривична одговорност со казна од 4 години за злоупотреби со јавните набавки. Со измените во 2009 година овој член бил промнет во однос на висината на казната и се пропишани најмалку 5 години затворска казна.
Во Законот од 2004 година пишува. „Во членот, 353 став 4 се додава нов став 5, кој гласи: Aко делото од став 1 е сторено при вршење јавни набавки или на средства од буџетот на Република Македонија, од јавни фондови или од други средства од државата, сторителот ќе се казни со затвор од најмалку четири години“. Пет години подоцна членот е изменет и е зголемена казната затвор за 1 година.
Овој член се однесува на најголем дел од предметите на СЈО: „Титаник“, „Титаник 2“, „Таргет-Тврдина“, „Транспортер“, „ТНТ“, „Трезор“… По овој член по неколкупати обвинети се Гордана Јанкулоска и Миле Јанакиески, а меѓу нив се и: Сашо Мијалков, Toни Јакимовски, Горан Грујевски и Небојша Стајковиќ, Владимир Талески и сите други обвинети во „Транспортер”.
Со овој член кривично се гонат и сите обвинети во предметот „Топлик“, Елизабета Канческа-Милевска и другите обвинети во „Тендери“, ексдиректорот на ЕЛЕМ, Дејан Бошковски, и другите обвинети во „Тарифа“, експомошник-министерот Ѓоко Попоски во „Триста“, поранешниот вицепремиер Владимир Пешевски и ексминистерот Миле Јанакиески во „Траекторија“.
Лидерот на ДПА, Мендух Тачи, ексчленот на ДИК, Бедредин Ибраими, и сите други обвинети, освен Сашо Мијалков, беа осудени на затворски казни за штета на буџетот во предметот „Титаник 2“. И Ѓоко Попоски и Гордана Јанкулоска беа осудени токму со овој член за случајот „Тенк“ со набавката на „мерцедесот“.
Владата претходно му предложи на Уставниот суд да не ја прифати иницијативата со цел да се оневозможи избегнување одговорност за сторени кривични дела од високи функционери за кои постапка води специјалното јавно обвинителство.
За иницијативата на Миланов, судиите ја одложија точката.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Родителите на починатите деца од „Пулс“ бараат новиот јавен обвинител да го преиспита случајот
Родителите на починатите во пожарот во „Пулс“ денеска на 34. Марш за ангелите во Кочани побараа проширување на истрагата, утврдување на индивидуална одговорност и јавно образложение зошто одредени лица досега не се опфатени со постапка. Исто така, тие испратија порака до новиот државен јавен обвинител – да се преиспита целокупниот предмет од самиот почеток, од денот на трагедијата, како што рекоа, за да се утврди кој знаел, кој дозволил, кој премолчел и кој не постапил.
-Гневни сме затоа што постојат и други лица за кои јавноста, а и ние како семејства, основано знаеме дека носат вина, а истите не се ниту осомничени, ниту предмет на видлива и транспарентна истрага. Нашите деца не се бројка. Тие имаат имиња. Имаат приказни. Имаат семејства што засекогаш ќе ги чекаат. Овој марш е порака: дека сме тука, дека паметиме, и дека нема да дозволиме вистината да се закопа заедно со нашите деца, рече Александар Наунов, татко на починато девојче од пред полициската станица во Кочани.
Пред зградата на Судот и Обвинителството во Кочани, Верица Трифунова, мајка на починатата Моника Спасова, нагласи дека оставката на државниот јавен обвинител, Љупчо Коцевски е задоцнета.
-Денес, во време кога ние повторно чекориме со сликите на нашите деца во срцата, државниот обвинител Коцевски поднесе неотповиклива оставка. Оставка што доаѓа предоцна. Затоа што немаше храброст и волја самостојно да го отвори предметот од денот на трагедијата. Наместо вистинска истрага, тој бараше информации од МВР, а постапките што следеа беа насочени кон лица осомничени уште од 2024 година и претходно, додека вистинските носители на моќ и одговорност останаа заштитени, децидно рече Трифунова.
Таа смета дека новиот државен обвинител треба да го преиспита целокупниот предмет од самиот почеток, од денот на трагедијата, да се утврди кој знаел, кој дозволил, кој премолчел и кој не постапил, и на обвинителна клупа да се најде секој што директно или индиректно придонел за убиството на нивните деца.
Протестниот марш, вообичаено, започна од „Паркот на Револуцијата“, преку Трговскиот центар и Управата за јавни приходи, кон полициската станица и Судот. На двојниот мост кај кружниот тек на улицата „Стево Теодосиевски“, запирајќи, родителите направија застој во сообраќајот, на што возачи реагираа со свирежи од нивните автомобили и не знајќина од кои причини е стојат подолго време во место.
Македонија
Петти конгрес на ДУИ – Ахмети бара нов историски договор
Претседателот на Демократската унија за интеграција, Али Ахмети, на денешниот Конгрес на партијата во Скопје најави нов „Национален договор за напредок“ и побара целосен ветинг со меѓународен надзор за сите носители на јавни функции во последните 34 години. Ахмети предложи и воведување на „извршен Бадентер“ при избор на Владата, примена на Бадентеровиот принцип во Уставниот суд и нова фаза на функционална и фискална децентрализација.
Лидерот на ДУИ истакна дека иницијативите имаат за цел да го зајакнат унитарниот карактер на државата преку еднакво партнерство на сите заедници, да ја зацврстат довербата во институциите и да обезбедат стабилна, функционална и праведна држава.
– Унитарната држава може да биде функционална и стабилна само доколку се темели врз довербата и лојалноста на сите заедници што живеат во неа. Во таа насока, предлагаме три клучни мерки кои обезбедуваат правична застапеност, функционална еднаквост и општествена кохезија, во духот на Рамковниот договор од Охрид. Прво, избор на Владата со двојно мнозинство, односно извршен Бадентер; Секој нов состав на Владата да ја добие довербата на Собранието не само со мнозинство од вкупниот број пратеници, туку и со мнозинство од пратениците кои ги претставуваат немнозинските заедници, смета Ахмети.
Ова, според него, ќе овозможи Владата да ужива двоен легитимитет и реално да ги претставува сите заедници. – Овој механизам обезбедува двоен демократски легитимитет и гарантира реална застапеност на сите етнички заедници, како и зачувување на меѓуетничката кохезија на највисоките нивоа на извршната власт, рече Ахмети.
Како втора мерка, лидерот на опозициската ДУИ ја посочи примената на Бадентеровиот принцип во Уставниот суд.
-Законите усвоени со двојно мнозинство во Собранието не смеат да бидат поништени од Уставниот суд без двојно мнозинство и во рамките на судскиот состав. Предлагаме уставно-правни измени со кои одлуките што ги засегаат правата на немнозинските заедници нема да се донесуваат без заемна согласност меѓу судиите, рече Ахмети.
Трета мерка, додаде, е продлабочување на децентрализацијата и локалната самоуправа, односно, како што рече, „финансиска автономија на единиците на локалната самоуправа, преку правична распределба и враќање на даночните и таксените приходи во општините каде што тие се создаваат“.
Во делот за владеењето на правото, Ахмети изјави дека ДУИ ја поддржува идејата за темелна истрага на потеклото на имотот, приватизацијата и дејствијата на безбедносните служби од 1945 година до денес, нагласувајќи дека „правдата не смее да биде селективна“.
Најави дека нивниот предлог за „Национален договор за напредок“ ќе ги обедини сите заедници и експерти за заедничка визија на државата „во која достоинството е гарантирано, а соништата се остварливи“. На крајот од обраќањето Ахмети упати повик до младите, жените, професионалците и дијаспората активно да се вклучат во, како што рече, процесот за изградба на европска иднина, бидејќи „иднината не се гради со поделби, туку со еднаквост, не со експерименти, туку со државничка одговорност“.
На Конгресот, партијата усвои четири резолуции – за зајакнување на унитарниот карактер на државата и консолидирање функционална еднаквост, за владеење на правото, независното судство и враќање на довербата во институциите, за национален договор за напредок и одржливиот развој на државата и за европската интеграција.
Македонија
Откажани летови и отежнат авиосообраќајот на скопскиот аеродром поради маглата
Како резултат на ниската видливост предизвикана од густата магла што ја зафати скопската котлина денеска до 14 часот на Меѓународниот Аеродром Скопје има пет откажани, два пренасочени и шест летови со доцнење. Од 12 часот временските услови се подобрени, така што три лета пристигнаа, еден полета, а три лета се спремни да полетаат, информираат од ТАВ Македонија.
Од ТАВ Македонија апелираат до сите патници дека временските услови се менуваат постојано и во однос на нивните летови да ги следат насоките кои им ги дава нивната авиокомпанија.
-Денеска, 20 декември 2025, од 00:00 часот до 14 часот, на Меѓународниот Аеродром Скопје има 5 откажани летови, 2 пренасочени летови и 6 летови со доцнење, како резултат на ниската видливост предизвикана од густата магла што ја зафати скопската котлина. Од 12 часот временските услови се подобрија, така што 3 лета пристигнаа (од Дортмунд, Истанбул и Париз), 1 лет полета (за Истанбул), а 3 лета се спремни да полетаат (за Осло, Љубљана и Баден-Баден), информираат од ТАВ Македонија.
Маглата, што го зафати денеска Скопје го отежнува авиосообраќајот на скопскиот аеродром, каде, според податоците од официјалната веб-страница, има откажани и летови што се реализираат со задоцнување, додека сообраќајот на државните патишта се одвива непречено по суви коловози, но со намалена видливост на одредени патни правци.

