Свет
Естонија изразила територијални претензии кон Русија
Претседателот на естонскиот парламент, Хен Пилуас, изјави дека Тартускиот мировен договор, што оваа земја го потпишала со Советска Русија во 1920 година, сè уште е на сила, вклучувајќи го и прашањето на границите меѓу двете држави. Ова се наведува во новогодишната четитка на Пилаус објавена на сајтот на Парламентот, пренесува „Спутник“.
Пилуас потсетува дека на 2 февруари се навршуваат 100 години од потпишувањето на мировниот договор во Тартус, по што е утврдена руско-естонската граница. Според него, Естонија по обновата на независноста е призната како наследничка на државата формирана во 1918 година во сите карактеристики, вклучувајќи ја и државната граница.
„Тартускиот мировен договор е на сила и денес и се наоѓа во регистерот на актиелните меѓународни договори во ОН“, вели Пилуас.
Ова не е прва таква изјава на естонскиот политичар. Во ноември Пилаус побара Москва да ѝ ги врати „анексираните територии“ на оваа балтичка република. Според Тартускиот мировен договор, дел од Ленинградската и од Псковската област ѝ е доделен на Естонија, а овие територии се вратени во РСФСР во 1944 година.
Портпаролот на рускиот претседател, Дмитриј Песков, коментирајќи ја изјавата на Пилаус, рече дека Кремљ ги смета таквите изјави за неприфатливи. Москва смета дека Тартускиот мировен договор е историски документ кој нема правна сила. Талин тврди дека договорот и понатаму важи.
Повикувањето на договорот е ставено во преамбулата на Законот за ратификација на руско-естонскиот договор за границата. Москва го оцени тоа како можност во иднина да се изразуваат територијални претензии и го повлече својот потпис од договорот за границата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Шефот на ОН ги критикува светските лидери: Милијарди се трошат за заведување на јавноста за климата
Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, ги критикуваше светските лидери за нивниот неуспех да го ограничат затоплувањето на 1,5 степени Целзиусови.
Научниците потврдија дека светот ќе ја надмине границата од 1,5 степени Целзиусови околу 2030 година, што би можело да доведе до неповратни последици.
„Премногу корпорации остваруваат рекордни профити од климатското уништување, додека милијарди се трошат за лобирање, заведување на јавноста и попречување на напредокот“, рече Гутереш во својот говор.
„Премногу лидери остануваат заробеници на овие лични интереси.“
Земјите низ целиот свет трошат околу 1 трилион долари секоја година за фосилни горива. Лидерите имаат два јасни избори, рече Гутереш: „Можеме да избереме да водиме или да бидеме водени во пропаст.“
Конференцијата COP30 одбележува три децении разговори за глобалната клима. Во тој период, земјите делумно ги намалија проектираните зголемувања на емисиите, но не доволно за да го спречат она што научниците го нарекуваат екстремно глобално затоплување во следните неколку децении.
Светската метеоролошка организација (WMO) во извештајот наведува дека оваа година веројатно ќе биде втора или трета најтопла година досега, со просечни температури во август, по рекордните топлотни бранови во 2023 и 2024 година, 1,42 степени Целзиусови над прединдустриските нивоа.
Свет
Руски војник осуден на доживотен затвор за убиство на украински воен заробеник
Украински суд денес осуди руски војник на доживотен затвор за убиство на украински воен заробеник, прв таков случај од почетокот на руската инвазија на Украина.
Суд во југоисточниот град Запорожје го прогласи Дмитриј Курашов (27) за виновен за убиството на Виталиј Ходниук, украински војник кој се предаде на руските сили во јануари 2024 година.
Курашов, кој беше заробен од украинските сили заедно со други руски војници кратко по инцидентот, се изјасни за виновен на суд, иако подоцна им рече на новинарите дека е невин и сака да биде вклучен во размена на заробеници.
Неговата казна има симболично значење за Украина, која вели дека руските сили егзекутирале голем број украински воени заробеници, но осомничените обично се надвор од дофатот на украинската правда. Русија негира дека нејзините војници вршат воени злосторства.
Нападот во кој е убиен Ходниук се случил на 6 јануари 2024 година. Според обвинителите и сведоците, Ходниук се предал невооружен, клекнал, а Курашов го застрелал со митралез. Курашов тврди дека истрелите биле испукани од воен лекар по име „Седој“, кој подоцна починал. Рускиот напад бил краток.
фото: принтскрин
Свет
Ненси Пелоси објави дека ќе се пензионира
Ненси Пелоси, првата жена што стана претседател на Претставничкиот дом на САД, изјави дека нема да се кандидира на изборите во 2026 година, што го сигнализира крајот на нејзината четиридецениска кариера како прогресивна демократска икона, честопати критикувана од десницата.
„Нема да се кандидирам за реизбор во Конгресот. Со благодарно срце, се радувам на мојата последна година од службата“, рече Пелоси во видео порака објавена на X.
Претседателката на Претставничкиот дом Пелоси отслужи два мандата, од 2007 до 2011 година и од 2019 до 2023 година.
85-годишната Пелоси, која првпат беше избрана во Конгресот во 1987 година, во интервју за Ројтерс во 2022 година изјави дека жали што не победила на повеќе избори во својата долга кариера за да им ја одземе моќта на републиканците и да се осигура дека „суштество како Доналд Трамп никогаш нема да стане претседател на Соединетите Американски Држави“.

