Европа
Португалија е позитивен пример – граѓаните седат дома, а власта и опозицијата се здружени
Улиците на Португалија се празни, пристапот на плажите е забранет, економијата е во неволја – но постои претпазлив оптимизам дека земјата може да ја победи епидемијата.
Едно од објаснувањата за успехот на Португалија е доста неочекувано – обединување на владата и опозицијата.
Во Португалија засега стапката на морталитет изнесува нешто над 3 проценти, за разлика од Шпанија каде е повисока од 10 проценти, во Велика Британија изнесува 12 и во Франција 15 проценти.
Португалија, е меѓу земјите во ЕУ со најголем број на постари граѓани, зад Италија и Грција. Исто така, треба да се забележи дека земјата има слабо опремени и недоволно финансирани здравствени услуги. Португалија има само 4,2 кревети во единиците за интензивна нега на 100,000 луѓе, што е најниска стапка во ЕУ. Шпанија има над девет такви кревети на 100.000, а Германија речиси 30.
„Поради кршливоста на нашиот здравствен систем, потенцијално тука би можело да биде полошо отколку во Италија или Шпанија“, рече Рикардо Баптиста Леите, лекар специјализиран за заразни болести и член на опозициските социјалдемократи (ПСД).
Како што рече, луѓето во Португалија се свесни дека треба да работат понапорно од другите нации за да ја преживеат оваа криза.

„Земјата покажа огромна солидарност“, рече тој за „Политико“.
Објаснувањата за релативниот успех на Португалија се движеа од чистиот воздух до децениската вакцинација против туберкулоза но имаше и такви кои веруваат дека зад успехот стои „интервенција на светците“.
Она што е сигурно е дека среќата и географијата им дале време на властите да преземат активности што решително ја забавиле пандемијата.
Најзападната земја на континентална Европа ги регистрираше првите случаи на коронавирус на 2 март, еден месец откако се појави оваа болест во Шпанија и Италија. Тој временски период и овозможи на владата да научи од грешките на соседите и да воведе контрамерки пред вирусот да го фати импулсот.
Португалија ги затвори училиштата на 16 март кога имаше само 245 случаи на заразени со ковид-19 во земјата. Шпанија веќе имаше 2.140 инфекции кога повеќето регионални влади ги затворија училиштата на 12 март. Италија имаше повеќе од 2.500 случаи пред студентите да бидат испратени дома на 4 март.
Мадрид, исто така, дозволи над 100.000 луѓе да присуствуваат на маршот на Меѓународниот ден на жената на 8 март, додека Лисабон ги забрани сите јавни собири во раните фази на еволуцијата на епидемијата.
Вонредната состојба што ја стави Португалија во блокада беше прогласена на 18 март, кога во земјата имаше 448 случаи. Шпанија презеде слични мерки три дена порано со речиси 10 пати повеќе случаи; Во Италија имаше повеќе од 9.000 луѓе заразени кога земјата ќе се затвори на 10 март.

„Раната примена на мерките може да помогне да се објасни побавното темпо на инфекција“, рече Инес Фронтеира, предавач за меѓународно јавно здравје на Универзитетот НОВА во Лисабон.
„Блокадите во Шпанија и Италија беа извршени повеќе или помалку во истиот момент; тоа го сторивме во фаза кога сè уште немаше толку случаи, што беше поефикасно за намалување на преносот“, рече таа.
Иако епидемијата е концентрирана на север, околу градот Порто, централизираниот систем на управување дозволи брзи мерки низ целата земја.
Политичарите и здравствените работници, исто така, ја фалат дисциплината што Португалците ја практикуваат во однос на почитувањето на мерките.
Карантинот во Португалија е помалку строг отколку во многу европски земји. Некои фабрики и градилиштата останаа отворени. На граѓаните им е дозволено секојдневно вежбање, како и излегување од дома во набавка на средства за храна и лекови. Сепак, повеќето луѓе избираат да останат во домот. Истражувањето објавено во неделата покажа дека 51 процент од населението излегуваат од дома само еднаш неделно или помалку.
„Од почетокот на оваа криза, Португалците сфатија дека останувањето дома е најдобриот начин за поддршка на нашите здравствени работници во првите редови. Треба да ја славиме огромната самодисциплина што луѓето ја покажаа“, рече премиерот Антонио Коста во радио интервју во вторникот.
Сепак, португалските власти имаат корист и од фактот дека, за разлика од Шпанија и Италија, тие не морале да се занимаваат со конфликти со опозицијата. Поточно, политичарите некако прогласија примирје за време на оваа криза.

Лидерот на ПСД, Руи Рио, вети поддршка на владата во борбата против вирусот.
Политичката солидарност се одржува додека владата презеде мерки како што е забрзаното одобрување на барањата за престој за мигрантите и барателите на азил за да им обезбеди пристап до здравствена заштита и социјална сигурност; и ослободување на над 10 проценти од затворениците за да се намали ризикот од зараза во затворите.
Она што е најважно е дека сега ситуацијата во Португалија е таква што нејзиниот здравствен систем успева да издржи.
Сепак, додека се чини дека пандемијата се забавува, Коста вели дека е рано да се намалат мерките за ограничување.
Останува да се види степенот на кој единството на власта и опозицијата ќе опстои кога економските притисоци ќе се интензивираат заради времетраењето на овие мерки.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
(Видео) Трамп: Искрено, Украина веќе изгуби територија
Американскиот претседател Доналд Трамп синоќа изјави дека договорот за завршување на војната во Украина е „поблиску од кога било“ откако Вашингтон му понуди на Киев безбедносни гаранции по моделот на НАТО. Трамп, исто така, изрази увереност дека Москва ќе прифати таков договор, објави „Ле Монд“.
Трамп откри дека имал „многу долги и многу добри“ разговори со својот украински колега Володимир Зеленски, како и со лидерите на НАТО и европските земји како што се Велика Британија, Франција и Германија.
„Се обидуваме да го разработиме тоа и мислам дека сега сме поблиску“, им рече Трамп на новинарите во Овалната соба. „Имавме бројни разговори со претседателот Путин на Русија и мислам дека сега сме поблиску од кога било досега, па ќе видиме што можеме да направиме“.
REPORTER: An Article 5-like deal seems to be emerging without NATO membership for Ukraine. If such a security guarantee is offered, what incentive is there for Ukraine to give up any sort of territory?
US PRESIDENT TRUMP: Well, they've already lost the territory, you know, to be… pic.twitter.com/99sx8a6f03
— Status-6 (Military & Conflict News) (@Archer83Able) December 15, 2025
На прашањето дали неодамна разговарал директно со Владимир Путин, Трамп одговори остро: „да, разговарав“, без да навлегува во детали.
Сепак, Трамп се чини дека сугерираше дека во замена за безбедносни гаранции, Украина ќе мора да се согласи да отстапи делови од источниот регион Донбас што сè уште се контролирани од Киев – можност што Зеленски претходно силно ја отфрли.
На прашањето каков поттик ќе има Украина за да се откаже од територија, Трамп одговори: „Па, искрено, тие веќе изгубија територија“.
Тој додаде дека Европа, која и покрај противењето на Русија повторно предложи испраќање мултинационални мировни сили, ќе биде „голем дел“ од секоја безбедносна гаранција.
Европа
Крај на краткорочните изнајмувања станови за туристи во Шпанија, Airbnb казнет
Шпанија го казни Airbnb со огромни 65 милиони евра за рекламирање недвижности за краткорочно изнајмување, без соодветни дозволи. Одлуката доаѓа во време кога расте притисокот врз владата да го ограничи туристичкото сместување во услови на продлабочување на кризата со домувањето, објавува „Евроњуз“.
Шпанското Министерство за заштита на потрошувачите соопшти дека казната е конечна и дека на платформата со седиште во САД ѝ е наредено веднаш да ги отстрани сите нелегални огласи. Официјалните лица изјавија дека повеќе од 65.000 огласи на Airbnb ги прекршуваат шпанските закони за заштита на потрошувачите, вклучително и огласување недвижности, без дозволи или со неважечки броеви за лиценца.
Казната е шестпати поголема од профитот што Airbnb го оствари од спорните огласи помеѓу времето кога властите ја предупредија компанијата и времето кога огласите конечно беа отстранети.
Зошто беше казнет Airbnb?
Според шпанските власти, 65.122 огласи на Airbnb ги прекршиле прописите дизајнирани да ги заштитат закупците и потрошувачите. Многу од овие имоти се наоѓале во региони во кои краткорочните изнајмувања се ограничени или бараат експлицитно одобрение.
Министерството нагласи дека од платформите како Airbnb се очекува да проверат дали имотите рекламирани во Шпанија се во согласност со локалните и регионалните прописи за домување. Кога не го прават тоа, велат, тие изнајмувања остануваат на пазарот подолго отколку што треба намалувајќи го бројот на домови достапни за жителите што бараат долгорочен смештај.
Министерот за права на потрошувачите, Пабло Бустиндуј, рече дека има илјадници семејства што живеат на работ поради кризата со домувањето во земјата, а некои компании профитираат од бизнис-модели што ги принудуваат луѓето да ги напуштат своите домови.
Борбата против нелегалните изнајмувања не е ограничена само на Airbnb. Во јуни Шпанија исто така му наложи на Booking.com да отстрани повеќе од 4.000 нелегални огласи.
Барселона ја предводи борбата против масовниот туризам
Барселона стана епицентар на борбата на Шпанија против краткорочните изнајмувања. Градот оваа година објави планови за постепено укинување на сите туристички станови до 2028 година, со што ефикасно ќе им се забрани на платформи како Airbnb да продаваат приватно сместување во станбени згради.
Градските лидери велат дека краткорочните изнајмувања ги испразнија локалните населби, ги истиснаа жителите од пазарот за изнајмување и ги трансформираа цели населби исклучиво за туризам. Локалните заедници се согласуваат, а протестите – од мирни маршеви до напади со водни топови – се сè почести против масовниот туризам и растечките трошоци за живот.
Другите регионални и национални власти во Шпанија следат сличен пат. Повеќе од 53.000 нелегални туристички станови неодамна беа отстранети од официјалните регистри во целата земја, главно во Андалузија, Канарските Острови, Каталонија и Валенсија.
Шпанија пречека рекордни 94 милиони странски туристи во 2024 година и е на добар пат да го надмине овој рекорд оваа година. Иако туризмот останува клучен економски столб, официјалните лица велат дека построгата регулација на краткорочните изнајмувања е клучна за балансирање на растот на бројот на посетители со квалитетот на животот на локалното население.
Европа
Турски борбени авиони соборија дрон надвор од контрола во близина на брегот на Црното Море
Турција собори беспилотно летало „надвор од контрола“ кое се приближувало до нејзиниот воздушен простор над Црното Море, соопшти Министерството за одбрана. Инцидентот се случува по украинските напади врз руските танкери од „флотата во сенка“ покрај турскиот брег и предупредувањата од турските политичари за опасностите од ширење на војната во Украина, објави АП њуз.
Министерството во соопштението наведува дека борбените авиони Ф-16 биле испратени по откривањето на објектот. „За да се избегне каква било потенцијална штета, тој бил соборен во безбедна зона надвор од населените области“, се додава во соопштението. Во соопштението не се дадени дополнителни детали за локацијата или времето на инцидентот.
Украина соопшти дека нејзините поморски беспилотни летала погодиле два танкери на 28 ноември, додека трет брод бил погоден на 2 декември додека се движел кон турското пристаниште Синоп. Турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган ги осуди претходните напади како закана за „безбедноста на навигацијата, животите и животната средина, особено во нашата ексклузивна зона“.

