Економија
АЕК ќе спроведува физибилити-студија за влијанието на 5Г-мрежата врз здравјето на луѓето
Агенцијата за електронски комуникации набргу ќе распише меѓународен тендер за избор на компанија што ќе изработи физибилити-студија за влијанието на 5Г-мрежата врз здравјето на луѓето како основ за натамошните чекори што ќе се преземат поврзани за развој на 5Г-мрежата во земјата.
На овој начин се очекува да се расчистат многу дилеми шот постојат во јавноста за новата генерација широкопојасни мобилни мрежи.
„Во светот се спроведени стотици научни истражувања на тема за влијанието на 5Г-технологијата врз здравјето на луѓето и напишани се илјадници научни статии, што го прави прашањето за штетноста на електромагнетното зрачење една од најистражуваните теми во науката на глобално ниво. Мислењето на релевантни меѓународни експерти и институции е дека доколку се почитуваат препорачаните гранични вредности, електромагнетните полиња што ги користи оваа технологија не претставуваат опасност за здравјето на луѓето. Односно, природата на зрачењето генерирано од базните станици и мрежните терминали 5Г е идентично со онаа на мрежите од претходната генерација. Сепак, и покрај ваквите студии, ние сакаме да обезбедиме сопствена студија, која не само што ќе влијае на понатамошните чекори што ќе ги преземаме туку веруваме дека ќе има значење при градење сеопфатен консензус за потребата од развој на новата технологија во Северна Македонија“, вели Сашо Димитријоски, директор на АЕК.
Петтата генерација мобилни системи вклучува употреба на радиобранови во одредени фреквенции, првично слични или малку повисоки од фреквенциите што се користат за постојните 4Г-мобилни мрежи. Овие радиобранови емитуваат нејонизирачко зрачење, што е помалку штетно од јонизирачкото.
Светската здравствена организација (СЗО) на својата официјална веб-страница наведува дека до денес, и по многу истражувања, никакви штетни ефекти врз здравјето не се каузално поврзани со изложеноста на безжичните технологии. Основа за ова е ставот и студиите на Меѓународната комисија за заштита од нејонизирачко зрачење (ICNIRP), која е независна научна комисија формирана од Меѓународната асоцијација за заштита од радијацијата, со цел заштита на луѓето и околината од радијација. СЗО ја признава оваа организација како референца за сите прашања поврзани со радиофреквенциите и здравјето на луѓето.
Европската комисија има донесено акциски план за 5Г, според кој, до 2020 година, барем во еден поголем град во секоја земја членка на ЕУ треба да бидат воведени 5Г-комерцијални мрежи, а до 2025 година овие мрежи треба да бидат достапни до сите урбани подрачја и поголеми транспортни линии.
Моментното ниво на имплементација на 5Г-мобилните мрежи во Европа е ограничено во неколку земји. Во Германија, „Водафон“ и „Дојче телеком“ имаат делумно покривање само во неколку поголеми градови, како Берлин, Франкфурт, Хамбург, Минхен и други. Во Ирска, Италија, Романија и во Велика Британија ситуацијата е слична.
Во нашата земја, слично како и во другите европски земји, се спроведуваат првични тестирања на мобилните 5Г-мрежи. „Македонски телеком“ и „А1“, кои поседуваат привремени одобренија за тестирање на 5Г-мрежи, веќе ги направија првите тестирања. Притоа АЕК спроведе и мерења на нејонизирачко зрачење со цел да се види придонесот на новата 5Г НР-технологија од тест-мрежата на „Македонски телеком“.
Во меѓувреме, АЕК подготви и нов план за намена на радиофреквенциските опсези за кој е во тек јавната расправа, која ќе трае до средината на идниот месец. Радиофреквентниот спектар потребен за воведување 5Г-мобилни мрежи во Северна Македонија е слободен, а се планира тогаш кога ќе биде одлучено, предвидените опсези за 5Г-мобилни мрежи да бидат издадени на јавен тендер, каде што операторите ќе може сами да учествуваат во определувањето на комерцијалната вредност на радиофреквенциските опсези преку јавно наддавање.
За целата постапка, неопходно е да се направат и измени на Законот за електронските комуникации во поглед на усогласување на делот што се однесува на сајбер-безбедноста со стандардите утврдени за земјите членки на НАТО.
„Ние секако можеме многу бргу да распишеме тендер за доделување фреквенции за развој на 5Г, но тоа нема да вреди ако нема кој да се пријави и да се наддава за овој фреквентен опсег. Едноставно, потребно е операторите да бидат мотивирани да инвестираат во 5Г-мобилни мрежи, a услов за тоа е да има значително поголема побарувачка за побрз пристап до интернет од страна на корисниците на мобилните електронски комуникациски услуги. Во моментот кај нас не постои доволна искористеност на постојните мрежи (3Г и 4Г) за да е неопходно итно инвестирање во нови технологии за побрз пристап до интернет, a слично е и во многу европски земји“, истакнува Димитријоски.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
За мерката Самовработување се издвоени 2,5 милијарди денари, кажа Мицкоски
Самовработувањето е многу важна мерка и во Буџетот се издвоени средства коишто се од износ отприлика 2,5 милијарди денари, или околу 40 милиони евра, што е за 7,5 милиони повеќе од минатата година. И ова е историски највисока поддршка којашто до сега се случила, кажа претседателот на Владата, Христијан Мицкоски, на денешната седница за поставување на пратенички прашања.
Премиерот Мицкоски истакна дека Оперативниот план за самовработување е доказ дека државата инвестира во младите.
„Со овој план во 2025 година ќе бидат опфатени нешто повеќе од 16.500 лица. Нешто што мислам дека е најголем опфат до сега и јасен доказ дека државата практично инвестира во луѓето, а посебно во младите“, рече Мицкоски.
„До пред една недела издадени се вкупно 2.916 ваучери за изработка на бизнис план и дел од тие ги промовиравме во Владата. Оценети се 2.681, при што 1.140 се за млади до 29 години, 912 за лица над 29 години, а 629 за правни субјекти регистрирани како друштва со ограничена одговорност. Во моментот повеќе од 2.500 лица веќе се во процес на потпишување договори. Финансиската поддршка е значително зголемена: 7.000 евра за лица над 29 години или 14.000 евра ако се здружат во ДОО, и 10.000 евра за млади до 29 години или 20.000 евра ако се здружат во ДОО“, нагласи Мицкоски и додаде дека ова е нешто коешто за прв пат се случува во Македонија.
„Морам да кажам дека ги изненади и нашите очекувања и во годините коишто следат очекувам поддршката којашто е дел од овој Оперативен план за самовработување само да се зголемува, бидејќи ако ние со 40 милиони евра успеавме да анимираме повеќе од 16.500 луѓе, тоа е сериозна бројка и убеден сум дека од тие бизниси ќе излезат многу бизниси старт-ап коишто понатаму ќе донесат додадена вредност во македонската економија“, дециден е Мицкоски.
„Ваква поддршка за младите немало. Генерално зборувам, реконструкција на студентските домови, ваучерите за студентите за електронски уред и кога сето ова ќе се земе во предвид, ценам дека како Влада правиме нешто коешто до сега никој не го направил во независна Македонија за младите“, објасни Мицкоски.
Економија
Божиновска: ЕБОР останува еден од нашите најважни партнери во енергетскиот сектор
Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини Сања Божиновска оствари работна средба со претставници на Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), на која беше потврден силниот заеднички фокус кон унапредување на енергетската инфраструктура и забрзување на реформските процеси во земјата.
На средбите се разговараше за неколку стратешки проекти што ќе започнат во следната година, меѓу кои и проектот за батериски енергетски систем со капацитет од 300 MWh.
„ЕБОР останува еден од нашите најважни партнери во енергетскиот сектор. На средбата се усогласивме околу финализацијата на неколку стратешки проекти важни за 2026 година, меѓу кои и проектот за батериски енергетски систем на ЕСМ со вкупен капацитет од 300 MWh. Овој проект е клучен за стабилноста и флексибилноста на електроенергетскиот систем,“ истакна Божиновска.
На средбата се разговараше и за следните чекори во подготовката за воведување на ESCO-моделот во земјата. Двете страни ги разгледаа можните области за пилот-проекти и моделот на институционална соработка што ќе обезбеди несметана имплементација.
„ESCO-моделот е нова можност за граѓаните, институциите и целиот систем – модел кој дава реални резултати. Нашата цел е да создадеме јасна рамка, предвидливи процедури и подготвеност за негово постепено воведување,“ додаде министерката.
Министерството за енергетика и ЕБОР договорија во наредниот период да продолжат со заедничка техничка подготовка, со јасен фокус кон обезбедување услови за брза и успешна реализација на проектите што директно ќе ја зајакнат енергетската сигурност на земјата.
Економија
Со цена повисока од претходната до „ЕВН Хоме“ стасала само понудата на ЕСМ за набавка на струја
ЕВН Хоме соопшти дека на тендерот за набавка на струја за задоволување на потребите на корисниците за периодот јануари-декември 2026 добиле само една понуда и тоа од АД ЕСМ, со купопродажна цена на електрична енергија од 65 евра за мегаватчас, за покривање на 100% од вкупно планираните количини.
„Оваа цена е повисока за 4,84 % од претходната која беше добиена на последниот тендер на Универзалниот снабдувач (јуни-декември 2025), кога АД ЕСМ понуди купопродажна цена од 62 евра за мегаватчас.
Под комплетен надзор на Регулаторната комисија за енергетика и согласно законските обврски и претходно утврдената методологија, во наредниот период ЕВН Хоме ќе ја пресмета цената на електрична енергија по однапред утврдени влезни параметри.
Како и секогаш, во крајната цена влегуваат: цената по која АД ЕСМ ја продава електричната енергија на ЕВН Хоме, цената на Преносниот систем оператор МЕПСО, цената на Операторот на пазар на електрична енергија МЕМО, како и цената на Дистрибутивниот систем оператор Електродистрибуција“.

