Податоците за зелените кредити доставени од банките покажуваат раст во четвртиот квартал од 2024 година. На крајот на декември 2024 година, растот на зелените кредити во однос на истиот период лани изнесува 2,3 милијарди денари, или 8,5%. Во споредба со крајот на 2019 година, кога започна прибирањето и објавувањето на овие податоци, зелените кредити се зголемени за 4 пати. Зелените кредити се заеми наменети за проекти коишто поддржуваат одржливи, еколошки цели, или цели коишто придонесуваат за зелената транзиција во општеството, како што се инвестициите во нова еколошка технологија.

Според податоците на Народната банка, на крајот од четвртото тримесечје од 2024 година, состојбата на зелените кредити во билансите на банките изнесува 29.177 милиони денари. За споредба, на крајот на 2019 година тие изнесувале 7.176 милиони денари. Зелените кредити одобрени на компаниите, коишто на крајот на 2024 година изнесуваат 28.032 милиона денари, преовладуваат во вкупното зелено кредитно портфолио на банките.

Уделот на зелените во вкупните кредити на крајот на 2024 година изнесува 6%, што е речиси тројно зголемување во однос на крајот на 2019 година, кога изнесувале 2,2%.

Народната банка, препознавајќи ги ризиците од климатските промени на долг рок, зазеде проактивен став и како една од своите стратегиски цели ја постави зголемената свесност за климатските промени и придонесот кон зелената одржлива економија. Преку низа активности, нашата централна банка придонесува за поттикнување на зеленото финансирање, вклучувајќи ги и монетарните мерки.

За таа цел, Народната банка на својата веб-страница од 2022 година почна да објавува и квартални податоци за кредитите за зелено финансирање одобрени на домаќинствата и нефинансиските друштва, коишто можете да ги најдете на следнава врска: https://www.nbrm.mk/podatotsi_i_pokazatieli_za_bankarskiot_sistiem_na_riepublika_makiedonija.nspx

Потребно е сметководствената професија да го следи чекорот со глобалните трендови и да ја прифати дигиталната трансформација како сојузник, а меѓународните стандарди како темел за доверба и одржлив развој. Истовремено, вложувањето во новата генерација професионалци и поддршката за нивниот професионален развој претставуваат клучна инвестиција во иднината на професијата.

Ова се дел од главните пораки упатени на втората регионална конференција на сметководители и овластени сметководители што денеска се одржува во Скопје, во организација на Институтот на сметководители и овластени сметководители (ИСОС). На конференцијата учествуват околу 500 сметководители и овластени сметководители од земјава и регионот, како и претставници од релевантни домашни и меѓународни институции, организации, од академската заедница и деловниот сектор.

„Оваа конференција е многу повеќе од само уште еден професионален собир. Таа е заедничка платформа преку која се гради иднината на сметководството во нашата земја – заснована на интегритет, квалитет, дигитализација и регионална и меѓународна соработка“, рече во своето обраќање на отворањето на конференцијата претседателката на ИСОС, Весна Прентоска. „Сметководствената професија се наоѓа на прагот на суштински промени. Нашата улога денес оди подалеку од традиционалните функции на пресметка и евидентирање – ние сме советници и партнери во управувањето со финансиите, во донесувањето стратешки одлуки, во управувањето со ризици и во обезбедувањето транспарентност и доверба во бизнисите, институциите и организациите“, истакна Прентоска.

Панел-дискусиите во рамки на конференцијата се посветени на имплементацијата на Меѓународните сметководствени стандарди и ESG принципите во финансиско известување, како и улогата на младите професионалци во новата ера на сметководството. Еминетни практичари од земјата и регионот ќе ги презентираат најдобрите практики и модели за примена на вештачката интелигенција и алатките за анализа на податоци од голем обем (Big Data) кои можат да придонесат за поголема ефикасност, прецизност и стратешко одлучување во сметководството, адаптирано на потребите на современото деловно опкружување.

Во фокусот на дискусиите на конференцијата се и прашањата околу тоа како да се одржи суштината на сметководствената професијата, што ја сочинуваат етиката, точноста и независноста, во услови на брзи технолошки промени.

Посебно внимание ќе биде посветено на учеството на студентите од Катедрата за сметководство и ревизија на Економскиот факултет при УКИМ, кои е предвидено активно да се вклучуваат во дискусиите.

„Присуството на младите на оваа конференција е силна порака дека иднината на професијата е во сигурни раце. ИСОС ќе креира простор за активно учество на студентите и младите професионалци во новата ера на сметководството во нашата земја – преку модели за собирање на нивните предлози и размислувања, но и преку можности за учење и развој на практични вештини кои ќе им помогнат на патот нивниот професионален развој“, порача претседателката на ИСОС.

Конференцијата се очекува да ја затвори министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска.

Конференцијата е дел од пошироките напори на ИСОС за континуирана едукација, регионална и меѓународна соработка и зајакнување на професионалните капацитети и угледот на сметководствената професија во нашата земја.

Светската банка изрази задоволство од приклучувањето на земјава кон Единствената област за плаќање во евра (СЕПА) и од напорите коишто ги вложи Народната банка за постигнувањето на оваа цел. Членството ќе донесе повеќе придобивки за целокупната економија, а најголема придобивка ќе имаат граѓаните и компаниите. За натамошни придобивки важно е земјата да се приклучи и кон регионалниот проект за инстант плаќања којшто го предводи Централната банка на Италија и којшто е дел од Планот за раст на Западен Балкан на Европската Унија.

Ова беше истакнато на состанокот помеѓу гувернерката на Народната банка, Анита Ангеловска-Бежоска, директорката за Западен Балкан на Светската банка, Шиаочин Ју и директорот за Северна Македонија и Косово, Масимилијано Паолучи, на кој присуствуваа и вицегувернерката Емилија Нацевска, генералната директорка за супервизија, Викторија Глигорова и секторската директорка за монетарна политика, истражување и статистика, Султанија Бојчева-Терзијан. На средбата беше нагласена посветеноста на Народната банка и инволвираните институции во земјава, коишто со поддршка на експертите од Светската банка напорно работеа на забрзување на процесот на интеграција на земјава во платежната инфраструктура на Европската Унија, преку приклучување кон СЕПА.

На состанокот, гувернерката Ангеловска-Бежоска изрази благодарност за постојаната поддршка којашто Светската банка ни ја даваше во целиот процес, со што ефективно се усогласија националните со регулативите и практиките на ЕУ и СЕПА, при што нашата земја стана 39 членка на СЕПА.

На состанокот стана збор и за натамошна модернизација на платните системи и натамошни придобивки за граѓаните, особено преку приклучување кон проектот којшто го спроведува Централната банка на Италија, а е наменет за сите земји од Западен Балкан. Се работи за воспоставување систем за инстант плаќања како клон на системот ТИПС со кој управува Европската централна банка (ЕЦБ). Системот ќе овозможи инстант извршување на домашните плаќања во кое било време од денот во текот на годината во секоја од земјите, како и на нивните меѓусебни плаќања и на плаќањата со земјите од ЕУ.

Во изминатите три децении, Светската банка ѝ е значајна партнерка на Народната банка, којашто дава техничка помош преку повеќе проекти за дополнително јакнење на капацитетите на земјава и на централната банка и за одржување на макроекономската стабилност. Светската банка ѝ даде поддршка на Народната банка во подготовката на тригодишниот план за зелени финансии, изработката на макропрудентната стратегија и зајакнувањето на рамката за системски ризици, како и за изработката на подзаконската регулатива за решавање банки.