Свет
(Видео) Пет светски настани што ја одбележаа 2020, а не се за коронавирусот

Кога ќе се спомене 2020 година, сите веднаш помислуваат на Kовид-19 и тоа е во ред. Но, оваа година имаше и други светски настани што ќе влијаат на случувањата во годините што претстојат.
Макар и без пандемијата на коронавирусот, идните историчари 2020 година ќе ја сметаат за година полна со настани што го сменија светот.
Од претседателските избори во Америка до повеќемесечните протести против „последниот европски диктатор“, ова се пет настани што ќе го обликуваат светот во следните години.
Бајден го победи Трамп на изборите во САД
Очите на целиот свет во ноември беа свртени кон САД – и сите едвај чекаа да дознаат дали најголемата економска и воена сила на светот ќе ја води Доналд Трамп уште четири години или ќе му биде препуштена на демократскиот кандидат Бајден.
Иако изборите беа одржани на 3 ноември, борбата беше тесна и неизвесна во некои клучни земји, па дури по неколку дена, Џо Бајден беше проектиран како победник додека броењето на гласовите продолжи.
Сепак, Трамп не го прифати поразот велејќи дека изборите се лажни и дека станува збор за изборна измама од страна на демократите, без да наведе докази.
Бајден победи со рекордни 81.283.385 гласа наспроти 74.2223.744 на Трамп, а Изборниот колеџ ја потврди победата на Бајден – 306 изборни гласа, а Трамп освои 232.
Велика Британија излезе од Европската Унија
Велика Британија официјално ја напушти Европската Унија на 31 јануари оваа година – но, со преоден рок како дел од договорот за повлекување.
Ова е првпат некоја држава да го напушти блокот, а долгорочните последици допрва треба да се видат.
Напуштањето се случи четири години по референдумот, а земјата за тоа време смени дури тројца премиери. Сагата траеше до крајот на 2020 година, а Велика Британија и ЕУ се бореа за трговскиот договор и другите аранжмани.
Европската Унија и Велика Британија постигнаа трговски договор по неколкумесечни несогласувања во врска со правата за риболов и идните бизнис-правила.
Договорот е постигнат една недела пред истекот на транзицискиот период на брегзитот.
Револуција во Белорусија
Александар Лукашенко, кого некои го нарекуваат последен диктатор на Европа, победи на претседателските избори во август, тврди неговиот режим.
Сепак, западните влади, ЕУ и голем дел од белоруското население не се согласуваат тврдејќи дека изборите биле наместени во корист на Лукашенко, кој е претседател 26 години – и е единствениот претседател што некогаш го имала земјата.
Предводена од коалиција на жени лидери, опозицијата забележа огромна поддршка во јавноста во изборниот круг, а по објавувањето на резултатите, се одржаа невидени протести во целата земја.
И покрај репресијата од страна на државните безбедносни сили, која опфаќаше илјадници апсења, обвинувања за тортура и смрт на голем број активисти, протестите продолжуваат да се одржуваат на улиците на Минск и другите градови.
Лидерот на опозицијата, Светлана Тихановскаја, беше противкандидат на изборите по апсењето на нејзиниот сопруг. Оттогаш се наоѓа во егзил, а другите опозициски лидери се принудени да ја напуштат земјата или се во затвор.
Оставка на владата во Бејрут по катастрофалната експлозија во пристаништето
Речиси 200 лица загинаа, а илјадници беа повредени во катастрофалната експлозија во пристаништето Бејрут на почетокот на август.
Но, последиците од таа експлозија ги надмина штетите, смртта и уништувањето што го предизвика, што на крајот доведе до оставка на владата по негодувањето во јавноста и меѓународниот свет.
Попладнето на 4 август, огромна експлозија, толку моќна што се почувствува и на стотици километри оддалеченост, во Израел и на Кипар, го потресе Бејрут.
Официјални лица изјавија дека тоа е предизвикано од согорување речиси 2.750 тони амониумнитрат, индустриско ѓубриво што стоело со години на пристаништето, неправилно складирано.
Потврдено е дека повеќе од 200 лица загинаа од експлозијата, илјадници беа хоспитализирани, а околу 300.000 луѓе останаа без покрив над главата поради широкораспространетата штета нанесена во поголемиот дел од градот.
Кога беше откриена причината за експлозијата, со потенцијално опасна супстанција што се чувала погрешно, се зголеми гневот во земјата.
Неколку дена по експлозијата – владата поднесе оставка
Премиерот на Либан, Хасан Дијаб, е само еден од официјалните лица што се соочуваат со обвиненија за експлозијата. Судијата што ја поднесе тужбата рече дека министрите добиле неколку предупредувања за амониумнитрат и дека не презеле никакви мерки за да го спречат тоа што се случило.
Движењето Black Lives Matter се прошири на глобално ниво
Смртта на Афроамериканецот Џорџ Флојд (46), кој почина кога полицаец го стисна за вратот и клечеше врз него повеќе од осум минути за време на апсењето, доведе до големи протести не само во САД, каде што се случи инцидентот, туку и во целиот свет.
Флојд беше уапсен на 25 мај кога наводно се обидел да плати продукти со фалсификувани пари. Дерек Шовин, белец, полицаец од Минеаполис, клечеше врз неговиот врат, додека другите полицајци му помагаа да го задржи Флојд на земјата или ги спречуваа минувачите да помогнат.
Кога снимките од неговата смрт многу бргу се проширија и се споделуваа, имаше големи протести против полициската бруталност и расна неправда, првично локално, пред тие да се прошират во САД, а потоа и во целиот свет.
Имаше демонстрации во европските градови, каде што се појавија прашања за тековната расна нееднаквост, полициската бруталност и за историски прашања, како што е колонијализмот.
Движењето Black Lives Matter, основано во 2013 година по убиството на тинејџерот Трејвон Мартин, доби меѓународно внимание по смртта на Флојд, а организации беа основани во многу земји.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Ердоган: Искрено му се заблагодарувам на Трамп

Турскиот претседател, Реџеп Таип Ердоган, го поздрави договорот за прекин на огнот меѓу Израел и палестинското движење Хамас, пренесува „Анадолу“.
„Исклучително сум задоволен што преговорите меѓу Хамас и Израел, одржани во египетскиот град Шарм ел Шеик со придонес на Турција, завршија со прекин на огнот во Газа“, напиша Ердоган на турската социјална платформа NSosyal.
„Искрено му се заблагодарувам на претседателот на Соединетите Американски Држави, Доналд Трамп, кој покажа потребна политичка волја да ја охрабри израелската влада да го прифати прекинот на огнот, и на нашите братски земји Катар и Египет за нивната значајна поддршка во постигнувањето на договорот“, додаде турскиот претседател.
Ердоган нагласи дека Анкара внимателно ќе го следи спроведувањето на договорениот прекин на огнот и ќе продолжи да придонесува во процесот.
Турција, истакна тој, ќе продолжи да ја поддржува изградбата на независна и суверена палестинска држава со целосен територијален интегритет, во границите од 1967 година, со Источен Ерусалим како нејзин главен град.
„Во оваа пригода, им испраќам најискрени поздрави на моите палестински браќа и сестри, кои две години издржаа неописливо страдање борејќи се за живот и достоинство во нехумани услови, губејќи ги своите деца, родители, роднини и пријатели, и кои, и покрај сите трагедии што ги преживеаа, не се откажаа од својот чесен став“, рече Ердоган.
Договорот за прекин на огнот е дел од план од 20 точки, објавен на 29 септември, кој повикува на ослободување на сите израелски затвореници во замена за палестински затвореници, разоружување на Хамас и обнова на Газа.
Фото: ЕПА
Свет
Украинците нападнаа фабрика на „Лукоил“ во Русија, избувна огромен пожар

Огромен пожар избувна во гасна фабрика на „Лукоил“ во јужна Русија по напад со беспилотни летала, објавија локалните власти и медиумите, пренесува „Киев Пост“. Руското Министерство за одбрана соопшти дека нејзината воздушна одбрана соборила 19 дронови, од кои девет биле над регионот Волгоград, кој е оддалечен околу 600 километри од украинската граница.
Гувернерот на регионот Волгоград, Андреј Бочаров, рече дека нападот со беспилотни летала оштетил неколку котларници и предизвикал пожари во енергетските објекти, но не ја споменал директно самата гасна фабрика.
Од друга страна, независниот Телеграм канал Астра, повикувајќи се на изјавите на локалните жители, објави дека пожарот ја зафатил фабриката „Лукоил-Коробковски“. Сателитските податоци од системот FIRMS на НАСА ја потврдија пожарната активност на таа локација.
Фабриката „Коробковски“ е најголемиот преработувач на гас во Јужниот федерален округ на Русија, со капацитет од 450 милиони кубни метри годишно. Поголемиот дел од нејзиното производство, вклучувајќи ги течните гасови и стабилизираниот бензин, е наменет за извоз.
FIRMS, исто така, регистрираше уште еден пожар во близина на пумпната станица за нафта „Јефимовка“, која е дел од инфраструктурата Транснефт-Приволга, според Астра.
Нападите се случија само неколку дена откако Москва објави дека е соборено 251 беспилотно летало во еден од најголемите одмазднички напади на Киев во понеделник, 6 октомври, во кој загинаа две лица. Таа ноќ, Украина ги таргетираше Крим, окупиран од Русија, и неколку региони низ Русија, погодувајќи ја енергетската инфраструктура и воените објекти.
Речиси секојдневните напади со беспилотни летала предизвикаа недостиг на гориво во неколку руски региони и ги зголемија цените на бензинот. Украина вели дека нападите имаат за цел да ги намалат приходите од енергија што помагаат во финансирањето на воените напори на Русија.
Според најновите проценки, нападите со украински беспилотни летала оневозможија речиси 40% од капацитетот за рафинирање на нафта во Русија, предизвикувајќи го најголемиот недостиг на гориво во земјата во последните децении.
Од 28 септември, 38% од капацитетот на примарна рафинерија – еквивалент на 338.000 тони дневно – беше надвор од употреба, додека производството на бензин се намали за еден милион тони, оставајќи го домашниот пазар со недостиг од приближно 20%.
Регион
САД воведуваат санкции врз српската нафтена индустрија

Нафтената индустрија на Србија (НИС), која е во мнозинска сопственост на Русија, не доби ново одложување од санкциите на Вашингтон врз рускиот енергетски сектор, објави компанијата откако одлуката на Министерството за финансии на САД стапи на сила на полноќ по источно време.
Во август, Канцеларијата за контрола на странски средства (OFAC) на Министерството за финансии на САД одобри ново едномесечно продолжување на својата лиценца за да му дозволи на НИС да продолжи со снабдување со сурова нафта до 29 септември, а потоа повторно до 8 октомври.
Јадрански нафтовод (Јанаф), кој транспортира нафта до рафинеријата во Панчево, главен снабдувач на нафтени производи на српскиот пазар, вчера објави дека добил лиценца што овозможува учество во активности што се вообичаени и неопходни за транспорт на нафта до 15 октомври оваа година, со цел да ги заврши сите активности преземени врз основа на тековниот договор за транспорт на сурова нафта.
Примената на санкциите, воведени во јануари, досега беше одложувана осум пати, а компанијата НИС утрово објави дека „специјалната лиценца на Министерството за финансии на Соединетите Американски Држави, која овозможува непречено оперативно работење, сè уште не е продолжена“.
Директорката на малопродажната канцеларија на НИС, Бојана Радојевиќ, изјави дека Нафтената индустрија на Србија со задоволство ги поздрави американските санкции што стапија на сила утрово во 6:00 часот, дека се обезбедени доволни залихи на нафтени производи и сурова нафта и дека нема причина за паника или за формирање редици на пумпите.
Во соопштението за медиумите објавено на веб-страницата на НИС, се наведува дека компанијата се обидува да го прилагоди своето работење на новите околности.
„Приоритетите, како и досега, остануваат редовно снабдување на домашниот пазар со нафтени деривати, како и зачувување на социјалната стабилност на вработените. НИС во овој момент обезбеди доволно залихи на нафта за преработка, додека бензинските пумпи се снабдуваат со сите видови нафтени деривати“, се наведува во соопштението за медиумите.
Санкциите врз српската нафтена индустрија се дел од казнениот пакет санкции на Соединетите Американски Држави против рускиот енергетски сектор, а НИС е под лупа на американските санкции од почетокот на оваа година, бидејќи повеќе од 55 проценти од акциите во таа компанија се заеднички во сопственост на рускиот Газпром Нефт и Газпром.
Во меѓувреме, рускиот Газпром Нефт го намали својот удел во сопственост на НИС на 44 проценти, а со таа трансакција, основата за санкции врз компаниите од енергетскиот сектор со мнозински руски капитал формално заврши.
По воведувањето на санкциите, структурата на сопственост делумно се промени со фактот дека рускиот Газпром Нефт го префрли својот удел од околу пет проценти на Газпром, со оглед на тоа што гасната компанија не е под санкции. Со таа трансакција, Газпром Нефт го намали својот удел во сопственост на НИС во обид да избегне санкции против НИС во Србија.