Култура
Кинотечни јубилеи – 60. број на „Кинопис“

Меѓу активностите на кои Кинотеката особено се горее – сигурно спаѓа и издавањето на „Кинопис – периодичното списание за историја, теорија и култура на филмот и другите уметности,“ кое излегува единично или како двоброј, еднаш до двапати годишно. А држејќи чекор со дигиталната ера и дигитализацијата, Кинотеката на својата интернет-страница (www.kinoteka.mk) ги има приложено и дигиталните верзии на изданијата на „Кинопис“: од првиот број на списанието, па до бр. 55-56 (во PDF-формат) – за широката филмска публика, како и за сите проучувачи и проследувачи на филмот и филмската култура кај нас, посочуваат одговорните.
Појаснуваат дека во декември 2021 година од печат излезе најновото, овој пат и јубилејно издание на списанието: „Коинопис“ бр. 59-60.
По тој повод – на 18 март (петок) 2022, во киносалата на Кинотеката, со почеток во 12 часот, ќе се одржи мала пригодна презентација на овој број на списанието, со што ќе го одбележиме јубилејното 60. издание на „Кинопис“, велат организаторите.
Списанието „Кинопис“ е природен наследник на кинотечниот магазин „Кинотечен месечник“ (кој излегува од 1977 до 1987 година), чии изданија во македонската филмска историја и теорија имаат статус на своевидни „Филмски тетратки“, по урнекот на легендарниот магазин за филм Cahiers du Cinéma („Филмски тетратки“), основан во 1951 година во Париз: еден од основачите е Андре Базен (André Bazin), филмски критичар и теоретичар со светско реноме, за кого се смета дека имал пресудно влијание во лансирањето на францускиот нов бран…
Првиот број на списанието за историја, теорија и култура на филмот и на другите уметности „Кинопис“ излезе во 1989 година.
„…И, така, во текот на таа 1988 година и во неколку месеци од следната 1989 се обликуваше концептот, се прибираа текстови… Беше постигнат договор списанието да се печати во печатницата на ‘Нова Македонија’, а ликовно-графичкото обликување да го направи Костадин Танчев-Динката. Роберт Јаки ја изготви хронологијата на фотографските пронајдоци (како претходници на филмот), а свои трудови дадоа: Мирослав Чепинчиќ, Катица Трајковска, Сузана Милевска, Павлина Гргуревиќ, Цветан Гавровски, Ѕвонко Ѓокиќ, Благоја Куновски, Георги Василевски, Конча Пирковска, Стојан Синадинов, Љубомир Костовски, Слободан Петровиќ, Борис Ноневски, Дубравка Рубен, Игор Старделов и мојата маленкост. Во првиот број беше поместена и декларацијата од „Делфи“ – европската аудиовизуелна повелба. Со кориците (внатрешни и надворешни) накусо ја раскажавме природата на филмот: предна (надворешна) – прикажувач на латерна магика (гравура од Гаварни); предна (внатрешна) – Тишина, се снима! (Вон Штернберг на сет); задна (внатрешна) – Бастер Китон со големи ножици пред монтажна маса; задна (надворешна) – Бастер Китон меѓу два вагона, премрзнат, патува во непознат правец! Како филмот, на почетокот! Се сеќавам…“, вели првата главна и одговорна уредничка на „Кинопис“, Илинденка Петрушева, по повод 30-годишнината на списанието.
Сеќавањето на Петрушева за животот и приклученијата на „Кинопис“ продолжува понатаму:
„…’Кинопис’ во својот поднаслов ја има дефиницијата за неговите цели: списание за историја, теорија и култура на филмот и на другите уметности. Филмска уметност, филмска култура, филмска едукација! И сето тоа во корелација со другите уметности! Ваквото дефинирање на списанието ги наметна, се разбира, и рубриките, некои постојани, а некои според потребите: Историја, Теорија, Архивски трезори, Македонска филмска сцена, Автори – филмови, Аматерски филм, Гледишта, Есеи, Истражувања, Поводи, Портрет, Македонски филмски дејци, Светско филмско наследство, Стрип, Телевизија – видео, Филмот и информатиката, Филмот и театарот, Филмот и музиката, Филмот и ликовните уметности, Фотографија, итн., итн… Еден широк спектар на теми што отвораат бескрајни хоризонти на сознанија. И сето тоа – со една исклучителна плејада авторски имиња…!“
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Во Москва излезе „Пиреj“ од Петре М. Андреевски

Романот „Пиреj“ излезе од печат во Москва на инициjатива на Олга Панкина, познат популаризатор на македонските културни вредности во Русија. Таа го преведе уште во 2008 година, го обjави издавачката куќа „Феникс“, Скопjе. Како што обjаснува Панкина, романот на руски веднаш предизвика интерес каj публиката, но сепак книгата не можеше да допре до широк круг рускоjазични читатели. Сметаjќи го романот на основоположникот на современата македонска проза Петре М. Андреевски за ремек дело, таа си постави за задача да го преобjави во Москва.
Оваа година идеjата jа поддржа Центарот за книга „Рудомино“ со коj Олга Панкина плодно соработува веќе петнаесет години (Центарот за книга има обjавено творби на над 20 македонски автори).
Ова издание на „Пиреj“ е многу квалитетно (368 страни, тврд повез) и изгледа современо. На корицата има фрагмент од сликата „Стара куќа“ на Олга Панкина. Блескав предговор за книгата напиша Венко Андоновски, коj даде за руска читателска публика основни информации за историјата која е заднина на личната драма на едно македонско семејство од почетокот на ХХ век, семејството на Јон и Велика, jа подвлече актуелноста на романот и го нарече како најголем македонски бестселер на сите времиња.
Тукушто обjавениот роман веќе заживее своj книжевен живот – почна да стекнува читатели. Минатата недела, од 3 до 7 jуни, беше презентиран на Саемот на книга на Црвениот плоштад во Москва на штандот на издавачот Центар за книга „Рудомино“.
Култура
Со концерт на „Леб и сол“ на 𝟤𝟨 јуни започнува „Бит фест“

Со концерт на македонската музичката група „Леб и сол“, на 26-ти јуни, во античкиот локалитет „Хераклеја“, ќе започне 17. издание на Битолското културно лето. На денешната прес-конференција, градоначалникот на општина Битола, Тони Коњановски, информираше дека „БИТ ФЕСТ“ оваа година ќе трае до 31 август и ќе содржи културни содржини кои ќе бидат вистинска атракција за битолчани, но и добра можност за поттикнување на културниот туризам во градот.
„Програмата ќе се реализира во соработка со КИЦ и националните установи од културата, но и со учество на голем број домашни изведувачи, уметници и културни работници кои ќе претстават доста интересни одржини за сите возрасти. Целосната програма ќе биде објавена во следните 10 дена, кога ќе имаме и точно заокружена рамка на планираниот буџет за културните содржини ова лето, вклучувајќи ги сите манифестации за кои имаме обезбедено финансиска поддршка како општина, а ќе бидат дел од културните содржини кои ќе се реализираат во градот ова лето.
Традиционални манифестации, како: Битола отворен град, Локум фест, Парко – фестивал, Илинденски денови, Битолино – Детски театарски фестивал, Мјузикленд, Фестивал на староградска музика, Широк сокак во бело, исто така се дел од БИТ ФЕСТ.
На 3 август, Битола ќе биде домаќин на еден од најголемите музички настани во историјата на градот. На Градскиот стадион „Петар Милошевски“ ќе настапи светската музичка ѕвезда и еден од највлијателните DJ артисти на сите времиња – Армин ван Бурен. За овој настан општината го обезбедува просторот и потребната логистичка поддршка“, изјави градоначалникот на општина Битола, Тони Коњановски.
Директорот на ЈОУ КИЦ, Благојче Божиновски, истакна дека и оваа година КИЦ е значаен партнер на општината, како во подготовката на програмските содржини, така и во обезбедување на логистичка поддршка во реализацијата на програмата.
На денешната прес конференција присуствуваа и членовите на групата „Леб и сол“, кои најавија дека од Битола го започнуваат одбележувањето на големиот јубилеј 50 годишнината од постоењето и активното работење на групата.
„Ви благодариме Битола. Ни давате верба во живот, дека она што сме го правеле во изминатите 50 години, вредело и оставило трага во нашата меморија и во нашата музичка историја. Тоа е нешто што длабоко во душата секој го посакува: да биде почитуван и сакан, затоа што чувствувам дека онаа моја искреност и желба со која сме го работеле сето ова и вербата дека хармонијата во музиката може да се пренесе и во хармонијата на живеењето има некој што знае да го почитува и ќе го чуваме и ќе го оставиме за следните поколенија. Ова е само една алка во нашата историја, која покажува дека сме постоеле и ќе постоиме понатаму. Само искрено со верба во животот и љубовта и со полно срце можеме да ги поделиме вековните вредности. Ви благодариме многу и ќе се обидеме да бидеме квалитетни како и секогаш“, велат од „Леб и сол“ и најавуваат прекрасен концерт на 26 јуни во Хераклеја.
Култура
Романот „Три Марии“ од Оливера Ќорвезироска, добитник на Рациновото признание за 2025 година

Романот-басма на писателката Оливера Ќорвезироска, „Три Марии“ (Арс Либрис, дел од Арс Ламина – публикации), кој излезе од печат во март оваа година и чијашто промоција го отвори второто издание на фестивалот за литература и општа култура „Видик“, е годинашниот добитник на наградата Рациново признание, што ја доделува општината Велес во рамките на манифестацијата Рацинови средби. Свеченото доделување на наградата ќе се одржи на 12 јуни (четврток), на отворањето на 62. издание на Рациновите средби во Велес.
„Три Марии“ е внимателно осмислен омаж на Славко Јаневски, којшто не е класична посвета, ниту римејк на конкретно дело. Романот содржи три самостојни приказни за три различни жени кои носат исто име – Марија и кои сакаат да ги напуштат моментните животи поради грешна љубов. Своја или туѓа.
Иако станува збор за современ роман од нашево време и од нашиов микропростор (Скопје), во него има етнообичаи од североисточна Македонија: китење младоженец со пари, погребување мртовец со кукла… како и свадбарско „мавиле“ од велешкиот крај. Фолклористичките обичаи, верувањата и суеверијата, црните судбини, фатуми и карасевди се мотиви што во извесна смисла го „оправдуваат“ поднасловот роман-басма.
На корицата на романот е употребен детаљ од сликата „Бош“ од Славко Јаневски, а дизајнот е дело на Марко Трпески.
Оливера Ќорвезироска (1965, Куманово) е авторка на следните книги: „Трети кат“ и „Високите бели“ (поезија); „Кифличката Мирна“ и „Мојот брат од тринаесеттиот кат“ (романи за деца); „Дедо Миле“ (сликовница); „Отвораат ли сништата работа“, „Еден Текст и една жена“ и „На полпат“ (критика и есеистика); „Заклученото тело на Лу“, „Аб’т“ и „Три Марии“ (романи за возрасни); „Страдањата на младиот лектор“, „(С)плетени раскази“, „Две перници“, „(Со)шиени раскази“, „Новелички без шеќер“, „Улиците што ги нема“ и „Престапни години“ (раскази за возрасни). Застапена е во дваесетина антологии на современиот македонски расказ, објавени дома и во странство. Нејзините раскази се преведувани на англиски, француски, унгарски, албански, чешки, српски, бугарски, словенечки, полски, руски, германски и грчки јазик.
Ќорвезироска е повеќекратен добитник на значајни награди за расказ во Македонија, а за „(С)плетени раскази“ во 2003 година ја има добиено наградата за најдобра проза на Друштвото на писателите на Македонија „Стале Попов“. Член е на ДПМ и на Македонскиот ПЕН-центар.