Економија
Ковачевски: Фокусот на Владата е раст на економијата, енергетска транзиција и одржливо земјоделство
Премиерот Димитар Ковачевски на отворањето на економскиот форум во организација на Finance Think зборуваше за актуелната состојба во земјата предизвикана од глобалните промени што се случуваат, за состојбата на буџетот, реализацијата на структурните економски реформи и приоритетите на Владата за ублажување на ефектите од ценовниот шок и одржување на ликвидноста на компаниите.
Во разговорот со Благица Петрески, извршна директорка на Finance Think, премиерот Ковачевски истакна дека целта на Владата во услови на најголемата глобална криза по Втората светска војна е да го ублажи ценовниот шок, да се задржи ликвидноста на компаниите, да ги одржи буџетот и јавниот долг стабилни, да се остваруваат обврските на државата во поглед на редовна исплата на плати, пензии, социјални надоместоци, како и да се преземат мерки за економски раст и нови инвестиции и во време на криза.
„Оваа Влада подготвено ги дочека глобалните потреси и навремено реагиравме со ефикасни антикризни мерки, дополнително планираме и на среден и на долг рок. Она што си го зададовме како цел уште во 2021 година, знаејќи дека 2022 година ќе биде година на енергетска криза, беше заштита на животниот стандард на граѓаните од енергетската и економска криза, економски раст и зголемување на капиталните инвестиции“, истакна премиерот Ковачевски.
Тој додаде дека првиот приоритет се однесува на задржување на животниот стандард на оние што се најранливи и задржување на ликвидноста на компаниите, вториот се однесува на продолжување на програмите за раст на производството, на извозот, на раст на стопанската активност во државата и третото на зголемување на бруто-инвестициите, и тоа и на инвестициите што се доминантни од државниот буџет, меѓутоа и на приватните инвестиции како генератор на економскиот раст на државата на среден рок.
Во однос на првата цел, посочи Ковачевски, уште во 2021 година беа донесени мерките за намалување на ДДВ на електричната енергија, а при конципирањето на буџетот за 2022 година беа определени резерви од 132 милиона евра во буџетот, со цел да може да се одржува ликвидноста на електроенергетскиот систем во државата и да не се дозволи ценовен шок за граѓаните.
„Според Стратегија за енергетската транзиција, ние веќе имаме јасна слика каде ќе се движи нашето производство на електрична енергија. Пред 10 дена ја пуштивме првата фотоволтаична централа на старите наоѓалишта на јаглен во ‘Осломеј’, 10 мегавати како државна инвестиција, помогната од ЕБОР. На истиот локалитет веќе се планирани и ќе почнат со градба уште две фотоволтаични централи од 50 мегавати, кои ќе бидат изработени врз основа на концептот на јавно-приватно партнерство со компании од Турција и Бугарија и уште една од 10 мегавати, која ќе биде во сопственост на ЕСМ. Северна Македонија практично ќе замени 120 мегавати работа на јаглен со 120 мегавати моќност на фотоволтаични централи од обновливи извори на енергија и тоа е прв пример во Југоисточна Европа“, нагласи Ковачевски и додаде дека големи се очекувањата и од проектот ХЕЦ „Чебрен“, кој се наоѓа во втората фаза, во која треба да се избере изведувач од деветте понудувачи, кои се квалификуваа во првата фаза.
На прашање на организаторите премиерот Ковачевски се осврна и на актуелниот миг во производството на храна и субвенциите во земјоделството и потенцира дека во изминатите пет години има инвестиции околу 650 милиони евра.
„Оваа криза нѐ научи дека мора да се инвестира стратешки. Затоа веќе е направен нов интервентен план, кој вклучува инвестирање во пченката, пченицата, јачменот и сончогледот, потоа во полјоделството, сточарството и овоштарството како извозни гранки на нашето земјоделство. Исто така, во однос на субвенциите воведуваме неколку новини, а тоа е, прво, воведување авансни износи на субвенции, и тоа ќе почнеме оваа година со овоштарството, што значи дека субвенциите ќе бидат исплатени 30 % пред да почне сезоната, тогаш кога најмногу им треба средства на земјоделците за да може да инвестираат, а 70 % потоа според планот за исплата на субвенциите. Второ, ќе бидат зголемени субвенциите за засадување пченица, пченка, сончоглед и тоа ќе бидат на историски највисоко ниво“, потенцира претседателот на Владата, Ковачевски, на дебатата во организација на Finance Think.
Премиерот Ковачевски на трибината истакна дека и во овие услови на изразена економска криза континуитетот на трендот на раст на просечната и на минималната плата е резултат на економските мерки и политики што ги спроведува Владата. Во јануари 2022 година исплатената нето-плата од вработен изнесува 29.980 денари. Минималната плата е зголемена на 18.000 денари, а пензиите доживеаја историски највисок раст. Со новите методологии што Владата ги утврди и за платите и за пензиите, тие ќе продолжат континуирано да растат, рече Ковачевски и додаде дека во моментот имаме најниска стапка на невработеност во државата од 15,2 %.
„Сите досегашни зголемувања и на пензиите и на минималната плата се остварија преку дијалог, во кој учествуваа сите синдикати, и репрезентативниот, но на мое инсистирање присуствуваа и нерепрезентативните синдикати, и со сите нив разговаравме дека зголемувањето на платите треба да се направи преку процес на реформи. Разговараме за три аспекти – едниот е зголемување, нормално во согласност со растот на животниот стандард, во согласност со растот на минималната плата и во согласност со инфлацијата“, истакна Ковачевски.
Во однос на одржливоста на буџетот, рече претседателот на Владата, тој е креиран во согласност со стапките за раст што беа планирани во 2021 година за 2022 и од кој некаде околу 615 милиони евра се инвестирани за поддршка на мерките за директни издатоци за најранливите категории граѓани, за поддршка на компаниите и за одржување на ликвидноста на енергетскиот сектор.
„Она што е најважно е дека буџетот е ликвиден, дека фискалната политика е координирана на неделно ниво со монетарната политика, со Министерството за финансии, со гувернерката на Народната банка на Северна Македонија – НБРМ, сѐ со цел и финансиската политика да биде одржлива, а монетарната политика да биде прудентна во однос на сите економски движења во државата. Сите исплати во буџетот се одвиваат непречено, без никакви застои, пензиите и другите основни обврски што ги има буџетот се исплаќаат и предвремено“, потенцира премиерот Димитар Ковачевски на отворањето на економски форум во организација на Finance Think.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Пуштена во употреба новата микробиолошка лабораторија за квалитет на „Алкалоид“ при официјалната посета на владина делегација на компанијата
ГЛАВНАТА ЦЕЛ НА МИКРОБИОЛОШКАТА ЛАБОРАТОРИЈА ЗА КОНТРОЛА НА КВАЛИТЕТ, НАЈНОВАТА ИНВЕСТИЦИЈА НА „АЛКАЛОИД“ АД ВРЕДНА 3,1 МИЛИОНИ ЕВРА, Е ОБЕЗБЕДУВАЊЕ НАЈВИСОКО НИВО НА КОНТРОЛА НА МИКРОБИОЛОШКИОТ КВАЛИТЕТ НА СУРОВИНИТЕ, ПРИМАРНАТА АМБАЛАЖА, ПОЛУПРОИЗВОДИТЕ И НА ГОТОВИТЕ ПРОИЗВОДИ.
На простор од близу 700 м2 се спроведуваат активности како што се мониторинг на просториите и површините, мониторинг на системите за производство и дистрибуција на прочистена фармацевтска вода, мониторинг на компримираниот воздух, верификација на чистењето на процесната опрема, тестови за стерилност, идентификација на микроорганизми, тестирање на антимикробната ефикасност, потврда за ефикасноста на дезинфициенсите, како и други анализи, во согласност со регулаторните барања.


Оваа најнова инвестиција на „Алкалоид“ беше пуштена во употреба при официјалната посета на владина делегација на компанијата, предводена од Претседателот на Владата проф. д-р Христијан Мицкоски, придружуван од д-р Азир Алиу, Министер за здравство, и од г. Сашо Клековски, Директор на Фондот за здравствено осигурување.
„Со Микробиолошката лабораторија за контрола на квалитет Македонија се позиционира како регионален лидер не само во фармацевтската микробиологија, туку и во целокупната контрола на лекови. Проектот е целосно финансиран и реализиран од ’Алкалоид’ АД, со сопствени ресурси, интерна експертиза и со инвестиција од околу 3,1 милиони евра реализирана во период од речиси две години, што е јасна потврда за визијата, знаењето и за долгорочната посветеност на компанијата на врвниот квалитет“, изјави Живко Мукаетов, Генерален директор и Претседател на Управниот одбор на „Алкалоид“ АД Скопје.

„За мене претставува огромна чест и задоволство што денеска во ’Алкалоид’ видовме работи кои ги гледаме во најсовремените светски фармацевтски индустрии. Горди сме што се македонски. Благодарност до Генералниот директор и до сите вработени кои денеска стручно ни објаснија со што сè се занимава оваа компанија и можам со задоволство да констатирам дека над 3000 вработени ја градат својата иднина во ’Алкалоид’. Извозното портфолио на компанијата, кое е повеќе од две третини од производството, позитивно влијае во насока на економската состојба на државата и зголемувањето на БДП и на индустриското производство, па затоа ние како Влада секогаш ќе поддржуваме успешни македонски приказни бидејќи нема подобра промоција за државата од ваква успешна приказна надвор од границите“, изјави Претседателот на Владата проф. д-р Христијан Мицкоски.

Новата Микробиолошка лабораторија за контрола на квалитет на „Алкалоид“ АД Скопје има капацитет да изведува околу 20.000 различни микробиолошки анализи годишно, a во неа работи 21 високостручно лице. Одделот за контрола на квалитет носи стратешка одговорност за усогласеност со меѓународните регулаторни стандарди во фармацијата, а со него раководи д-р Ѓорѓи Петрушевски, доктор по хемиски науки со значаен научен придонес (33 објавени научни трудови во меѓународни списанија со фактор на влијание и повеќе од 500 цитати) и со експертиза на полето на фармацевтската хемија и фармацевтските системи за квалитет.


Економија
Народната банка и Државниот секретаријат за економски прашања на Швајцарија (SECO) потпишаа меморандум за соработка и јакнење на институционалните капацитети
Народната банка и Државниот секретаријат за економски прашања на Швајцарија – СЕKО (SECO) потпишаа Меморандум со кој се воспоставува рамка за соработка во периодот 2025 ‒ 2028 година. Меморандумот го потпишаа гувернерот на Народната банка, Трајко Славески и амбасадорот на Швајцарија во земјава, Кристоф Зомер.
Соработката опфаќа обезбедување техничка помош и размена на знаење заради унапредување на истражувачката активност, модернизација на алатките неопходни за водење монетарна политика, зајакнување на стабилноста на финансискиот сектор, како и за понатамошно јакнење на институционалните капацитети на Народната банка.
„Воспоставената соработка претставува значаен поттик за натамошно зајакнување на капацитетите на Народната банка во повеќе важни области на работењето и потврда на долгогодишното партнерство меѓу нашата земја и Швајцарија“, истакна гувернерот Славески нагласувајќи ја улогата на централната банка во обезбедувањето макроекономска стабилност и поддршката на одржливиот економски развој.
„Швајцарија е посветен партнер за развој на Северна Македонија повеќе од 30 години. Преку овој меморандум за соработка, ја потврдуваме нашата поддршка за економските институции и реформите во земјата, како и за силна, независна и кредибилна централна банка којашто ги применува меѓународните и европските стандарди. Швајцарија го почитува ова партнерство и е посветена на унапредување на макроекономската стабилност и на одржливиот економски развој“, истакна амбасадорот Зомер.
Во рамките на Програмата, активностите се насочени кон унапредување на спроведувањето на монетарната политика, промовирање стабилен и сеопфатен финансиски сектор, зајакнување на отпорноста, одржливоста и ефикасноста во работењето. Поддршката опфаќа анализа и спроведување на монетарната политика, макроекономски податоци и статистика, истражувања, финансиска стабилност и вклученост, развивање нови дигитални решенија за модернизација на платежната инфраструктура преку подобрување на пристапот до платежните услуги, еколошката одржливост, управувањето со ризиците, како и управувањето со човечките ресурси и меѓународната соработка.
Соработката се остварува во рамките на Програмата за билатерална помош и градење капацитети за централните банки (Bilateral Assistance and Capacity Development for Central Banks – BCC), финансирана од СЕКО и спроведена од Женевскиот институт за меѓународни и развојни студии. Програмата има за цел да ги зајакне капацитетите на централните банки во земјите во развој преку унапредување на нивната аналитичка и техничка експертиза за водење ефикасна монетарна политика и одржување стабилен финансиски систем. Со потпишувањето на Меморандумот, Народната банка ќе биде дел од оваа мрежа на институции коишто преку оваа програма инвестираат во знаење и напредок.
Економија
Божиновска пред Енергетската заедница: Македонија ја забрзува интеграцијата во европскиот енергетски пазар
Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, се обрати на состанок на Енергетската заедница, каде што ја презентираше реалната и мерлива динамика на напредокот на Северна Македонија во усогласувањето со европското енергетско и климатско законодавство и во јакнењето на регионалната енергетска интеграција.
Во своето обраќање, министерката истакна дека изминатата година била обележана со предизвици, но и со конкретни институционални резултати, пред сè во делот на законодавните реформи и стратешките инфраструктурни чекори.
Како клучна пресвртница, Божиновска го нагласи усвојувањето на новиот Закон за енергетика, со кој во голема мера е транспониран Пакетот за интеграција на електричната енергија. Според неа, Законот создава јасна правна основа за активна интеграција на националниот електроенергетски и гасен систем во регионалниот и во внатрешниот пазар на Европската Унија и претставува најзначајниот чекор кон идното спојување на македонскиот пазар со европскиот пазар на електрична енергија.
„Со овој закон се редефинираат улогите, обврските и одговорностите на институциите, операторите на преносните системи и пазарните оператори – не само во имплементацијата, туку и во активното учество во креирањето на заедничките правила за регионалните енергетски пазари“, беше истакнато во обраќањето.
Дополнително, министерката информираше дека во 2025 година е усвоен и Законот за изменување и дополнување на Законот за енергетска ефикасност, со кој се отстрануваат регулаторните и нерегулаторните бариери за реализација на проекти за енергетска ефикасност, се зајакнува соработката меѓу сите чинители, се поттикнува користењето обновливи извори на енергија кај крајните корисници и се овозможува поефикасно користење на финансиски механизми и стимулации.
Во делот на стратешкото планирање, Божиновска информираше дека Ревидираниот Национален енергетски и климатски план (НЕКП) за периодот 2025–2030 се наоѓа во финална фаза пред усвојување. Јавната консултација со сите релевантни засегнати страни, вклучително и со Енергетската заедница, е завршена, а усвојувањето се очекува во најкраток можен рок.
Посебно беше истакнат и пристапот на МЕПСО кон Заедничката канцеларија за алокација (JAO) – заедничката европска платформа за аукција на прекугранични преносни капацитети, што, како што кажа Божиновска, претставува стратешки исчекор за националниот електроенергетски систем и практична интеграција во најголемата и најтранспарентна европска платформа од овој тип.
Во таа насока, министерката најави дека МЕПСО има намера да номинира еден преносен инфраструктурен проект во рамки на процесот за избор на Проекти од интерес на Енергетската заедница / Проекти од заемен интерес (PECI/PMI) во циклусот за 2026 година, како дел од заложбите за јакнење на регионалната поврзаност и усогласување со европските плански рамки.
На крајот, Божиновска подвлече дека државата паралелно работи на критични инвестиции во регионалните електроенергетски и гасни интерконекции, со цел зголемување на енергетската безбедност, вклучително и проектот за гасен интерконектор со Грција и продолжување на разговорите со Србија.

