Економија
Колумна на Никола Гулев: Одговорно лидерство за приоритетни економски решенија
Економскиот циклус во којшто се наоѓаме полека навлегува во рецесија и, за жал, сведоци сме на драматични глобални економски текови. Меѓутоа, што би значело тоа за нас и како нашата економија, која е целосно интегрирана со глобалните текови, може успешно да се справи на таквата наметната ситуација.
Во состојба каде што буџетскиот дефицит постојано расте, а државниот долг достигнува загрижувачки вредности, над дефинираните мастришки критериуми (над 60% од БДП), се ограничуваат и можностите и алатките за надминување на наметнатата ситуација.
Ситуацијата со ковид-пандемијата беше сериозна, меѓутоа Владата, како и други администрации низ светот, сериозно ја помагаше економијата преку внесување пари во економијата. Сета таа државна помош краткорочно беше оправдана, но зголемувањето на обемот на пари во економијата без при тоа да се зголеми реалната продуктивност е сериозен проблем кој може да резултира во потенцијално зголемување на инфлацијата. Претходната година се очекуваше дека токму таа производна продуктивност ќе придонесе во 2022 година глобалната економија да излезе од тој инфлаторен ризик. Меѓутоа, наместо тоа, оваа година се случи спротивното. Имено, како резултат на ситуацијата во Украина, инфлаторните фактори дополнително беа поттикнати со растот на цените на нафтата, гасот и електричната енергија.
Сето тоа доведе до оваа драматична ситуација во која сме денес, сведоци на драматично зголемување на цените на сите производи и услуги. Овие ценовни шокови сериозно влијаат на животниот стандард на граѓаните и на профитабилноста на стопанството. Не случајни се сите тие штрајкови и протести што се случуваат во изминатиот период, бидејќи како резултат на инфлацијата куповната моќ на населението секојдневно се намалува.
Доколку глобално и национално не се преземат храбри и одговорни одлуки, постои ризик сите овие инфлаторни фактори сериозно да продолжат негативно да влијаат на целата економија. Како што се предвидува во САД и ЕУ инфлацијата да достигне над 8%, така и Народната банка излезе со прогноза дека до крајот на 2022 година се очекува инфлација од 8,8%, и доколку македонскиот бруто-домашен производ не ја надмине таа стапка од 8,8% македонската економија ќе се соочи со реална рецесија.
Дополнително, инфлацијата може негативно да влијае и на кредитите, бидејќи поради ова високо неодржливо ниво на инфлација централните банки ќе бидат принудени да ги зголемат референтните каматни стапки, што ќе резултира до зголемување на каматите на кредитите. Тоа ќе биде сериозен удар на економската способност на правните субјекти и на животниот стандард на граѓаните. Ова го потенцираше и извршниот директор на ЏП Морган, наведувајќи дека „зголемените инфлаторни притисоци ќе доведат до зголемување на каматните стапки на американските федерални резерви“.
За жал, поради сериозната глобална економска криза, дојдени сме во ситуација решенијата да мора да се донесуваат без одложување. Во овој момент, мора да се даде приоритет на проекти кои ќе создаваат сериозна додадена вредност во економијата, преку кои ќе се овозможи поголем раст на производниот капацитет во однос на растот во економијата. Тоа го истакна и нобеловецот Кругман во неговото излагање на Скопскиот економски и финансиски форум 2022.
Во таква ситуација, мега-инвестицискиот проект за рударскиот комплекс Иловица-Штука се наметнува како најсериозно решение кое веднаш може да биде искористено во насока на успешно надминување на овие драматични последици од глобалната економска криза.
Само за потсетување, за реализацијата на Проектот Иловица-Штука ќе бидат вложени 340 милиони евра директни странски инвестиции, ќе се отворат нови 3200 работни места во текот на работењето на идниот рударски комплекс, ќе се реализира извоз од над 200 милиони евра на годишно ниво, и во државниот буџет ќе се плаќаат минимум 24 милиони евра годишно за даноци. Како краен ефект, со работењето на идниот рударски комплекс, се проценува дека просечно ќе се придонесе до зголемување на бруто-домашниот производ за над 3% на национално ниво.
Проектот ќе создаде сериозна додадена вредност во македонската економија и ќе креира нови работни места, и поради тоа оправдано е да се третира како едно од најприоритетните прашања во оваа економска криза. Можеби претходните години, постоеше некоја комфорна зона за размислување дали и кога да се продолжи со развојот на Проектот Иловица-Штука, меѓутоа денес, во оваа драматична економска криза, таа комотна ситуација за избор веќе ја немаме, и потребата од развојот на ваков тип на проекти е понеопходно од било кога.
Што е уште позначајно, Еуромакс ресоурцес и Трафигура, како најголем инвеститор, во неколку наврати изразија спремност дека веднаш ќе бидат обезбедени потребните странски директни инвестиции од 340 милиони евра за реализација на Проектот.
Проектот Иловица-Штука е веќе тука во нашата држава и може многу брзо, без одолговлекување да се реализира, и истиот може да претставува позитивен пример и генератор на решенијата што ќе следат за подобрување на македонската економија. Поради тоа, во овие драматични времиња, потребно е да се преземат лидерски и одговорни одлуки кои ќе ги заштитат интересите на граѓаните, и без одолговлекување ќе реализираат проекти кои ќе дадат сериозна додадена вредност во економијата.
Никола Гулев, главен финансов директор во Еуромак ресоурцес
ПР
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Од полноќ поскапуваат горивата
Од полноќ малопродажните цени на бензините ЕВРОСУПЕР БС-95 и ЕВРОСУПЕР БС-98 се зголемуваат 1,00 денар/л во однос на одлуката од 14.6.2024, и со тоа малопродажната цена на ЕВРОСУПЕР БС-95 ќе изнесува 81,00 денар/л, а цената на ЕВРОСУПЕР БС-98 ќе биде 83,00 денари/л.
Според најновата одлука на Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги (РКЕ), малопродажните цени на ЕВРОДИЗЕЛОТ (Д-Е V) и на екстра-лесното масло за домаќинство (ЕЛ1) се зголемуваат 0,50 денари/л и цената на ЕВРОДИЗЕЛОТ (Д-Е V) ќе изнесува 74,00 денари/л, а на екстра-лесното масло за домаќинство (ЕЛ-1) ќе биде 73,00 денари/л.
Малопродажната цена на „мазутот М-1 НС“ се зголемува 0,819 денари/кг и ќе изнесува 44,458 денари/кг.
Економија
Поголема европска интеграција на економиите, делегација на ССК на конгрес на Европската комора во Антверпен, Белгија
Во Антверпен на 17-тото издание на конгресот на Eurochambres од 12-14 јуни ,беше присутна делегација на Сојуз на стопански комори на Македонија предводена од претседателот Трајан Ангелоски, потпреседателот Сашо Дукоски , Соња Божиновска и Сања Божиновска членoви на ССK .
Конгресот на Eurochambres 2024 го отвори Кети Беркс, гувернер на провинцијата Антверпен,и Владимир Длоухи, претседател на Eurochambres,настан кој е катализатор за соработка, размена на знаење и зајакнување на мрежата,и е врвен собир на претставници на Коморите од цела Европа,претседатели, членови, извршни директори, генерални секретари, директори и менаџери,на едно место се присутни експерти кои со своите експертски излагања допринесуваат да се обликува иднината на европските комори.
Фокусна точка на конгресот беа Kоморите – нивните деловни модели, услуги, улоги и поддршка за бизнисите и креаторите на политиките кои се стремат кон брзо и одржливо економско закрепнување по неколкуте предизвикувачки години за европската деловна заедница.
Закажан само неколку дена по изборите за Европскиот парламент, настанот има особено значење бидејќи изборните резултати ќе ја обликуваат агендата на политиката на ЕУ за следните пет години. Високи креатори на политики и претставници на бизнисот и коморите се состанаа за да разговараат за овие клучни резултати и нивните импликации.
Главна тема на конгресот беше конкурентноста,и зелена транзиција кои се клучни, и главни за сите стопански и индустриски комори кои имаат важна улога во поддршката на бизнисите, во нивно одржување и понатамошен развој,и делување на целосното исполнување на единствениот пазар и обезбедувањето вистински рамноправни услови за бизнис. Помеѓу клучните чекори од дијалогот беше потребата од решавање на цените на енергијата кои остануваат многу повисоки ,и имаат големо влијание врз конкурентноста нa бизнисите.
„Во брзо менувачко опкружување, Коморите можат да понудат решенија и имаат клучна улога во предвидувањето на компетенциите што ќе им бидат потребни на бизнисите во иднина.За таа цел, го зајакнуваме нашиот ангажман со приватниот сектор и Европските комори и главни полиња на соработка и делување ни се : енергична модерна економија, чиста технологии,зелена инфраструктура ,тоа е и наша стратегија за долгорочен раст и просперитет,со можност за создавање работни места со висока вредност и модерен и одржлив економски раст и ефективно работиме на нашите приоритети иновациите, соработката и стратешкото лидерство“, истакна Ангелоски.
Економија
Ангеловска-Бежоска: Народната банка е посветена на одржувањето на ценовната стабилност
Кризите во изминатите неколку години, како пандемијата, енергетската криза и геополитичките тензии претставуваа вистински тест за централните банки. Овие кризи предизвикаа силна инфлациска промена во светски рамки, невидена во изминатите триесетина години. Исто така, економиите со стратегија на стабилен курс на домашната валута, како нашата, се справуваа и со големи притисоци за задржување на стабилноста на домашната валута. Сепак, од крајот на 2022 година се забележуваат поповолни трендови и кај инфлацијата, и на девизниот пазар. Така, просечната инфлација во регионот на Западен Балкан од 16% во октомври 2022 година во првиот квартал оваа година е намалена на околу 3,5%. Исто и кај нас дојде до позначително забавување на инфлациски трендови, а стабилноста на девизниот курс беше задржана, при што нивото на девизните резерви беше зголемено за 40% во споредба со претпандемичниот период. Сепак, потребна е внимателност. Ова беше истакнато од гувернерката Анита Ангеловска-Бежоска на 11-тиот регионален самит на гувернери, министри за финансии и директори на даночната администрација, „Финансиската стабилност во услови на слаб економски раст во еврозоната“, што се одржа во Бечиќи, Црна Гора.
Според среднорочните проекции на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) се очекува дека инфлацијата во глобални рамки и во регионот на Западен Балкан, вклучително и кај нас, и натаму ќе се намалува, но малку побавно во споредба со претходно. За оваа година, ММФ предвидува дека просечната инфлацијата на Западен Балкан ќе забави сведувајќи се на 3,8%, а за наредната година на 2,7%. Сепак, иако се намалени, ризиците сѐ уште постојат и затоа е потребно натамошно внимателно следење на динамиката и факторите кај инфлацијата и претпазливост во однос на водењето на макроекономските политики.
Гувернерката Ангеловска-Бежоска, учествуваше на панел-дискусијата „Одржување на стабилноста на цените и на банкарскиот систем во неизвесни времиња“, заедно со гувернерите на Црна Гора, Ирена Радовиќ, на БиХ, Јасмина Селимовиќ, на Косово, Ахмет Исмаили, вицегувернерите на српската, хрватската и албанската централна банка, Жељко Јовиќ, Мајкл Фауленд и Лулета Минџози, како и Петар Јовиќ, претседател на Извршниот одбор на „АИК банка“.