Свет
Нобеловата награда за физика за Алан Аспект, Џон Ф. Клаузер и за Антон Цајлингер

Кралската шведска академија на науките одлучи да им ја додели Нобеловата награда за физика за 2022 година на Алан Аспект, Џон Ф. Клаузер и Антон Зелингер.
Тие ја добија наградата „за експерименти со заплеткани фотони, утврдување на прекршувања на Беловите нееднаквости и пионерска квантна информатичка наука“.
Ален Аспект, Џон Клаузер и Антон Цајлингер спроведоа револуционерни експерименти користејќи заплеткани квантни состојби, каде што две честички се однесуваат како една единица, дури и кога се разделени.
BREAKING NEWS:
The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2022 #NobelPrize in Physics to Alain Aspect, John F. Clauser and Anton Zeilinger. pic.twitter.com/RI4CJv6JhZ— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 4, 2022
Нивните резултати го отворија патот за нова технологија базирана на квантни информации.
Неописливите ефекти на квантната механика почнуваат да се применуваат. Сега постои големо поле на истражување, кое вклучува квантни компјутери, квантни мрежи и безбедна квантна шифрирана комуникација.
Еден од клучните фактори во овој развој е како квантната механика дозволува две или повеќе честички да постојат во таканаречена заплеткана состојба.
Она што се случува со една од честичките во заплетканиот пар одредува што ќе се случи со другата честичка, дури и ако тие се далеку.
Долго време беше доведено во прашање дали корелацијата се должи на фактот што честичките во заплетканиот пар содржат скриени променливи, инструкции што им кажуваат каков резултат треба да дадат во експериментот.
Во 60-тите Џон Стјуарт Бел разви математичка нееднаквост што го носи неговото име.
Тоа значи дека ако има скриени променливи, корелацијата помеѓу резултатите од голем број мерења никогаш нема да надмине одредена вредност. Сепак, квантната механика предвидува дека одреден тип на експеримент ќе ја наруши нееднаквоста на Бел, што ќе резултира со посилна корелација отколку што инаку би била можна.
Џон Клаузер ги развил идеите на Џон Бел, што доведе до практичен експеримент. Кога правел мерења, тие ја поддржувале квантната механика со јасно кршење на нееднаквоста на Бел. Ова значи дека квантната механика не може да се замени со теорија што користи скриени променливи.
Некои пропусти останаа по експериментот на Џон Клаузер.
Ален Аспект ја разви поставката користејќи ја на начин што затвори важна дупка. Тој можеше да ги промени поставките за мерење откако заплетканиот пар го напушти изворот, така што поставката што постоеше кога се емитуваа не може да влијае на резултатот.
Користејќи софистицирани алатки и долга серија експерименти, Антон Цајлингер почнал да ги искористува заплетканите квантни состојби. Меѓу другото, неговата истражувачка група демонстрира феномен наречен квантна телепортација, кој овозможува квантната состојба да се движи од една до друга честичка на растојание.
„Станува сè појасно дека се појавува нов вид квантна технологија. Гледаме дека работата на лауреатот со заплетканите состојби е од големо значење, дури и надвор од основните прашања за толкувањето на квантната механика“, вели Андерс Ирбек, претседател на Нобеловиот комитет за физика.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Израелски министер: Нападот нема за цел соборување на иранскиот режим, но тоа може да се случи

Израелскиот министер за надворешни работи, Гидеон Саар, изјави дека целта на воените акции на израелската армија (ИДФ) не е да се промени режимот во Иран, дури и ако тоа е последица.
„Тоа не е целта, иако би можело да биде исход“, изјави Саар пред новинарите во Ришон Лезион, град во централен Израел кој неодамна беше цел на ирански напади.
Саар наведе три главни израелски цели во конфликтот.
„Прво, да се предизвика голема штета на иранската нуклеарна програма, а со тоа сè уште не сме завршиле“, рече тој.
Втората цел ја наведе како сериозно оштетување на програмата за балистички ракети на иранскиот режим, а третата како спречување на планот за уништување на државата Израел.
Свет
(Видео) Еруптира вулкан во Индонезија, исфрла пепел во висина од 9,5 километри

Еруптира вулкан во Индонезија, а пепелта достигнала висина од 9,5 километри. Властите го кренаа статусот на тревога на највисоко ниво и ги повикаа туристите и локалното население да се држат настрана.
Планината Левотоби Лаки-Лаки, вулкан со два врва висок 1.584 метри на туристичкиот остров Флорес, еруптираше вчера во 17:35 часот по локално време.
BREAKING: Mount Lewotobi Laki-laki in Indonesia has erupted 🌋
"There was an eruption of Mount Lewotobi Laki-laki on Tuesday, June 17, 2025, at 17:35 WITA with an observed ash column height of ± 10,000 m above the peak (± 11,584 m above sea level)," said the Volcano Observation… pic.twitter.com/lpWZnHQwk1
— Volcaholic 🌋 (@volcaholic1) June 17, 2025
Индонезиската геолошка агенција соопшти дека евидентирала дека вулканот испуштил густи сиви облаци, по значајни вулкански активности, вклучувајќи 50 за два часа, наместо вообичаените дневни 8 до 10 активности. Висината на ерупцискиот столб е забележана на приближно 10 километри над врвот. Столбот од пепел е забележан како сив со густ интензитет, се вели во соопштението.
Агенцијата, исто така, го зголеми нивото на тревога за вулканот на најопасно, предупредувајќи за потенцијални лавински текови доколку врне обилен дожд.
Нема извештаи за штети или жртви.
Шефот на агенцијата за геологија, Мухамед Вафид, рече дека жителите и туристите треба да избегнуваат извршување какви било активности во радиус од најмалку седум километри од кратерот на вулканот.
Свет
Кремљ: Руската понуда сè уште е на маса, но Израел засега не е заинтересиран за мирно решение

Кремљ изјави дека гледа дека Израел не сака посредништво во конфликтот со Иран, кој влегува во својот петти ден по ред, во она што Москва го нарече „галопирачка ескалација“.
Израел го започна конфликтот со изненадувачки напад минатата недела во кој беа убиени речиси сите врвни воени команданти на Иран и неговите водечки нуклеарни научници. Иран одговори со серија напади врз израелски градови.
Русија повика на воздржаност
Во разговор со новинарите, портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, ги повика двете страни на „максимална воздржаност“.
„Ситуацијата продолжува брзо да ескалира. Нивото на непредвидливост е апсолутно“, рече тој.
Песков рече дека понудата на Русија да посредува меѓу завојуваните страни е сè уште на маса доколку е потребно, но дека Москва видела дека Израел засега не е заинтересиран да бара мирно решение.
Русија потпиша договор за стратешко партнерство со Иран во јануари, но тој не вклучува одредба за меѓусебна одбрана. Москва, исто така, има долгогодишни врски со Израел, но тие се затегнати поради војната на Русија во Украина и бомбардирањето на Газа од страна на Израел.
Песков рече дека руската амбасада во Техеран е во контакт со руските граѓани и им обезбедува опции за евакуација преку соседен Азербејџан.