Свет
Нобеловата награда за физика за Алан Аспект, Џон Ф. Клаузер и за Антон Цајлингер

Кралската шведска академија на науките одлучи да им ја додели Нобеловата награда за физика за 2022 година на Алан Аспект, Џон Ф. Клаузер и Антон Зелингер.
Тие ја добија наградата „за експерименти со заплеткани фотони, утврдување на прекршувања на Беловите нееднаквости и пионерска квантна информатичка наука“.
Ален Аспект, Џон Клаузер и Антон Цајлингер спроведоа револуционерни експерименти користејќи заплеткани квантни состојби, каде што две честички се однесуваат како една единица, дури и кога се разделени.
BREAKING NEWS:
The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2022 #NobelPrize in Physics to Alain Aspect, John F. Clauser and Anton Zeilinger. pic.twitter.com/RI4CJv6JhZ— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 4, 2022
Нивните резултати го отворија патот за нова технологија базирана на квантни информации.
Неописливите ефекти на квантната механика почнуваат да се применуваат. Сега постои големо поле на истражување, кое вклучува квантни компјутери, квантни мрежи и безбедна квантна шифрирана комуникација.
Еден од клучните фактори во овој развој е како квантната механика дозволува две или повеќе честички да постојат во таканаречена заплеткана состојба.
Она што се случува со една од честичките во заплетканиот пар одредува што ќе се случи со другата честичка, дури и ако тие се далеку.
Долго време беше доведено во прашање дали корелацијата се должи на фактот што честичките во заплетканиот пар содржат скриени променливи, инструкции што им кажуваат каков резултат треба да дадат во експериментот.
Во 60-тите Џон Стјуарт Бел разви математичка нееднаквост што го носи неговото име.
Тоа значи дека ако има скриени променливи, корелацијата помеѓу резултатите од голем број мерења никогаш нема да надмине одредена вредност. Сепак, квантната механика предвидува дека одреден тип на експеримент ќе ја наруши нееднаквоста на Бел, што ќе резултира со посилна корелација отколку што инаку би била можна.
Џон Клаузер ги развил идеите на Џон Бел, што доведе до практичен експеримент. Кога правел мерења, тие ја поддржувале квантната механика со јасно кршење на нееднаквоста на Бел. Ова значи дека квантната механика не може да се замени со теорија што користи скриени променливи.
Некои пропусти останаа по експериментот на Џон Клаузер.
Ален Аспект ја разви поставката користејќи ја на начин што затвори важна дупка. Тој можеше да ги промени поставките за мерење откако заплетканиот пар го напушти изворот, така што поставката што постоеше кога се емитуваа не може да влијае на резултатот.
Користејќи софистицирани алатки и долга серија експерименти, Антон Цајлингер почнал да ги искористува заплетканите квантни состојби. Меѓу другото, неговата истражувачка група демонстрира феномен наречен квантна телепортација, кој овозможува квантната состојба да се движи од една до друга честичка на растојание.
„Станува сè појасно дека се појавува нов вид квантна технологија. Гледаме дека работата на лауреатот со заплетканите состојби е од големо значење, дури и надвор од основните прашања за толкувањето на квантната механика“, вели Андерс Ирбек, претседател на Нобеловиот комитет за физика.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Израел: Чекавме 738 дена за да го кажеме ова – добредојдовте дома

Израелското Министерство за надворешни работи објави на платформата Икс дека Хамас ослободи седум израелски заложници, киднапирани за време на нападот на 7 октомври 2023 година, по повеќе од две години заложништво.
„Чекавме 738 дена за да го кажеме ова: добредојдовте дома, Алон, Еитан, Гај, Зив, Гали, Омри и Матан!“, се вели во соопштението на министерството, заедно со фотографии од ослободените мажи.
We’ve been waiting 738 days to say this:
Welcome home Alon, Eitan, Guy, Ziv, Gali, Omri, and Matan! pic.twitter.com/od8BbrMueb— Israel Foreign Ministry (@IsraelMFA) October 13, 2025
Според израелските власти, сите биле киднапирани во 2023 година за време на нападот на Хамас врз јужен Израел, кога милитантите убиле околу 1.200 луѓе и однеле повеќе од 250 заложници во Појасот Газа. Меѓу ослободените се Алон Охел, Еитан Мор, Гај Гилбоа-Далал, Зив и Гали Берман, Омри Миран и Матан Ангрест.
Заложниците биле држени во сурови и нехумани услови за време на нивното заробеништво, без соодветна медицинска нега и под постојан надзор од страна на милитантите на Хамас, соопшти претходно Израел.
Свет
Трамп слета во Израел

„Ер Форс Уан“ штотуку слета на аеродромот „Бен Гурион“ во Тел Авив.
Претседателот на САД, Доналд Трамп, ќе помине неколку часа во Израел, каде што ќе се сретне со семејствата на заложниците и ќе се обрати пред Кнесетот, израелскиот парламент.
Потоа ќе отпатува за Египет на мировен самит со светските лидери и на официјалната церемонија на потпишување на првата фаза од мировниот договор за Газа.
Свет
Аналитичар: Хамас е далеку од поразен, тие не се како ИСИС

Хамас се адаптирал за да преживее и претходно и ќе го стори тоа повторно како што се развива договор за прекин на огнот со Израел, рече аналитичарот за надворешна политика Харли Липман.
Липман изјави за „Скај њуз“ дека Хамас постигнал три главни цели во војната во Газа: ослободување на политички затвореници, враќање на палестинското прашање на насловните страници во светот и оштетување на односите меѓу Израел и Саудиска Арабија.
На прашањето дали прекинот на огнот ќе трае и дали втората фаза од договорот ќе оди според планот, Липман рече дека верува оти ќе трае.
„Можете да видите дека има огромен моментум. Седум заложници веќе се ослободени. Речиси сите го сметаат тоа за чудо. Сите се усогласени, сите работат зад сцената за да го направат ова да функционира“, рече тој.
Сепак, тој истакна дека следните фази ќе бидат многу тешки бидејќи сè ќе зависи од толкувањето на договорот.
„Треба да се запомни дека Хамас сè уште ја отфрла самата идеја за разоружување, па затоа веројатно ќе го сокријат оружјето. Можеби ќе предадат дел, но не сѐ“, рече тој.
Липман додаде дека Хамас не е како ИСИС и ќе продолжи да се адаптира. „Хамас не е како ИСИС – Хамас ќе се адаптира и ќе се менува. Тие веќе го кажаа тоа. Тие ќе учествуваат во политичкиот процес. Тие се многу необични на тој начин“, рече тој.
Тој заклучи дека Хамас разбира што мора да направи за да се прилагоди на новата реалност. „Тие го правеле тоа и претходно. Значи, иако се ослабени во моментов, тие се далеку од поразени“, рече Липман.
Фото: ЕПА