Економија
Груби за коридорите: Нема да дозволиме ниту еден работник да биде експлоатиран

Првиот вицепремиер и министер за политички систем и односи меѓу заедниците, Артан Груби, денеска заедно со министерот за финансии, Фатмир Бесими, министерот за транспорт и врски, Благој Бочварски, министерот за економија, Крешник Бектеши, учествуваше на месечниот брифинг на тема „’Бехтел и Енка’ – можности, предизвици и одговорности“, во Стопанската комора на Северна Македонија.
На средбата се разговараше за процесот на реализација на договорот за изградба на Коридорот 8 и Коридорот 10 д и економските придобивки за домашната економија.
Првиот вицепремиер Груби посочи дека од самиот почеток транспарентно јавноста е информирана за сите чекори што ги презедовме за да го извадиме овој проект од бирократските лавиринти знаејќи го неговото големо значење за целокупниот развој на земјата.
„Досега не се исплатени средства кон фирмата изведувач. Првата исплата ќе биде авансот за почеток на градежните работи и секој исплатен денар што ќе биде од државата кон ЈПДП и потоа кон фирмата изведувач ќе биде објавен на ‘Отворени финансии’. Граѓаните ќе знаат секоја една исплата кога е и за што е. Што се однесува на измените на Законот за работните односи, тие не значат експлоатација на работниците и нарушување на нивните права загарантирани со законот. Нема да дозволиме ниту еден работник да биде експлоатиран, на ниту еден работник нема да му биде нарушено работничкото право затоа што законите постојат за да ги штитат граѓаните. Решен сум исто така да го предизвикам естаблишментот поставен во последните три децении и наметнатото статус кво, како и да наметнам нов начин на работа и размислување. Тоа го правиме во сите индустрии. Јас сум подготвен заедно да направиме економски рамковен договор. Затоа, судете сами, стиропор или автопат, вие направете ја разликата“, рече првиот вицепремиер Груби.
Министерот за финансии, Фатмир Бесими, посочи дека економските импликации од реализација на проектот за изградба на патните правци на Коридорот 8 и Коридорот 10 д со „Бехтел и Енка“ се повеќекратни. Тие ќе значат нови вработувања и нови пари од буџетот за инвестиции, што ќе има влијание врз БРТ номинално од 2 %. Ова го истакна министерот за финансии денеска на месечниот брифинг на тема „’Бехтел и Енка’ – можност, предизвик и одговорност“.
„Економските импликации од овој проект се повеќекратни. Директна поврзаност според физибилити-студијата се 3.000 нови работни места, дополнително 5.000 индиректни вработувања, што се околу 8.000 работни места. Од аспект на инвестиции, вредноста на проектот е проценет на 1,3 милијарда за проектот, што за период од пет години, во кој ќе се изведува проектот, ќе значат номинално 2 % од БДП. Тоа се нови пари од буџетот за инвестиции“, истакна министерот за финансии, Бесими.
Притоа министерот Бесими потенцира дека даночните ослободувања предвидени во договорот не се ексклузива за овој проект и дека тие се воведен стандард за вакви големи инфраструктурни проекти.
Министерот за транспорт и врски, Благој Бочварски, истакна дека измените во Законот за градењето и Законот за урбанистичкото планирање ќе ја забрзаат изградбата на сите државни патишта и магистрални гасоводи за кои се предвидени урбанистички проекти како стратешки интерес. Тој потенцира дека значително се намалуваат роковите за проектирање, а проектите ќе се изработуваат со сите фази и на крајот ќе се прави нивна ревизија.
„Изведувачот може да почне со градба на одделни делови од делниците што се чисти со експропријација и со основен проект со ревизија, со сите фази на механичка отпорност, за на крајот, кога ќе го комплетира целиот тој проект со сите фази, да поднесува проект за одобрение за употреба и Министерството за транспорт и врски дава одобрение, со што тогаш се става во употреба целиот објект што ќе биде изграден. Бидејќи овој процес дава можност за брзо градење во фази, ние сметаме дека со овие законски измени е добро да се фати чекорот за брза реализација на овие проекти на коридорите 8 и 10 д и овие законски измени важат за сите денешни и идни државни патишта што ќе се аплицираат за градба и магистралните гасоводи“, рече министерот Бочварски.
Министерот за економија, Крешник Бектеши, посочи дека со реализацијата на овој најголем инфраструктурен проект се очекува пораст на просечната нето-плата. „Просечната нето-плата во државата е околу 33.000 денари, а во последните неколку години просечно сме имале годишно зголемување на просечната нето-плата од 12 % во зависност од годината, а ако гледаме во следните пет години, колку што е предвидено да трае реализацијата на овој проект, ќе произлезе дека просечна плата во следните неколку години во нашата држава ќе биде минимум 45.000 денари, а за инженери со искуство во согласност со договорите се над 60.000 денари и во овој момент“, рече министерот Бектеши.
Директорот на Јавното претпријатие за државни патишта, Ејуп Рустеми, рече дека договорот за изградба на овие два коридора е изготвен врз основа на правилата на Фидик, каде што се утврдени обврските на двете договорни страни. „Јас ве уверувам дека овој договор е според Фидик-правила. Кога договорот е според Фидик-правила, сите параметри во однос на реализација на проектот се предвидени и со договорот, како што ги имаме сите склучени други договори со Европската банка, Светската банка, и тие се со Фидк- правила, и не можеме да бегаме од нив“.
Коридорите 8 и 10 д се најголемиот стратешки инфраструктурен проект од национален интерес за државата. Изградбата на овие два коридора значи поврзување на државата со другите земји од Европа, пораст на странски инвестиции, економски развој на земјата, побрз трансфер на луѓе и стока, развиен туризам и, пред сè, безбедни и сигурни патишта за граѓаните.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Министерство за енергетика: Стабилни инвестиции во обновливи извори, започна подготовката за воведување на CfD механизам во Македонија

Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини во соработка со Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), го започна процесот за воведување на механизмот „договори за разлика“ (Contract-for-Difference – CfD) како нов модел за поддршка на инвестициите во обновливи извори на енергија.
Моделот CfD, веќе докажан низ ЕУ, ќе ги забрза инвестициите во капацитети за обновливи извори на енергија, а истовремено ќе ги заштити потрошувачите од нестабилноста на пазарот.
На денешниот кик-оф состанок, министерката Сања Божиновска истакна дека CfD не е само финансиски инструмент, туку системска промена што обезбедува стабилност за инвеститорите и заштита за потрошувачите.
„Со оваа реформа поставуваме предвидливи и одржливи услови за инвестиции во соларни и ветерни капацитети, со што ги забрзуваме нашите амбициозни цели – 1.7 GW обновлива енергија до 2030 година. CfD механизмот создава сигурност, пониски трошоци и конкурентен пазар, што е клучно за забрзаната транзиција кон чиста енергија.“ изјави министерката Божиновска.
Со поддршка на ЕБОР и експертиза од меѓународни партнери, Македонија ќе го приспособи овој механизам на локалниот енергетски пазар, отворајќи нови можности за инвеститорите. Очекувањата се дека ова ќе доведе до забрзан развој на обновливите извори и стабилни долгорочни цени за потрошувачите.
Процесот на подготовка продолжува во наредните месеци, со детална анализа на регулативата и финансиските аспекти, со цел да се создаде модел што ќе донесе реални и одржливи резултати за македонската енергетика.
Економија
Од полноќ нови цени на горивата

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ) донесе одлука со која се врши зголемување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 1,84% во однос на одлуката од 24.3.2025 година.
Од 2.4.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
– Моторен бензин – ЕУРОСУПЕР БС – 95 – 76,50 (денари/литар)
– Моторен бензин – ЕУРОСУПЕР БС – 98 – 79,00 (денари/литар)
– Дизел гориво – ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) – 69,00 (денари/литар)
– Масло за горење – Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) – 69,00 (денари/литар)
– Мазут М-1 НС – 41,705 (денари/килограм)
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98, се зголемуваат за 1,50 ден/лит.
Малопродажните цени на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1), се зголемуваат за 1,00 ден/лит
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС, се зголемува за 0,950 ден/кг и сега ќе изнесува 41,705 /кг.
Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат зголемување кај бензините во просек за 3,381%, кај дизелот зголемувањето е во просек за 1,884%, кај екстра лесното масло зголемувањето е во просек за 1,987% и кај мазутот зголемување во просек за околу 2,396%.
Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е повисок за 0,7218%.
Економија
Николоски: Креираме нов едношалтерски систем и поефикасни постапки за увоз, извоз и транзит на стока

Заменик претседателот на Владата и министер за транспорт Александар Николоски денеска претседаваше со Комитетот за управување со Националниот едношалтерски систем.
Комитетот го усови предлог на Законот за едношалтерска околина, нов закон со кој ќе се обезбеди збир на едношалтерски услуги кои ги обезбедуваат 15 институции во делот на увозот, извозот и транзитот на стока.
Целта на оваа регулатива е да се олесни трговијата преку рационализација на процесите при апликација и издавање на дозволи, нивната обработка и процесот на царинење на стоките при увоз, извоз и транзит низ државата.
Исто така со Законот се постигнува интероперабилност, односно размена на податоци меѓу сите инститиуции на национално ниво, подобра соработка како и координирани активности во рамки на овој систем.
Законот има за цел да направи и услогласување со европската регулатива, како и целосно усогласување со нецаринските системи во земјите од ЦЕФТА.
Република Македонија е дел од проектот за олеснување на транспортот и трговијата во земјите од Западен Балкан каде една од компонентите е имплементацијатa на овој Нов Национален Едношалтерски Систем што подразбира целосна замена на тековниот систем за управување со дозволи за увоз, извоз и транзит на стоки со нов систем.
Во рамките на оваа активност, Министерството за транспорт преку Проектната единица во рамки на самото министерство е во фаза на подготовна на тендерска документација за нова електронска “Платформа за дозволи” како и хардверска опрема, која се очекува да се распише во месец мај оваа година.
Овoj софтвер подразбира дека во иднина сите дозволи за увоз, извоз и транзит како и плаќањето, ќе се одвива по електронски пат на една точка.