Свет
Протече нов нацрт договор на СЗО: „Светот мора да се подготви за нова уште посмртоносна пандемија“
![](https://makfax.com.mk/wp-content/uploads/2022/08/kovid-19.jpg)
Протече нацрт договор на СЗО, кој открива нова пандемија.
Според професорката на Универзитетскиот колеџ во Лондон, Маријана Мацукато, договорот открива дека светот мора да биде подготвен за нова пандемија, која може да биде дури и посмртоносна од Ковид, но сè уште покажува некои „загрижувачки сигнали“.
Документот покажува, како што додава Мацукато, која е и претседателка на Советот на СЗО за здравствена економија за сите, дека планетата може да биде во опасност да го отфрли она што беше научено за време на претходната пандемија и да ја изгуби можноста да ја заштити иднината. Во авторскиот текст за „Фајненшл тајм“ оваа професорка посочува дека е потребно да се дејствува за да се спречи тоа – со работа на нов глобален механизам за финансирање, потоа иновации кои се за општо добро, но и овозможување на бесплатен проток на иновации и информации преку границите.
Таа додава дека Владите на земјите со низок и среден приход ќе треба да сфатат како брзо и под разумни услови да ги добијат клучните технологии за вакцини од големите фармацевтски компании во богатите земји.
Бидејќи тие исто така придонесоа за развој на иновации преку споделување на биолошки примероци.
Меѓутоа, за време на Ковидот, како што вели таа, владеел „вакциналниот апартхејд“ и се покажало дека големите истражувања биле во служба на профитот наместо на здравјето на населението.
Загрижувачки, сепак, протечениот нацрт на глобалниот договор укажува дека транспарентноста во објавувањето на цените на лековите, како и споделувањето информации и трансферот на технологија, ќе биде на доброволна основа.
„Ова би била голема грешка – истата онаа што беше направена за време на пандемијата, кога на стотици милиони луѓе ширум светот им беше одбиена навремена вакцинација, делумно поради желбата да се максимизира профитот на неколку компании. И тоа не е само за цените, но и за условите за споделување технологија: правата на интелектуална сопственост се слабо регулирани“, оценува таа.
Професоркатаот Мацукато е убедена дека е неопходна итна промена во начинот на пристап до финансиите – онаа што ќе го отвори фискалниот простор што земјите во развој треба да го инвестираат во здравството.
„Договорот за пандемијата треба да воспостави систем во кој ќе станеме подготвени за иднината, надминувајќи ги конвенционалните глобални структури за финансирање на здравјето. Тој мора да биде воден од споделување на знаење, вклучување, пристап и транспарентност“, нагласува Мацукато.
Само преку глобалната политика, заедно со финансиските и правните обврски на владите и меѓународните тела како што е СЗО, е можно да се подготви, па дури и да се спречи следната пандемија.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
![](https://makfax.com.mk/wp-content/uploads/2022/08/makfax_logo_350px.jpg)
Свет
Земјотрес со јачина од 4,5 степени го погоди западниот дел на Калифорнија
![](https://makfax.com.mk/wp-content/uploads/2023/08/zemjotres-1.jpg)
Земјотрес со јачина од 4,5 степени според Рихтеровата скала рано утринава го погоди округот Мендосино во Калифорнија, соопшти Американскиот геолошки институт (USGS).
Земјотресот се случил во петокот вечерта по локално време, на околу 200 километри северозападно од Сакраменто, односно пет километри јужно од малиот град Лејтонвил.
Епицентарот на земјотресот бил на длабочина од три километри.
Засега нема извештаи за евентуална штета.
Свет
Масовен руски напад врз Украина
![](https://makfax.com.mk/wp-content/uploads/2024/06/7eac8c93-1077-4cb0-a041-0382d5dd0cf3.jpg)
Руските воени сили синоќа извршија нов масовен напад врз енергетската инфраструктура во западна и јужна Украина, соопшти украинското Министерство за енергетика.
„Објектите на украинскиот оператор Укренерго се оштетени во регионите на Запорожје на југот на земјата и во Лавов на запад“, соопшти Министерството, додавајќи дека во нападите се повредени двајца вработени.
И двајцата потоа беа хоспитализирани во болница во Запорожје.
Министерството потсетува дека ова е осми поголем напад врз украинските електрани во последните три месеци, што често резултираше со прекини на електричната енергија. Во соопштението се наведува дека електроенергетската мрежа на Украина се бори да ги издржи целните руски воени напади.
Украинските власти соопштија дека во големиот ноќен руски напад во четвртокот, енергетската инфраструктура, вклучително и електраната, била значително оштетена, а седуммина вработени биле повредени.
Володимир Зеленски верува оти половина од енергетскиот капацитет на Украина е уништен во засилените руски напади. Утрово тој повика „што поскоро да се постават соларни панели и единици за складирање енергија во секое училиште и болница“.
Генералниот директор на операторот ДТЕК, Максим Тимченко, предупреди дека доколку нејзините западни партнери не се мобилизираат, Украина би можела „се соочи со сериозна енергетска криза оваа зима“.
Киев го повикува Западот да му помогне да ја обнови електричната мрежа, проект кој бара значителни инвестиции и да обезбеди испорака на поголема количина опрема за противвоздушна одбрана во Украина, што е важно за спротивставување на руските бомбардирања.
Со оглед на тоа, Вашингтон „донесе тешка, но неопходна одлука“ да и даде предност на Украина во однос на другите сојузнички земји кога станува збор за набавка на ракети кои се користат за противвоздушна одбрана.
Регион
Како снема струја на Балканот
![](https://makfax.com.mk/wp-content/uploads/2017/12/404373-od-nevremeto-delovi-od-zemjava-bez-struja-ekipi-na-evn-rabotat-na-teren.jpg)
Невиден колапс на електроенергетскиот систем ги погоди Црна Гора, Босна и Херцеговина, Хрватска и Албанија. Се сомнева дека – во моментот кога кај сите работат клима уредите, а потрошувачката е огромна – некои далноводи испаднале од системот.
Засега нема официјални информации што го предизвикало колапсот на електроенергетскиот систем кој во петокот остави без струја големи делови од четирите балкански држави.
Директорот на Националниот диспечерски центар на електропреносниот систем на Црна Гора, Ранко Реџиќ, вели дека „вакво нарушување не е забележано триесет години“.
„Проблемот беше од регионален размер и зафати големи делови од Црна Гора, Албанија, Босна и Херцеговина и значителен дел од Хрватска. Засега немаме информации што го предизвикало овој настан. Имаше прекин на струја, откажаа некои елементи, во системите во околината и во нашиот систем. Тие елементи ги вративме под напон“, рече Реџиќ и додаде дека се уште се истражува причината, пишува „Дојче Веле“.
Тој се осврна и на информациите дека недостатокот на енергија настанал како последица на голем пожар во близина на 400 kV далновод на непристапен терен на границата меѓу Црна Гора и Босна и Херцеговина.
„Тоа се уште се истражува. Многу е можно тоа да се случило“, рече тој, додавајќи дека Црна Гора се уште нема информации дека причината доаѓа од оваа земја.
„Во моментот кога ќе се формира комисијата и ќе заврши истрагата, ќе знаеме што се случило и како се одвивало се. Засега нема причина да се верува дека причина за колапсот е човечкиот фактор“, заклучи Реџиќ.
Телевизија Н1 ја пренесува изјавата на црногорскиот министер за енергетика Саша Мујовиќ кој вели дека проблемот настанал како „резултат на големото зголемување на дневниот товар и високите температури“.
„Кога ги имате тие два примерока поврзани еден со друг, тогаш имате ситуација да не можете правилно да пренесете струја низ далноводите, односно далноводите се преоптоварени и доаѓа до нивни прекини. Распадот на едниот вод значи преоптоварување на другиот и така се случи ова“, вели Мујовиќ.
Независниот систем-оператор на Босна и Херцеговина соопшти дека причина за прекинот на снабдувањето со електрична енергија е „проблем во преносната мрежа во регионот и преоптоварување на клучните 400 kV интерконективни линии“. Ова резултираше со „каскадно пренесување на нарушувања“ на Електроенергетскиот систем на Босна и Херцеговина.
Поголемиот дел од оваа земја остана без струја, поради што дојде до колапс во сообраќајот во многу градови. Во Сараево, како што пренесуваат тамошните медиуми, неколку луѓе со часови останале заробени во лифтови, додека некои делови од градот останале без вода и тоа во ден кога биле забележани рекордно високи температури.
Прекинот се прошири и во Хрватска, со која Босна и Херцеговина има најголем број меѓусебно поврзувачки далноводи, поради што речиси цела Далмација остана без струја.
„Со оглед на тоа што БиХ, дел од Хрватска, Црна Гора и Албанија испаднаа од целиот напон, се утврдуваат деталите и причините. Нашите служби не утврдија дека има некаков вид на дефект кај нас“, изјави министерот за економија на Хрватска, Анте Шушњар.
Директорот на Секторот за управување со хрватскиот електроенергетски систем Данко Блажевиќ вели дека за овој случај е покрената истрага на европско ниво.
„Дел од работата на операторите на преносните системи е веднаш да реагираат и имавме телеконференција на европско ниво. Се случи несреќен сплет на околности што два далноводи, едниот во Црна Гора, другиот во Албанија, згаснаа за кратко време“, објасни Блажевиќ.
Албанската министерка за енергетика Бељинда Балуку рече дека има дефект на интерконекторот меѓу Албанија и Грција и дека слушнала за слични околности во Црна Гора и делови од Хрватска и Босна и Херцеговина.
„Истрагата ќе потрае, но раните анализи сугерираат дека големи количини на енергија во преносниот систем и многу високи температури го создадоа овој технички проблем“, рече Балуку.
Зборувајќи за тоа како можеше да дојде до ваков колапс, експертот за енергија и поранешен генерален директор на Електропривреда БиХ Амер Јерлагиќ вели дека вакви дефекти на системот се случуваат во лето.
„Веројатно поради голема потрошувачка на енергија имало големо оптоварување, а ако имало дефект, односно дефект на далноводот поради преоптоварување, тогаш тоа се пренесувало низ целиот регион според системот домино ефект“, изјави Јерлагиќ за БХ. Радио 1.
Експертите предупредуваат дека во последните две години побарувачката на струја е зголемена за повеќе од 20 проценти.