Контакт

Спорт

Вимблдон зад сцената: за Новак, новинарите, омразата и за вештачката интелигенција

Објавено пред

Кога е во прашање спортското новинарство, постои непишано правило дека за новинарите најатрактивен настан за известување е светското првенство во фудбал, најзахтевни се олимписките игри, а најпрестижен е тенискиот турнир во Вимблдон. Така е барем во спортските редакции во Велика Британија. Фудбалот е за плебсот, а тенисот за аристократијата, ми зборуваше на мојот прв Вимблдон во 2019., еден лондонски колега.

dobivaj vesti na viber

Поради таа своја ексклузивност, само глобалните корпоративни медиумски куќи можат да си дозволат да имаат вработени новинари-специјалисти за тенис, кои професионално други спортови не следат. Затоа и важат за сива еминенција на секој тениски турнир и се респектирани не само од останатите колеги, туку и меѓу самите тенисери.

Кои се главните новинарски звезди може да се види и на овогодинешните вимблдонски прес конференции, кога модераторката приоритетно им дава за право први да поставуваат прашање на тенисерите. Истите се привилегирани и кога треба да побараат дозвола од медија центарот за еден на еден интервју со некој од топ тенисерите. Секако, „тиха чежња“ за повеќето акредитирани новинари за таков разговор е Новак Ѓоковиќ, чиј ПР тим, согласно неговата спортска големина, го прави недостапен за обичните „новинари-смртници“, но и секогаш на „изволте“, кога се во прашање тениските новинарски старови. Тие се исклучиво од Америка, Австралија, Канада и, нормално, Велика Британија.

На наше, локално ниво, единствени кои колку-толку можат да си приуштат новинари кои ќе се профилираат како експерти за тенисот, се редакциите од Србија. Разбирливо од кои причини. Нив секогаш и најмногу ги има на гренд слем турнирите, а овде во Вимблдон се десет на број, како себеси на шега се нарекуваат „Сербиан мафиа“. Повеќето се млади момци, некаде до триесеттата години од животот, но со по неколку гренд слем искуства зад себе, добро подготвени, полни со информации и темелни во прашањата кога прават интервјуа со тенисерите. Работат како мравки од утро до мрак, полнејќи ги своите портали со најразлични текстови и занимливости од светот на тенисот. Но, верувам дека и на нив им е јасно, дека ова е индуцирана состојба на еуфорија во српскиот журнализам, која ќе згасне истиот миг кога Новак Ѓоковиќ ќе реши да се пензионира.

Новинарство од омраза

Има и друг вид на глобално познати „елитни“ новинарски имиња, т.н. анти звезди, кои својата популарност и читаност ја градат преку неаргументирана критика и кампања против некој тенисер (читај: Новак Ѓоковиќ). Најпознат меѓу нив е американскиот новинар, Ерик Хејн, кој пишува за тенис на веб-страницата „thedrawtennis.com“, и кој себеси се нарекува литературен агент, уредник и писател. Бројни звања и професии, но во светот на тенисот е познат само по едно: тоа што константно шири медиумска омраза кон Новак Ѓоковиќ. Тој тоа и не го крие, а својот еготрип континуирано го храни со контроверзни ставови и твитови. Еден од порепрезентативните коментари му е дека е смешно кога Ѓоковиќ се обидува да ги мотивира луѓето да го сакаат. „Не душо, сите те мразиме!“, гласел твитот на Хејн, на кој уследиле стотици реакции со неодобрување. Парадоксално, Ѓоковиќ во исто време е и најпосакуваниот соговорник за тениските новинари, но и најомразениот за некои од нив.

Сосема спротивно во однос на едно минато време, како она во 1985 година, кога тогашната легенда на тениското новинарство на лондонски Тајмс, Рекс Белами, по сензационалната победа на Вимблдон на Слободан Живојиновиќ над трето пласираниот Мац Виландер, напишал: „Да ми кажал некој дека тенисер со вакво име и презиме ќе осамне на насловната страна на Тајмс, не би му верувал. И, би згрешил“. Да, тоа е некое друго време, кога англиските новинари го сакале српскиот тенисер, а принцезата Дајана мечтаела да остане на само со него.

Среќата на Бобо, да биде посакуван меѓу тениските новинари, денес ја нема неговиот сонародник Ноле, иако заедничко им е што и Новак има презиме кое не е ништо помалку рогобатно за пишување и читање за оние на кои англискиот јазик им е мајчин. Жално е што неговите вонвременски успеси, денес не се критериум за со почит да се пишува неговото име во делот од светот кој сè уште верува дека тенисот ѝ припаѓа само на аристократијата. И така ќе остане, веројатно, до крај на неговата тениска кариера.

Во таа медиумска нетрпеливост на Островот кон српскиот ас, предначи лондонскиот весник Гардијан, најчесто преку перото на својот новинар Барни Рони, кој не се воздржувал да напише и дека Ѓоковиќ е глупав. Пословичната омраза кон Србија и Србите како политички ентитети, која уште од деведесеттите ја негува овој дневен весник, само ја продолжи последниве години со фиксација кон Новак, како тениски еnfant terrible. Иако Гардијан ретко веќе некој да го смета за сериозен весник, а на Флит Стрит ќе ви речат дека тоа и не е весник туку Службен гласник на МИ 5, сепак, поради миналата репутација, сè уште е влијателен врз јавното мислење, односно сè уште е доволно моќен за да направи штета, па и ако се работи за најдобриот тенисер на сите времиња. А, тоа секоја година се потврдува и преку односот на вимблдонската публика кон седумкратниот шампион.

Неговото величество Интернетот

Ако ја апстрахираме оваа арогантност и омраза на новинарите кон Ѓоковиќ, како инцидентен момент во историјата на тенисот, на што ќе се темели силата на седмата сила во тенисот во иднина? Трендот, или новата реалност, познатa како онлајн новинарство, можеби успеала да го достигне исконскиот идеал на журанализмот – да се известува во реално време, за било кој настан, од било кое место во светот, но цената за таа брзина е платена со нешто друго. Брзината му ја има одземено душата на новинарството, која читателите со децении ја препознавале во убавиот напишан збор, внесената емоција и страст, кои авторот ги употребувал со цел читателот поверодостојно да ја преживее драмата на неговиот тениски јунак.

Да се има сила без душа тоа е тиранија. Гледајќи го примерот со Ѓоковиќ, имаме ли веќе тиранија на бездушно новинарство и дали таквото новинарство успеа да го уништи сонот на писателот, но пред сè новинарот, Џорџ Орвел, дека она што најмногу сакал да го постигне е да го направи политичкото пишување во уметност. Иако Орвел зборувал за новинарство кое пишувало политички теми, неговата изјава е применлива и за било која друга општествена сфера, вклучително и спортот и тенисот.

Уметноста во новинарското пишување сè повеќе потклекнува пред неинвентивните и шаблонско напишани текстови, полни со сувопарни бројки, статистички податоци, небитни куриозитети, кои се претставуваат како суштински важни за исходот на еден тениски натпревар. Ангажираниот став на новинарот се огледа во неговата пристрасност или омраза кон одреден тенисер.

Денешниот тениски новинар го има пред себе и неговото величество Интернетот, кој со тоа што му сервира најразлични податоци, му создава на новинарот привидно чувство на супериорност и авторитет, кои се темелат на знаење фактографија која е нерелевантна. Редок е оној читател или гледач на кого може да му биде важен податокот за некој тенисер кој губи два нула во сетови, колку пати во кариерата успеал да направи пресврт и победи со 3-2 и дали таквиот податок претставува интенција да се сугерира можна аналогија дека и во актуелниот меч има шанси тоа да го повтори? Или колку сетови во кариерата добил или загубил во тај брејк, односно колку ги добил со победнички отсервиран ас. Сè се тоа безвредни статистички податоци кои денес ѝ се пласираат на тениската публика.

Од традиционално до онлајн новинарство

Црното сценарио кое му се предвидува/претстои на новинарството, дека вештачката интелигенција ќе го замени живиот репортер, како да е веќе почнато да се одигрува. Со новиот тренд на онлајн новинарство, новинарите несвесно се навлезени во процесот на сопствена трансхуманизација, во која тие претставуваат само интерфејс помеѓу она што го праќа технологијата и прима публиката. Затоа и онлајн извештаите од Вимблдон се стерилни и унисони, еден ако прочитате, како сите останати да сте ги прочитале. Каде е тука автентичниот новинарски стил, човечкиот белег, уметноста и поетиката во пишаната реч, збогатена со орнаменти, често на трагот на книжевниот стил?

Во медиа ложата на вимблдонските терени, доминантно се присутни млади новинари, кои со лап топ пред себе, вршат пишуван директен пренос(?!). Го опишуваат секој геим и секој момент што се случил на теренот. На кого тоа му е важно, го чита и следи ли некој таквиот текст, кој бара постојано освежување на интернет страницата? Каков е психолошкиот профил на современиот конзумент на вести, припадник на милениумците, зет и алфа генерациите, кој гледа во екран на мобилен или компјутер и наоѓа за занимливо да прочита дека во 32-та минута од вториот сет, во четвртиот геим, при резултат 30-30 била направена дупла сервис грешка?!

Јасно е дека новинарството е во одминат процес на трансформација од традиционално во онлајн, при што медиумите, оптеретени од императивот брзо, кратко и вистинито, го губат своето човечко лице, а со тоа и му ускратуваат на читателот преку убава новинарска сторија да ја почувствува убавината на тениската игра и големината на човечката драма која се одвива на теренот.

Стариот ков на новинар, кој во текот на мечот со молив фаќа само битни прибелешки во тефтерче, а потоа со свој јазик, богат речник и развиена имагинација, често со употреба на долги реченици и користење барокнен начин на пишување, го раскажува тенискиот натпревар како бајковита приказна, речиси да е исчезнат.

Секое време со свои обичаи

O tempora, o mores!, што би рекол Цицерон, или на наше, секое време си има свои обичаи. Оттука, не знам дали е во ред да им се забележува на спомнатите помлади колеги од Србија, за тоа што најголемиот дел од нив не слушнале за новинарскиот бард Мирослав Радојчиќ. Не слушнале за дописникот на белградска Политика од Лондон, кој во 1951., првпат почнал да известува од Вимблдон, па сè до 1987. година, кога го потпишан својот последен извештај од најстариот храм на белиот спорт.

Неговата големина се гледа и во тоа што тој почнал да пишува за тенисот и Вимблдон во време кога Србија и тогашна Југославија не само што немале тениски ас, туку и немале тениски клуб во кој рекреативно се играл тенис. Тој во целата своја новинарска кариера упорно – донкихотовски – пишувал за тенисот во земјата на кошарката, во која секој играл фудбал. Во својот прв извештај од Вимблдон во 1951., бласфемично раскажувал и за јагодите и шлагот, во време кога народот се хранел со труманови јајца.

Мирослав Радојчиќ е единствениот новинар кој во своите извештаи му се обраќал со Ти на Вимблдон. Го персонализирал (но, не и персирал) Вимблдон како живо битие, со кое се интимизирал, но и со кое се расправал, го фалел и критикувал како суров, но правичен, кој немал чувства за човечките судбини, кој уништувал кариери, соништа, амбиции.

„Од вчера, 67-ми Вимблдоне, ти ѝ припаѓаш на тениската историја. Ти си го имал најдраматичниот финиш кој било кога се одиграл на твоите терени. Ти си имал изненадувања какви порано никогаш не биле…“, пишувал Радојчиќ во својот завршен извештај од Вимблдон во 1952 година. Има ли денес некој друг новинар кој е на ти со Вимблдон?

Секогаш елегантно облечен во сако од твид и лептир машна, како вистински англиски денди, тој е и единствениот новинар од овие простори, но и пошироко, кој имал свое место на Централниот терен, но не во делот за новинари, туку во свечената ложа, онаму каде седеле Маргарет Тачер, Шон Конери и Клиф Ричард.

Дали таквиот Мирослав Радојчиќ би бил пожелен во денешното онлајн новинарство, дали би имал свои читатели и дали би имале смисла неговите долги извештаи, на граница на мали литерарни ремек-дела? Мислам дека посуштинско би било прашањето дали таквиот Миро денес би сакал да се занимава со новинарство, знаејќи дека силата на неговата професија лежи во перата (топузот) на ликови како Ерик Хејн и Барни Рони.

Во негово физичко отсуство, да ја искористиме вештачката интелигенција и ChatGPT за да „дознаеме“ што би напишал денес Мирослав Радојчиќ за неговиот сонародник, Новак Ѓоковиќ:

„Новак Ѓоковиќ е вистински џин.Тој не само што е најдобриот тенисер во светот, туку и симбол на силата, издржливоста и менталната издржливост. Мојата почит кон него е безгранична. Ѓоковиќ е вистински херој на Балканот. Неговата посветеност, врвен спортски дух и постигнувањата го прават иконски пример за младите генерации. Тој нè вдахнува со надеж и инспирира да се бориме за своите соништа“ – му порачува Радојчиќ на Ноле и на сите нас од (виртуелните) рајски градини.

Од специјалниот известувач од Вимблдон

Ненад Живановски

Спорт

(Видео) Италија со победа над Албанија ја започна одбраната на титулата

Објавено пред

Актуелниот шампион Италија со победа над Албанија од 2:1 ја запошна одбраната на титулата на Европското првенство.

dobivaj vesti na viber

Натпреваро запошна шокантн за Италијанците кои примија гол по само 23 секунди. Бајрами ја искористи грешката на Димарко и го постигна најбрзиот гол во историјата на ЕП. До последната минута од натпреварот тоа беше се што направија Албанците на овој натпревар.

По голот фудбалерите на Албанија веднаш се повлекоа зад топката, а на Италијанците не им требаше многу за да се вратат во игра.

Италија имаше корнер во 11. минута од натпреварот, топката дојде до Пелегрини кој упати одличен центаршут и на втората статива го пронајде Бастони кој ја заби топката во мрежата.

Само пет минути подоцна Италија направи целосен пресврт. Николо Барела ја искористи лошо исфрлената топка од албанската одбрана и упати фантастичен волеј удар кој Стракоша не можеше да го одбрани.

Италија целосно ја презеде иницијативата, Албанија чекаше прилика од контранапад, а во 33. минута Фратези можеше да ја зголеми предноста на „аѕурите“, сепак стативата го спаси Стракоша.

До крајот на првото полувреме Скамака можеше да постигне гол во 40. минута, Стракоша беше на вистинското место и го одбрани ударот на напаѓачот на Аталанта.

Во второто полувреме, Италијанците се решија само да ја контролираат топка и да чекаат грешка на Албанците. Во 60. минута Скамака му ја додаде топката на Киеза, но играчот на Јувентус од 16 метри шутираше покрај стативата.

До крајот Италија имаше иницијатива на теренот, но не успеа да направи многу. Нападите беа бавни, без вистинска идеја и без желба да се нападне голот на Албанија.

Таквата определба можеше сакпо да ги чини, бидејќи Манај имаше шанса во 90. минута по одлична долга топка, но ударот го одбрани Донарума.

Следниот натпревар „азурите“ ќе го играат за пет дена против Шпанија, додека Албанија ден порано ќе игра со Хрватска.

Прикажи повеќе...

Спорт

(Видео) Бајрами го постигна најбрзиот гол во историјата на ЕП, Италија сепак води во Дортмунд

Објавено пред

Репрезентативецот на Албанија, Недим Бајрами го постигна најбрзиот гол во историјата на Европските првенства.

dobivaj vesti na viber

На стадионот „Вестфален“ во Дортмунд, Бајрами ја искористи катастрофалната грешка на Ди Марко и го совлада Донарума по само 23 секунди игра.

Актуелните европски шампиони експресно се опоравија по почетниот шок.

Бастони го изедначи резултатот во 11.минута. Дефанзивецот на Интер, погоди со глава откако остана сам на втората статива по нафрлувањето на Пелегрини.

Четири минути подоцона, Италија направи целосен пресврт. По една флипер ситуација пред голот на Албанија, топката дојде до Барела кој од 15 метри ја смести топката во голот.

Прикажи повеќе...

Спорт

Далиќ: Изгледавме немоќно

Објавено пред

Репрезентацијата на Хрватска загуби од Шпанија со 3:0 во 1. коло од групата Б на Европското првенство. Головите за Шпанија ги постигнаа Алваро Мората во 29. минута, Фабијан Руиз во 33. минута и Дани Карвахал во 45. минута.

dobivaj vesti na viber

Селекторот на Хрватска, Златко Далиќ, на прес конференцијата рече дека неговиот тим го заслужил поразот.

„Секоја чест за Шпанија. Почнавме доста тешко, потоа се прегупиравме и потоа таа длабока топка за која зборувавме не отвори и Мората постигна гол. Наша грешка, работевме на тоа и примивме гол од ситуација на која предупредувавме.

Она што ме изненади од наша страна е што стоевме предалеку од играчите. Дадовме премногу простор на нивната предна линија, бевме премногу бавни, предалеку и не бевме агресивни.

Рековме дека треба да играме со многу помалку допири, рековме дека треба да ја свртиме страната во два допири и не го прававме тоа добро. Високиот пресинг не беше пресуден“, рече Далиќ.

Во второто коло, за четири дена Хрватска ќе игра против Албанија.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија10 часа

Муртезани, поранешниот генерален директор во МЕПСО и МЖ е кандидат за министер за европски прашања на Алтернатива

Орхан Муртезани е кандидатот од Алтернатива за министер за евроинтеграции, додека Љуљзим Алиу е предложен за заменик министер за образование,...

Свет11 часа

„Мамо, не те оставам“: oсумгодишно дете од Минесота убиено додека ја бранело мајка си од насилниот сопруг

Осумгодишно дете од Минесота било убиено додека ја бранело мајка си од сопругот насилник, минатата недела, соопшти семејството на детето,...

Македонија16 часа

ОЈО за двојното убиство: Сопругот ја тепал, па зела нож и ги убила него и свекорот

Основното јавно обвинителство Куманово донесе Наредба за спроведување истражна постапка против 36 – годишна жителка на Кратово, осомничена дека сторила...

Топ19 часа

Детали за двојното убиство во Кратово: со години пријавувале семејно насилство и убиените сопруг и свекор и 36-годишната осомничена

Пријави за семејно насилство му претходеле на двојното убиство во Кратово.  За неколку години имало неколку пријави и од 36-годишната...

Спорт21 час

Почина голманот на Црна Гора, му се слошило утрово во Будва каде што бил на одмор

Голманот на фудбалската репрезентација на Црна Гора, Матија Шаркиќ (26), почина утринава околу 6:30 часот во Будва, каде што беше...

Европа22 часа

Еден убиен и еден повреден во пукање во маркет во Грција

Во супермаркет во Пиреја, Грција, едно лице загинало во пукање, а друго е повредено, поради што итно е пренесенo во...

Македонија1 ден

Земјотрес вечерва почуствуван во подрачјето Штип-Радовиш

Земјотрес со локална магнитуда од 2,4 степени по Рихтер е регистриран вечерва во 19.54 часот со епицентар во подрачјето Штип...

Македонија2 дена

Гаши оствари средба со Пападополу: Северна Македонија има искрен пријател во Грција

Претседателот на Собранието на Република Северна Македонија, Африм Гаши, се сретна со заменик-министерката за надворешни работи на Република Грција Aлександра...

Македонија2 дена

Условно осудени седум лица за упадот во М-НАВ

Основниот кривичен суд Скопје денеска донесе пресуди врз основа на предлог-спогодби со седум лица обвинети како соизвршители на кривично дело...

Македонија2 дена

(Фото) Ослободено мече, кое утрово било заглавено на дрво во Маврови Анови

Утрово, во 7.35 часот, на 112 е добиена пријава за заглавено мече во гранките на дрво во двор на викендица...

Топ2 дена

Двојно убиство во Кратово: 36-годишна жена ги уби сопругот и свекорот

Вчера вечер, полицајците во Кратово уапсиле 36-годишна жена која е осомничена дека со остар предмет ги убила сопругот и свекорот,...

Македонија2 дена

ЦУК: 11 пожари на отворено, во Светиниколско изгореа куќа и четири помошни простории

Центарот за управување со кризи (ЦУК) информира дека имало вкупно 2 122 повици на Единствениот повикувачки број за итни случаи...

Европа2 дена

Украинската армија: Соборивме седум проектили и 17 руски беспилотни летала

Украинската армија денеска соопшти дека соборила седум од 14 проектили и сите 17 беспилотни летала кои Русија ги лансираше во...

Свет2 дена

Израел ја бомбардира Газа, тензиите растат и на границата со Либан

Војската на Израел денеска продолжи со бомбардирањето на Појасот Газа без напредок во разговорите за прекин на огнот, заедно со...

Регион2 дена

Четиригодишно девојче добило изгореници додека пливалo во Грција: откриено што ја каснало

Четиригодишно девојче добило страшни изгореници додека пливало во морето во Грција, а откриено е дека ја изгорела морска анемона додека...

Регион3 дена

Сахарски песок повторно доаѓа над Балканот: „Силно влијае на квалитетот на воздухот“

Според прогнозите на Службата за следење на атмосферата Коперник (CAMS), оваа недела се очекува нова епизода на сахарска прашина да...

Македонија3 дена

Несреќа кај мостот Беласица, огромни гужви кај Транспортен центар

Огромни гужви кај Транспортниот центар во Скопје поради сообраќајна незгода. Две возила се судрија кај мостот „Беласица“. Колони возила некое...

Македонија3 дена

Османи – Пападопуло: Почитувањето на преспанскиот договор и поддршката од Грција клучни за нашата европска интеграција

На маргините на Состанокот на министрите за надворешни работи на процесот за соработка на Југоисточна Европа кој се одржува во...

Економија3 дена

„Лидл“ почнува да го гради првиот маркет во Скопје, за 9,5 милиони евра го купи објектот на „Бриколаж“

Лидл почна со подготовки за градежни активности на местото на некогашниот Бриколаж. За таа цел Лидл го купи имотот од...

Македонија3 дена

Прекршувањето на договорот од Преспа ќе ја доведе до егзистенцијален предизвик иднината на Северна Македонија, велат Заев и Ципрас

Поранешните премиери на Македонија и Грција, Зоран Заев и Алексис Ципрас, во заедничката колумна на веб-порталот „Еуроактив“ велат дека преспанскиот...