Трошоците за нуклеарно оружје од страна на деветте земји во светот со нуклеарно оружје ќе се зголемат за 11 проценти во 2024 година, според извештајот на Меѓународната кампања за укинување на нуклеарното оружје (ICAN) објавен денес.

Годишното зголемување од 10 милијарди долари на 100,2 милијарди долари е потрошено за модернизација, а во некои случаи и проширување на нуклеарниот арсенал, според податоците од ICAN, глобална коалиција на граѓанското општество која се залага за целосно уништување на атомското оружје, објавува Ројтерс.

„Земјите со нуклеарно оружје би можеле да уплатат во буџетот на Обединетите нации 28 пати повеќе од износот што го потрошиле за изградба и одржување на нуклеарно оружје во 2024 година“, се наведува во извештајот.

САД забележаа најголемо годишно зголемување на нуклеарните трошоци во 2024 година, од 5,3 милијарди долари, а нивните вкупни трошоци од 56,8 милијарди долари ги надминаа комбинираните трошоци на сите други земји со нуклеарно оружје, според извештајот.

Кина потроши 12,5 милијарди долари, по што следува Велика Британија со 10,4 милијарди долари, што е зголемување од 2,2 милијарди долари, по што следат Франција, Индија, Израел, Северна Кореја, Пакистан и Русија, соопшти ICAN.

„Во врска со видот на зголемување на трошоците во Велика Британија и Франција, мислам дека сигурно видовме, барем во реториката на политичките лидери, референца на тековната војна во Украина, на тензиите, и тоа би можело да игра улога“, изјави Алиша Сандерс-Закре, координатор за политика и истражување во ICAN, за новинарите на брифинг во Женева.

Велика Британија и другите сојузници на НАТО сега ја гледаат Русија како главна безбедносна закана за Европа, а некои открија планови за издвојување на поголем процент од БДП за одбрана.

Сепак, Сандерс-Закре рече дека зголемувањето на трошоците за нуклеарна енергија е повеќе предизвикано од трошоците за сервисирање на долгорочни договори и растечките трошоци за развој на системи за испорака на нуклеарно оружје отколку од моменталните безбедносни проблеми, пренесува Танјуг.

Северна Кореја успешно го лансираше својот нов поморски разорувач од 5.000 тони, помалку од еден месец откако бродот се преврте за време на првото лансирање, објавија државните медиуми.

Лидерот на земјата, Ким Џонг-ун, беше бесен поради неуспешното лансирање во мај и нареди итни поправки на воениот брод. Најмалку четири функционери, тројца од бродоградилиштето и еден висок воен функционер, беа уапсени по инцидентот.

Државните медиуми сега тврдат дека бродот е целосно обновен, но експертите го доведуваат во прашање квалитетот на поправките со оглед на тоа колку брзо беше повторно лансиран.

Според извештајот на новинската агенција KCNA, Ким Џонг-ун и неговата ќерка Ким Џу Ае лично присуствуваа на церемонијата на лансирањето во северното пристаниште Раџин. Објавени се и фотографии од настанот. Воениот брод е еден од двата нови разорувачи што Северна Кореја ги изгради во изминатата година и ги лансираше од април. Тие се најголемите бродови што Пјонгјанг моментално ги има во својата флота и теоретски се способни да лансираат нуклеарно оружје.

Ким разви амбициозен план за изградба на нуклеарна морнарица и најави изградба на уште два вакви разорувачи во следната година. Разорувачот е именуван „Канг Кон“, по севернокорејскиот генерал кој загинал за време на Корејската војна. Сателитските снимки во последните недели покажаа дека бродот се превртел во пристаништето, потоа е преместен на поправки, вратен во вода и конечно закотвен на брегот.

KCNA соопшти дека Ким за време на настанот рекол дека почетниот неуспех не ја забавил модернизацијата на војската.

„Непријателите наскоро ќе почувствуваат колку е провокативно и непријатно да се видат непријателските бродови како слободно крстарат по работ на суверените води“, изјави Ким, цитиран од државната агенција.

Ова е моментот од кој многумина на Блискиот Исток се плашеа со години, но исто така и го чекаа. Како што анализира „Скај њуз“, прашањето што сега станува клучно е: што следи?

Израел долго време ги смета нуклеарните амбиции на Иран за егзистенцијална закана, и покрај тврдењата на Техеран дека неговата програма е исклучиво мирољубива. Иранските лидери постојано повикуваат на уништување на Израел, и како што истакнува „Скај њуз“, овие закани се сфатени буквално од страна на политичкото и безбедносното раководство на Израел.

Израел ќе се обиде да ја заврши работата
Премиерот Бенјамин Нетанјаху долго време тврдеше дека намерите на Иран никогаш не треба да се совпаѓаат со неговата способност да ги спроведе. Сега, објави „Скај њуз“, тој верува дека дојде време за решителна акција.

Откако започна напад за кој верува дека ќе ја елиминира заканата, Израел веројатно ќе се обиде да го заврши доколку околностите – и САД – му дозволат.

Иран не може да си дозволи слабост
Од друга страна, Иран тешко може да си дозволи слабост. Тоа е политички ранлив режим и секој знак на неодлучност би можел дополнително да го дестабилизира одвнатре. Одмаздата, според анализата на „Скај њуз“, би можела да вклучува напади врз израелски и американски цели, како и врз американските сојузници и нафтената инфраструктура во Персискиот Залив.

Само неколку танкери или рафинерии погодени би можеле веднаш да ја потресат глобалната економија, а иранското раководство можеби смета на ова за да го принуди Вашингтон да ги запре израелските воени операции.

Во случај на отворена војна, последиците ќе бидат глобални
Во најверојатното сценарио, предвидува „Скај њуз“, ќе се случи следново: Израел продолжува да напаѓа, Иран возвраќа со сè што има, САД се приклучуваат во одбраната на Израел, а Иран напаѓа и израелски и американски цели, а можеби и цели на американските сојузници.

Но, војните ретко ја следат логиката на планот. Секој чекор во ескалацијата може да доведе до нови, непредвидени последици. Ако Персискиот Залив се претвори во бојно поле, заклучува „Скај њуз“, последиците нема да бидат регионални – туку глобални.