Свет
Урсула Фон дер Лајен зборуваше за проширување, но без датуми: Стратешки интерес на ЕУ е 30 плус вклучувајќи го и Западен Балкан

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, изјави дека местото на Западен Балкан, Украина и на Молдавија е во Европската Унија.
„Не можеме да си дозволиме да ги оставиме Европејците зад себе. Јасно е дека стратешкиот интерес на ЕУ е нашата Унија да биде целосна“, рече таа во својот годишен говор за состојбата на Унијата.
Оцени дека проширувањето е најдобрата инвестиција за мирот, безбедноста и за просперитетот на ЕУ.
Таа потврди дека се залага за Унија што ќе брои повеќе од 30 членки и дека проширувањето ќе биде „катализатор на напредокот“.
„Докажавме дека можеме да бидеме геополитичка Унија и покажавме дека можеме бргу да напредуваме кога сме обединети. Верувам дека нашиот тим може да функционира и со 30 плус“, рече Фон дер Лајен.
Сепак, таа предупреди дека процесот на членство во Европската Унија, која има 27 членки, се заснова на заслуги и дека Европската комисија секогаш ќе го брани овој принцип.
Кој е вклучен во ЕУ 30 плус?
Западен Балкан е регион од шест земји, кои имаат загарантирана европска перспектива.
Украина и Молдавија добија кандидатски статус минатата година и се сметаат за идни членки на ЕУ.
Фон дер Лајен ја охрабри Грузија, која сè уште нема кандидатски статус, да биде дел од европското семејство.
Сепак, ја прескокна Турција, која ги почна пристапните преговори во 2005 година, кои во моментот се замрзнати, пишува Радио Слободна Европа.
Последен говор за првиот човек на Европската комисија
Ова беше последен говор за состојбата во ЕУ, но и индиректен почеток на нејзината предизборна кампања.
Во јуни в година ќе се одржат европски избори, кои ќе резултираат со нова структура во сите европски институции.
По овие избори, со директни гласови на граѓаните се избираат само пратеници во Европскиот парламент.
Шефовите на држави и влади на земјите членки на ЕУ ги избираат шефовите на Европската комисија, Европскиот совет и Европската служба за надворешни работи.
Претседателот на ова главно извршно тело на ЕУ го избираат лидерите на сите земји членки.
Каква е состојбата на Унијата?
Обраќањето за состојбата на Унијата, односно состојбата на Европската Унија, е најважниот годишен момент за ЕУ.
Тоа е годишниот обемен говор на претседателот на Европската комисија на пленарната сесија на Европскиот парламент и редовно се одржува во септември.
Говорот вклучува активности што Европската комисија има намера да ги преземе преку законски и други иницијативи до крајот на следната година.
Проширување низ повеќе реченици, но без датуми
Проширувањето е непопуларна тема меѓу земјите членки на ЕУ во последните години. Шефицата на Европската комисија имаше неколку двосмислени пораки на оваа тема во претходните годишни говори.
По руската агресија врз Украина, оваа тема доби на тежина и го промени расположението во ЕУ и станува поверодостојно ветување за сите земји што имаат цел членство во европското семејство.
Така, Урсула фон дер Лајен ѝ посвети повеќе простор и реченици на оваа тема на самиот крај од својот говор, кој траеше повеќе од 60 минути. Таа, сепак, избегна да ги спомене временските рокови кога ЕУ би можела дополнително да се прошири.
Шарл Мишел, нејзиниот колега од Европскиот совет, на крајот на август излезе со поамбициозен план и рече дека ЕУ треба да биде подготвена за нови членки до 2030 година.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Колесник: Складиштата со нуклеарно оружје во Полска ќе станат цели за руски ракети

Локациите на нуклеарно оружје во Полска ќе станат легитимна цел на руската армија, изјави членот на Комитетот за одбрана на државната дума, Андреј Колесник. Тој нагласи дека ваквите провокации од страна на Полјаците би можеле да доведат до трета светска војна.
„Или можеби ќе сфатиме дека мора да започнеме превентивен удар врз нуклеарниот потенцијал што е во Полска? Трета светска војна, светот ќе се сруши – нема опции. Значи, ова е пат што води кон ескалација и на крајот до Трета светска војна. Дали им е потребно? Секој претседател сака да ја покаже својата сила и цврстина. Не мислам дека Полска ќе има корист од ова. Значи, за нас, ова е само уште една цел. Или ќе бидат крстосувачки ракети – нема разлика. Некои [руски] ракети ќе бидат пренасочени кон Полска“, забележа Колесник.
Пратеникот нагласи дека досега Русија беше доста попустлива кон непријателските потези на Полска за распоредување конвенционално оружје.
Развојот на нуклеарниот капацитет би бил пресвртница во односите меѓу двете земји, додаде тој.
„Ќе имаме нови цели на полска територија ако Полска одлучи да стане цел. Претходно бевме попустливи по ова прашање: конвенционално оружје, авијација. Полска порано беше пријателска земја. Но, во изминатите 30 години, тие се направија целосно бескорисни ако одлучат да распоредат нуклеарно оружје на нивна територија“, заклучи Колесник.
Претходно, полскиот претседател Карол Навроцки изјави дека земјата треба да добие пристап до заедничка употреба на нуклеарно оружје од страна на сојузниците. Затоа, Варшава треба да се приклучи на програмата на НАТО за нуклеарно одвраќање.
Фото: принтскрин
Свет
(Видео) Два летачки автомобили се судрија во Кина

Два летачки автомобили од кинескиот производител на електрични возила Xpeng Inc. се судрија во воздух за време на тест лет на аеромитинг во Чангчун, повторно отворајќи прашања за безбедноста на технологијата, објави Bloomberg.
Според Xpeng Aeroht, стартап компанија која стана подружница на Xpeng во 2020 година, едно од таканаречените електрични возила за вертикално полетување и слетување (eVTOL) се запалило при слетувањето, додека другото успеало безбедно да слета.
Flying Car collision in China raised safety concerns for eVTOL Industry for the Urban Air Mobility (UAM) networks while confronting real-world risks.
The flying car collision in Changchun shocked a crowd during an airshow rehearsal on September 16, raising questions on… pic.twitter.com/FdXmJeLtVK
— FL360aero (@fl360aero) September 17, 2025
Снимките од инцидентот покажуваат облак од црн чад што се издига од урнатиот eVTOL на рамно тревно поле, со противпожарни возила во близина. Двата летачки автомобили се приближиле еден до друг и воспоставиле контакт за време на тест летот, а властите оттогаш ја расчистиле областа и започнале истрага за причината, соопшти Xpeng Aeroht.
The XPENG X2 is a two-seater flying car developed by XPENG AEROHT. It adopts an enclosed cockpit with a minimalist teardrop-shaped design. To reduce weight, the XPENG X2 has a complete carbon fiber structure.
Credit: XPENG AEROHT #flyingcars #technology #engineering #evtol… pic.twitter.com/mucyJU12kU
— Wevolver (@WevolverApp) February 7, 2025
Според Bloomberg, инцидентот би можел да биде сериозен удар за Xpeng Aeroht, кој се подготвува да започне со испораки на својот модел на носач на авиони – класично електрично возило кое доаѓа со посебен eVTOL модул. Копнениот носач на авиони моментално е достапен за нарачка во Кина, а масовното производство се очекува во 2026 година.
Кина долго време промовира визија за таканаречената економија на ниска надморска височина, што би и користело на индустријата eVTOL и би го поттикнало нивното масовно усвојување. Сепак, остануваат прашањата за безбедноста и сигурноста на летачките возила што треба да превезуваат луѓе на кратки растојанија, а се предвидува дека многу од нив ќе бидат без пилоти, пренесува медиумот.
Xpeng Aeroht изјави дека никој не е повреден, иако на местото на несреќата се видени служби за итни случаи. Во видеата споделени на социјалните медиуми, може да се видат пожарникари како истураат вода врз летачкото возило што гори, додека претставник на компанијата сè уште не одговорил на прашањата за можни повреди.
Несреќата со eVTOL се случи само една недела откако Xpeng ги повлече повеќето од своите електрични возила P7+ поради дефект на контролниот систем.
Свет
ОН: Жените од Газа се принудени да се породуваат на улица поради израелските напади

Обединетите нации соопштија дека жените во Појасот Газа се принудени да се породуваат на улица, додека илјадници се раселени поради израелските воени операции што траат од октомври 2023 година, пренесува Анадолија.
„Израелската офанзива во Газа ги принудува жените да се породуваат на улица, без болници, лекари или чиста вода“, изјави портпаролот на ОН, Стефан Дујарик, на прес-конференција, повикувајќи се на Фондот за население на ОН (УНФПА).
„Ситуацијата се влошува од час во час“
„УНФПА вели дека 23.000 жени се оставени без грижа, а околу 15 бебиња се раѓаат секоја недела без медицинска помош“, додаде тој.
Дујарик повика на итна заштита на цивилите, велејќи дека ситуацијата на терен „се влошува од час во час“. Тој нагласи дека „издавањето наредби за раселување не ги ослободува страните во конфликтот од нивната одговорност да ги заштитат цивилите за време на непријателствата“.
Тој рече дека Израел „уште еднаш им наредил“ на луѓето во градот Газа да ја напуштат областа во следните 48 часа и „да се движат кон југ преку привремениот премин на патот Салах ад Дин, кој поминува низ центарот на Појасот Газа“.
„Илјадници луѓе продолжуваат да бегаат поради активните непријателства. Патиштата, како што можете да замислите, се пренатрупани. Луѓето се гладни, а децата се трауматизирани“, рече тој.
Тој, исто така, нагласи дека Израел продолжува да ги попречува операциите за помош во енклавата, велејќи дека „вчера, две хуманитарни операции за прием на пратки храна од преминот Газа беа откажани или одбиени“.
„Другите мисии беа овозможени, но се соочија со пречки на терен. Преминот Зиким беше затворен петти ден по ред“, рече тој.
Фото: принтскрин