Свет
Нагорно-Карабах престанува да постои како самопрогласена република од јануари, досега избегаа 65.000 Ерменци

Претседателот на самопрогласената Република Нагорно-Карабах, Самвел Шахрамањан, потпиша указ за распуштање на сите институции од 1 јануари в година, соопштија денеска властите на претежно ерменскиот регион.
Таа самопрогласена република ќе престане да постои од тој датум, според указот, пренесува „РИА новости“.
„Донесена е одлука: до 1 јануари 2024 година да се распуштат сите државни институции и организации од нивната одделенска надлежност и Република Нагорно-Карабах да престане да постои“, се наведува во декретот.
Во документот се посочува дека тоа е направено врз основа на приоритетот за обезбедување физичка безбедност и виталните интереси на народот на Карабах, како и земајќи го предвид договорот со Азербејџан што беше постигнат со посредство на руските мировни сили.
Населението на Нагорно-Карабах, вклучително и оние што се наоѓаат надвор од нејзините граници, се поканети да се запознаат со условите за реинтеграција што ќе ги обезбеди Азербејџан, со цел самостојно да одлучува за можноста да остане во регионот во иднина.
Регулативата стапи во сила веднаш по објавувањето.
Ерменскиот премиер Никол Пашинјан смета дека за неколку дена повеќе нема да има Ерменци во Нагорно-Карабах, кои масовно го напуштаат регионот.
„Анализите покажуваат дека во наредните денови нема да има Ерменци во Нагорно-Карабах. Ова е директен чин на етничко чистење и депортација за што долго време ја предупредувавме меѓународната заедница“, рече Пашинјан на владиниот состанок, јавува „Тасс“.
Според ерменскиот вицепремиер, Тигран Хачатријан, утрово, до 9 часот, повеќе од 66.000 пристигнале во Ерменија од Нагорно-Карабах, што е повеќе од половина од 120.000 жители на непризнатата република.
Околу 11.000 луѓе веќе добиле сместување во Ерменија, а на некои од бегалците, како што пренесува руската агенција, не им е потребна помош од ерменската влада.
Претседателот на Азербејџан, Илхам Алиев, го посети градот Џабраил во Нагорно-Карабах, каде што ги обиколи градежните работи, соопшти неговиот кабинет.
Алиев го посети Џабраил неколку дена откако азербејџанските сили ја вратија контролата врз планинскиот регион во молскавична воена операција, јавува „Ројтерс“.
Џабраил, кој беше окупиран од сепаратистичките ерменски сили во 90-тите за време на распадот на Советскиот Сојуз, се врати под контрола на Азербејџан за време на кратката војна во 2020 година.
Претседателството на Азербејџан не прецизира кога се случила посетата, но тоа е веројатно прво патување на Алиев во Нагорно-Карабах по азербејџанската офанзива.
На 19 септември Азербејџан почна воена операција во Нагорно-Карабах нарекувајќи ја „антитерористички мерки од локална природа“ за враќање на уставниот поредок во регионот.
Ереван ги карактеризира овие акции како агресија велејќи дека нема ерменски единици во Нагорно-Карабах.
Еден ден подоцна, со посредство на руските мировни сили, беше постигнат договор за прекин на огнот, а меѓу условите на примирјето особено беше истакнато разоружувањето на ерменските формации.
На 21 септември во азербејџанскиот град Јевлах се одржа состанок на претставници на Ерменците од Карабах со делегацијата на Азербејџан, посветен на интеграцијата на регионот во Азербејџан.
Од утринава повеќе од 65.000 луѓе, од вкупно 120.000 етнички Ерменци што живеат во регионот, веќе го напуштиле Нагорно-Карабах, покажуваат најновите податоци на властите во Ереван.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Американските медиуми: САД повлекуваат 10.000 војници од Европа

Пентагон го разгледува предлогот за повлекување до 10.000 американски војници од Источна Европа, што предизвика загриженост кај американските и европските претставници, објави „Ен-би-си њуз“ повикувајќи се на шест извори запознаени со планот.
Тие се од силите распоредени од американската армија по руската инвазија на Украина во 2022 година. Тогаш администрацијата на претседателот Џо Бајден испрати дополнителни 20.000 војници во источното крило на НАТО за да ја зајакне одбраната на сојузниците по должината на украинската граница. Според информациите на Ен-би-си, сегашниот предлог вклучува можност за повлекување до половина од овие сили.
Дискусијата за намалување на военото присуство доаѓа во време кога Доналд Трамп се обидува да го убеди рускиот претседател Владимир Путин да се согласи на прекин на огнот во Украина, тврдат американски извори.
Администрацијата на Трамп јасно стави до знаење дека очекува европските сојузници да преземат поголема одговорност за сопствената одбрана бидејќи Вашингтон сака да ги пренасочи воените ресурси кон Кина и другите глобални приоритети.
Во февруари новиот министер за одбрана на САД, Пит Хегсет, за време на својата прва надворешнополитичка посета на Брисел изјави дека „стратешките околности не дозволуваат САД да бидат првенствено фокусирани на безбедноста на Европа“. Фокусот, рече тој, ќе биде на одбраната на јужната граница на САД и на одвраќањето на Кина.
Според Ен-би-си, некои европски функционери стравуваат дека овој потег може да се сфати како знак за американско повлекување од Европа, што според нив ќе ја охрабри Русија.
„Русија би го протолкувала намалувањето на американските сили како слабеење на одвраќањето и би била поподготвена да се меша во европските работи“, изјави Сет Џонс од Центарот за стратешки и меѓународни студии (ЦСИС).
Бен Хоџис, пензиониран генерал, кој командуваше со американските сили во Европа, предупреди дека повлекувањето значително ќе ги ослаби одбранбените способности: „Полска и Романија ја зајакнуваат својата одбрана, но тоа сепак ќе остави празнина, што некој ќе треба да ја пополни“, рече тој.
На сослушувањето во Сенатот републиканскиот сенатор Роџер Викер ја критикува можноста за повлекување:
„Длабоко сум загрижен за опасните ставови на некои бирократи од среден ранг во Министерството за одбрана. Тие работат на повлекување на САД од Европа – честопати без знаење на министерот за одбрана“.
Ен-би-си пренесува дека портпаролот на Пентагон не го коментирал случајот, а американската војска исто така одбила да даде официјална изјава.
Во исто време, администрацијата на Трамп спроведува кратења во буџетот за одбрана, а повлекувањето на дел од силите од Европа би овозможило прераспределба на средствата во Индо-пацифичкиот Регион, кој Вашингтон го смета за постратешки важен.
Свет
Украина: Русите регрутираат деца за саботажа во Украина, најмладиот имал 12 години

Речиси една петина од луѓето што ги регрутираат руските специјални служби за задачи во Украина се малолетници, кои биле користени за подготовка на саботажа или терористички напади, изјави портпаролот на Службата за безбедност на Украина (СБУ), Артем Дехтаренко, во коментар за „Укринформ“.
„Русите за своите задачи најмногу регрутираат малолетници, невработени и луѓе со разни видови зависности. Според нашата статистика, 22 отсто од откриените сторители се малолетни, 55 се невработени, а другите се лица со криминално досие за разни кривични дела“, рече Дехтаренко.
Дехтаренко објасни дека малолетниците се поподложни на психолошка манипулација бидејќи младите не се во можност целосно да ги проценат последиците од своите постапки.
Портпаролот истакна дека подметнувањето пожари врз возила на украинските вооружени сили и саботажи на железницата се интензивирале во мај 2024 година, а масовното регрутирање деца за организирање експлозии почнало на почетокот на 2025 година.
„Од почетокот на 2025 година руските специјални служби повторно покажаа дека немаат црвени линии и дека се префрлија на терористички напади со употреба на експлозиви. Тие регрутираат, меѓу другото, тинејџери за такви злосторства“, рече Дехтаренко додавајќи дека најмладите извршители на руските наредби откриени од СБУ за време на палењето на канцелариите на Укрзалиц имле само 13 години.
Дехтаренко изјави дека, според податоците на Службата за безбедност на Украина, само во 2025 година СБУ и Националната полиција откриле повеќе од 50 малолетници, кои по наредба на Руската Федерација учествувале во терористички напади, палење автомобили и други злосторства.
Свет
Фон дер Лајен и кинескиот премиер разговараа за царините

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, утрово разговараше со кинескиот премиер Ли Кијанг. Европската комисија објави соопштение за медиумите.
„Како одговор на широкото нарушување предизвикано од американските царини, претседателката Фон дер Лајен ја нагласи одговорноста на Европа и на Кина како два најголеми пазара во светот да поддржат силен реформиран трговски систем, слободен, фер и заснован на еднакви услови“, се вели во соопштението.
„Претседателката повика на договорено решение на актуелната ситуација нагласувајќи ја потребата да се избегне понатамошна ескалација“, се посочува.
Се додава дека Фон дер Лајен и Ли ја допреле клучната улога на Кина во справувањето со потенцијалното трговско пренасочување предизвикано од царините.