Свет
Студија: Пандемијата на коронавирусот влијае врз здравјето на мозокот на луѓето над 50 години

Затворањата и ограничувањата наметнати за време на пандемијата на коронавирусот имаа трајни последици врз здравјето на мозокот на луѓето над 50 години, сугерира најновото истражување. Студијата покажа дека когнитивните функции и работната меморија кај постарите луѓе бргу се намалувале за време на пандемијата, без разлика дали биле заразени со коронавирус. Истражувачите велат дека ова може да се должи на фактори влошени од пандемијата, како што се недоволно вежбање и пиење премногу алкохол, како и осаменост и депресија.
Тим составен од истражувачи од Универзитетот во Ексетер во Обединетото Кралство и Институтот за психијатрија, психологија и невронаука (IoPPN) на Кралскиот колеџ во Лондон анализираа тестови за функцијата на мозокот на 3.142 луѓе, кои учествуваа во студијата „Протект“, која првично беше лансирана во 2014 година, за да добие увид во мозочните функции на луѓето над 40 години во период од 25 години. Луѓето опфатени со истражувањето се на возраст меѓу 50 и 90 години и живеат во Обединетото Кралство.
Тимот ги разгледа податоците од март 2019 и февруари 2020 година споредувајќи ги со податоците собрани во текот на првата (март 2020 до февруари 2021 година) и втората (март 2021 до февруари 2022 година) година од пандемијата.
Анализата покажа дека стапката на когнитивно опаѓање се забрза во првата година од пандемијата и беше поголема кај оние што веќе покажуваа знаци на благ когнитивен пад пред избувнувањето на коронавирусот. Моделот продолжи и во втората година од пандемијата за која истражувачите велат дека сугерира ефект по првичните национални исклучувања во 2020 и 2021 година.
Ен Корбет, професор по истражување за деменција и водач на студијата „Протект“ на Универзитетот во Ексетер, рече: „Нашите наоди сугерираат дека заклучувањето и другите ограничувања што ги доживеавме за време на пандемијата навистина имаа долгорочен ефект врз здравјето на мозокот врз луѓе на возраст од 50 и повеќе години, дури и по завршувањето на затворањето. Ова го иницира важното прашање дали луѓето се потенцијално изложени на поголем ризик од когнитивно опаѓање што може да доведе до деменција.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Техеран се соочува со историска водна криза: „нултиот ден“ сè поблиску

Иранскиот главен град Техеран најверојатно е само на неколку недели од таканаречениот „нулти ден“, предупредуваат експертите – денот кога чешмите ќе пресушат во големи делови од градот, додека земјата се соочува со сериозна криза во снабдувањето со вода. Клучните резервоари се празни, некои од најдлабоките се сведени на плитки езерца, додека властите се борат да ја намалат потрошувачката на вода, а жителите очајно се обидуваат да ја зачуваат за да избегнат катастрофа.
„Доколку денес не донесеме итни одлуки, во иднина ќе се соочиме со проблем што нема да можеме да го решиме“, изјави иранскиот претседател Масуд Пезешкијан.
„Не е новост дека Иран складира вода поради сушата. Но, разликата сега е што оваа криза го погодува главниот град “, рече Кавех Мадани, директор на Институтот на Обединетите нации за вода, животна средина и здравје.
Техеран, каде што живеат околу 10 милиони луѓе, би можел целосно да остане без вода ако нивото на потрошувачка не се намали, стравуваат експертите.
Корените на кризата лежат во комбинација од неколку фактори, вклучувајќи, како што велат инженерите, децении лошо управување со водните ресурси и растечка нерамнотежа помеѓу понудата и побарувачката. Сето ова е дополнително влошено од климатската криза , пишува „CNN“.
Иран моментално поминува низ една од најлошите суши во својата историја – петта година по ред.
Земјата се соочува и со неподносливи топлотни бранови. Овој месец, температурите во некои делови од Иран достигнаа повеќе од 50 степени Целзиусови, според климатологот и историчар на метеоролошки податоци Максимилијан Херера. Според веб-страниците за временска прогноза, еден ден во јули се забележани нереални 65 степени, што го прави Иран едно од најжешките места на земјата. Од друга страна, има се помалку дождливи денови – за 40 проценти оваа година, ако се спореди со претходната.
„Како одговор на кризата, властите го намалија притисокот на водата во Техеран за речиси половина, што влијаеше на околу 80 проценти од домаќинствата“, изјави гувернерот на покраината Техеран, Мохамад Садек Мотамедијан.
Вода се доставува до главниот град на Иран со цистерни, а оние што можат да си ја дозволат набрзина инсталираат резервоари за складирање вода.
Минатата недела, владата прогласи неработен ден во Техеран и други делови од земјата за да заштеди вода и електрична енергија.
„Сега се разгледува можноста за неработна недела, со цел граѓаните да го напуштат градот и со тоа да ја намалат потрошувачката“, кажа портпаролката на владата Фатеме Мохаџерани.
Браната Амир Кабир е една од петте главни акумулации што го снабдуваат Техеран со вода. Нејзиното ниво на водата во акумулацијата падна на најниско ниво во историјата.
Експертите предупредуваат дека нема едноставно решение за оваа криза. Според Кавех Мадани, владата се одлучува за привремени, „фластериски“ мерки, како што се нови проекти за пренасочување на водните текови. Техничките решенија како што се десалинизацијата (отстранување на солта од морската вода) и рециклирањето на отпадните води мора да бидат дел од решението, додаде тој, но „тие решенија само привремено ги ублажуваат симптомите, без да ја решат основната причина“.
Тој се залага за целосна трансформација на економијата – транзиција од земјоделство кое троши огромни количини вода (која моментално сочинува околу 90 проценти од потрошувачката на вода во Иран) кон услужни дејности и индустрија кои имаат значително помал „воден отпечаток“.
Овој вид реформа, вели тој, би бил болен и скап – и економски и политички – и е многу малку веројатен под сегашната влада и со постојните санкции наметнати врз Иран од страна на Соединетите Американски Држави и други земји.
„Ќе има надеж да се избегне „нултиот ден“, доколку Техеран издржи до крајот на септември“, заклучи Мадани.
Свет
(Фото) „Постапките на Трамп убиваат, а љубовта спасува животи“, кажаа на Парадата на гордоста во Амстердам

Околу 80 шарени бродови за Парадата на гордоста пловеа низ каналите на Амстердам на крајот од седумдневната прослава на ЛГБТК+ заедницата во градот.
Иако поворката не е политичка, учесниците ја искористија можноста да ги критикуваат конфликтите што беснеат низ целиот свет и бројните светски лидери за нивните негативни ставови кон правата на ЛГБТК + заедницата, пренесува Ројтерс.
Палестински знамиња беа видени во толпата.
Учесниците на парадата го критикуваа и американскиот претседател Доналд Трамп, чија администрација спроведе антитранс политики и ги намали средствата за меѓународни програми за помош, што ги загрози напорите за превенција од ХИВ во Африка.
На еден од бродовите беа прикажани лажни гробишта и порака „Постапките на Трамп убиваат. Љубовта спасува животи“.
Свет
(Видео) МААЕ: Експлозии и чад во близина на нуклеарната централа Запорожје

Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) денес објави дека нејзиниот тим во нуклеарната централа Запорожје во Украина слушнал експлозии и видел чад што доаѓа од блиската локација.
Нуклеарната централа објави дека еден од нејзините помошни објекти бил нападнат денес, според соопштението, објави Ројтерс.
Се нагласува дека помошниот објект се наоѓа на 1.200 метри од нуклеарната централа.
Претставниците на електраната претходно денес објавија дека гранатирањето од страна на украинските вооружени сили предизвикало локализиран пожар во индустриската зона во близина на нуклеарната централа Запорожје.
🔴 UKRAINE :📹 AN AUXILIARY FACILITY OF UKRAINE'S ZAPORIZHZHIA NUCLEAR POWER PLANT (ZNPP) WAS HIT
ZNPP is Europe's largest nuclear plant, under Russian control since 2022
The IAEA reported its team at Zaporizhzhia Nuclear Power Plant heard… pic.twitter.com/MSeeXGYnlh
— LW World News 🌍 (@LW_WorldNews) August 2, 2025
Како што е соопштено, нема закана за безбедното работење на нуклеарната централа.
Се наведува дека зрачењето измерено во индустрискиот комплекс на електраната и во зоната на набљудување било „во границите на природните вредности“.
Во соопштението стои дека за време на гаснењето на пожарот, рускиот спасувачки тим бил нападнат од дрон на украинските вооружени сили и дека во нападот немало жртви.