Култура
„Мистика“ со музиката на Пјетро Маскањи

Овој четврток, со почеток во 20 часот оркестарот на Македонската филхармонија ќе го изведе концертот насловен „Мистика“ – посветен на опусот на италијанскиот композитор Пјетро Маскањи. На програмата се Интермецо „Il sogno“ од операта „Гуљелмо Ратклиф“, Интермецо од операта „Пријателот Фриц“ и музиката за филмот „Сатанска рапсодија“ кој во соработка со Кинотеката на Р.С.Македонија паралелно ќе се прикажува во текот на изведбата. Диригент е Масимилијано Калди од Италија.
Пјетро Маскањи е италијански композитор и диригент (1863 – 1945). Музика учел во родниот град Ливорно и на Конзерваториумот во Милано. По завршувањето на студиите настапувал како диригент низ повеќе италијански градови. Стекнувајќи животни искуства, увидел колку вистинскиот живот се разликува од она што романтизмот привидно го покривал во музиката и сосема јасно ја воочил перспективата, новиот пат по кој треба понатаму да се движи и да се развива музичката драма. Постепено ослободувајќи се од влијанието на Вагнер, тој, врз основа на новиот реалистичен правец веризам, го напишал своето најдобро дело „Кавалерија Рустикана“, со која на 27 години ја освоил првата награда во конкуренција од 73 дела, на конкурс за најдобра опера во еден чин. Со својата музика богата со колоризам и белканто пеење, со мелодиското богатство и интересно користените хармонски ефекти, Маскањи отворил нов прозорец во италијанската оперска музика. Иако напишал 14 опери, три оперети и повеќе вокални дела, кантати и соло песни, ниту една опера не го постигнала успехот што му го донела „Кавалерија Рустикана“, која извршила големо влијание на неговите современици.
Маскањи често знаел да каже дека „Гуљелмо Ратклиф“ е неговата најдобра опера. За жал, таа никогаш не влегла во железниот оперски репертоар, а една од причините за тоа е и „тежината“ на музиката што ја напишал за главната улога, една од најкомплексните партии напишани за тенор.
„Пријателот Фриц“ е опера во три чина, која премиерно била изведена во 1891 година. Иако оваа опера имала голема популарност во времето кога била напишана и по „Кавалерија Рустикана“ е едно од најпознатите дела на Маскањи, денес таа ретко се изведува на светските оперски подиуми. Токму интермецото е еден од најизведуваните фрагменти од операта и често се изведува самостојно на концертните подиуми.
„Сатанска рапсодија“ е нем италијански филм од 1915 година во режија на Нино Оксилија, со актерката Лида Борели. Италијанскиот композитор Пјетро Маскањи е автор на музиката во овој филм и ја диригирал премиерата на филмот, во 1917 година. Во 1910 година, во италијанскиот филм се случуваат значајни естетски поместувања и се прифаќа како легитимен уметнички медиум. Многу филмови од 1910, вклучуваат референци со други медиуми, како литературата, театарот, танцот и операта преку кои ги потенцираат разликите и сличностите меѓу филмот и останатите уметнички медиуми. Иако овие референци биле составен дел од филмовите уште од раните денови на кинематографијата, нивна примарна културолошка функција била да го подобрат прифаќањето на филмовите. Во овој контекст „Сатанска рапсодија“ на режисерот Нино Оксилија, и музика на Пјетро Маскањи, има посебно место во италијанската кинематографија. Во овој период филмот честопати знаел да се споредува со музичките драми на Вагнер. Иако оваа компарација се користела најмногу за комерцијални цели, „Сатанска рапсодија“ во себе интегрира препознатливи референци од литературата и музичкиот театар. Она што е најзначајно е фактот дека овој филм во себе ја интегрира оперската сензација како составен дел од целокупната естетика и форма. Оваа оперска сензација не се креира само преку музиката на Маскањи, туку примарно преку врската меѓу сликите и музиката и останатите имплицитни референци. Со вклучувањето на друг медиум во филмот, „Сатанска рапсодија“ во тоа време важела за уникатен пример кој во себе обединува два моќни уметнички медиума. Филмот „Сатанска рапсодија“ докажал дека кинематографијата може да продуцира високи уметнички вредности на буржоаската публика од тоа време.
Масимилијано Калди (Милано, 1967) е диригент со интернационална кариера на полето на симфониската музика, опера, оперета и балет, како и со својот фокус кон современата музика и повторното оживување на операта од 19 век. Калди е диригент кој поседува врвна професионалност и светол и линеарен диригентски стил. Добитникот на првата награда на интернационалниот натпревар „Г. Фителберг“ е шеф-диригент на Филхармонијата во Жежов и прв гостин диригент на филхармонијата „Ф. Шопен“ во Гданск. Бил шеф-диригент и уметнички консултант на Филхармонија во Кошалин, Полска и уметнички директор на камерниот оркестар „Милано Класика“ (1998 – 2009). Во последните десет години настапува на турнеи во Израел, Ома, САД, Чиле, Бразил, Германија, Русија и Турција. Активен е во оперската сфера, во 2017 година го диригира „Севилскиот берберин“ од Росини, „Набуко“ од Верди, „Ластовичка“ на Пучини во Варшава, на 19. издание на Велигденскиот фестивал „Лудвиг ван Бетовен“, „Мефистотел“ со филхармонискиот хор и оркестар „А. Рубинштајн“ во Лоѓ. Музиката за филмот „Сатанска рапсодија“ од Пјетро Маскањи ја диригираше во театарот во Познан во рамките на „Светската недела на италијански филм“. Диригирал во Берлин, Москва, со Државниот симфониски оркестар на Истанбул, како и со Филхармонискиот оркестар на Санкт Петербург.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Силјан“ на Тамара Котевска е македонскиот кандидат за Оскар

Македонскиот филм „Силјан“, во режија на Тамара Котевска и во продукција на Конкордиа (Concordia), е годинашниот македонски кандидат за наградата „Оскар“ за најдобар интернационален филм, соопшти Агенцијата за филм.
Одлуката ја донесе Комисијата за избор при Друштвото на филмските работници, а во конкуренција покрај Силјан беа и филмовите „Ди Џеј Ахмет“ на Георги Унковски, продукција на Синема Футура, како и „Планината не оди никаде“ на Петра Селишкар – Cinepaqe Production.
При својот избор, комисијата се водеше од уметничката вредност на филмовите, квалитетот на нивната наративна и визуелна компонента, како и од актуелноста и длабочината на приказните кои ги обработуваат.
Агенцијата за филм ја поздрави оваа одлука и испрати честитки до целиот авторски, креативен и продукциски тим.
Култура
Премиера и во Подгорица: „Лов на дива свиња“ – женска борба за глас и правда

По успешната праизведба летово на сцената во Македонскиот народен театар, претставата „Лов на дива свиња“ на 7 септември премиерно ќе се одигра пред публиката и во Градското позориште Подгорица. Ден потоа е закажана и првата реприза.
Марија Сарап е современа писателка од Црна Гора, која од неодамна е уметнички директор на Црногорско народно позориште. Поплавска е македонска режисерка што на нашата публика ѝ донесе значајни претстави и долгогодишен соработник на МНТ, каде што ги постави мјузиклите „Чикаго“, „Мама миа“, „Архангелот над Скопје“ и многу други. Претставата „Лов на дива свиња“ е копродукција помеѓу Македонскиот народен театар, Градското позориште Подгорица и Здружението за развивање уметност и културна соработка „Арт Медиа“ од Скопје. Во претставата играат актери од двете земји: Ана Стојановска, Искра Ветерова-Славенска и Мина Јелушиќ-Јериниќ од Македонија, како и Ѓоргије Татиќ и Вукан Пејовиќ од Црна Гора.
Режисерката Поплавска која е претседател на „Арт медиа“, иницираше театрите на двете земји да потпишат Меморандум за соработка, а во јуни годинава директорите на двете театарски институции, Никола Кимовски на МНТ и Сандра Вујовиќ на Градско позориште Подгорица, по потпишувањето, решија веднаш да започнат со реализација на претставата „Лов на дива свиња“, што е првиот заеднички проект. Со тоа започнува културната размена што предвидува развој на современата театарска сцена во регионот, поинтензивна соработка и нови регионални иницијативи меѓу Македонија и Црна Гора.
„Лов на дива свиња“ е современа драма и симбиоза на два авторски текста потпишани од Марија Сарап – „План Б“ и „Лов на дива свиња“. Претставата се занимава со интимна и силна исповед за жените, кои преживуваат семејно насилство и фемицид, нивната борба за себеидентификација и начините на кои се соочуваат во токсичните околности каде што се губат себеси. Делата на Сарап, општо земено, се карактеризираат со длабока психологизација на ликовите и истражување на социјалните и семејните теми, често фокусирајќи се на женските перспективи и нивните борби во патријархалните општества.
„Ова е приказна за демоните што ги ловиме цел живот во себе и се обидуваме да ги избркаме од себе за да бидеме подобри луѓе“, вели Сарап.
Режисерката Поплавска додава дека се работи за „Женска тема со јасна порака, приказна за семејно насилство и семејни тајни, демони што се пренесуваат во фамилијата. Оваа претстава е женски крик на сите оние што доживеале дел од она што ние го поставивме на сцената. Претставата ја отвора темата фемицид и истовремено е апел до сите засегнати институции. Мисијата сме ја постигнале, доколку барем некој во публиката одлучи да каже: Доста е!“, истакнува Поплавска и додава: „Со оваа претстава создадовме простор каде што актерите, без разлика на националноста и јазикот, заедно креираат искрена, силна и емотивна приказна. Радоста, енергијата и креативноста се чувствуваа на секоја проба и изведба.“
Претставата се игра двојазично – на македонски и на црногорски јазик, а сензибилитетот на актерите од двете земји ѝ носи дополнителна динамика и културна тежина.
Во претстојниот период, претставата ќе продолжи да се изведува на сцените на Македонскиот народен театар и Градското позориште Подгорица, со ангажман на две технички екипи, додека актерите ќе патуваат на релација Скопје – Подгорица. Соработката меѓу двете институции ја поттикнува долгорочната културна размена и заедничкото творештво на современи автори и уметници од регионот. Покрај изведбите што се планирани во Македонија и Црна Гора, „Лов на дива свиња“ е подготвена и за учество на регионални и меѓународни фестивали, каде што ќе продолжи да ја пренесува својата универзална порака. Проектот е одличен пример за значењето на уметничката соработка и создавање заедничка театарска сцена, која ги надминува границите и промовира важни општествени теми.
Фото: Емил Петров
Култура
„Гола месечина“ 12. пат во Аеродром од 10 до 13 септември

Меѓународниот фестивал на комедијата „Гола месечина“, традиционално по 12-ти пат ќе се оджи од утре, 10 септември (среда) до 13 септември (сабота), во паркот Авионче во Општина Аеродром.
На првиот фестивалски ден со почеток во 20 часот ќе се одигра претставата „Брачно советување“ од Даниел Глатауер во режија на Жељко Стјепановиќ. Претставата е на Градско позориште Јазавац – Бања Лука, Босна и Херцеговина, во која играат Снежана Мишиќ, Жељко Еркиќ и Жељко Стјепановиќ.
На 11 септември (четврток) ќе се одигра претставата „За нас почнува живот“ од Ѓерѓ Шпиро, во режија на Дејан Пројковски. Во претставата, која е дел од Здружението МАНА – Скопје, играат актерите Биљана Драгиќевиќ Пројковска и Нино Леви.
На 12 септември (петок) на репертоарот е претставата „Вонбрачна комедија“ во режија на Иван Томашевиќ. Во претставата, која е дел од Сцена Маска – Шабац, играат актерите Анета Томашевиќ, Наѓа Ристиќ, Душан Симиќ и Иван Томашевиќ.
На 13 септември (сабота) ќе се одигра претставата „Ива и Глорија“ од Глорија Дубељ и Ива Шимиќ Шакороња, во режија на Јан Керекеш. Во претставата, која е дел од Театар Керекеш – Вараждин, Хрватска, играат актерките Глорија Дубељ и Ива Шимиќ Шакороња.
Истата вечер, од 21:20 часот, како дел од придружната програма, ќе настапи Бојан Велевски со својот стендап-настап.
Претставите годинава ги избра Роберт Ристов, а на последната фестивалска вечер ќе бидат доделени наградите, за кои ќе одлучува жири во состав Кристина Ласовска, Оливер Јосифовски и Мирјана Поповска Ристов.
Претставите почнуваат од 20 часот, а влезот е бесплатен за сите.