Свет
Над 100 загинати и 170 ранети во експлозиите во Иран: „Ова е тероризам“

Во две експлозии предизвикани од терористички напади загинаа повеќе од 100 луѓе, а стотици се ранети во Иран на настан по повод годишнината од смртта на воениот командант Касем Сулејмани, кој беше убиен во напад со американско беспилотно летало во 2020 година, објавија иранските власти.
Иранската државна телевизија јави за првата, а потоа и за втората експлозија за време на годишнината на гробиштата на кои беше погребан Сулејмани во Керман, град во југоисточниот дел на земјата.
„Експлозиите беа предизвикани од терористички напади“, државните медиуми цитираа локален функционер во провинцијата Керман. Бабак Ектапараст, портпарол на иранската служба за итни случаи, подоцна објави дека 103 лица загинале, а 170 се повредени.
„Огромна експлозија се случи во близина на џамијата ‘Сахеб ал-Заман’, каде што се наоѓа гробот на Сулејмани во Керман“, објави државната телевизија додавајќи дека втората експлозија се случила неколку минути подоцна, пренесува агенцијата „Франс прес“.
At least 53 people have been killed and 71 others wounded in the explosions near Qassem Soleimani’s grave, Iranian authorities say. #Iran https://t.co/ddbzLu4Ubb pic.twitter.com/yXEV7HsR5J
— Al Arabiya English (@AlArabiya_Eng) January 3, 2024
Сулејмани, командант на елитните ирански сили Кудс, беше водач на иранските воени операции на Блискиот Исток и беше убиен од САД во јануари 2020 година во Ирак.
BREAKING:
Iranian state media reports an explosion near Kerman city cemetery where Qasem Soleimani is buried. pic.twitter.com/VIof5hkcdM
— Globe Eye News (@GlobeEyeNews) January 3, 2024
Тој беше задолжен за тајните мисии на силите Кудс и обезбедуваше насоки, финансирање, оружје, разузнавачка и логистичка поддршка на сојузничките влади и вооружените групи, вклучувајќи ги Хамас и Хезболах. Тогаш американскиот претседател Доналд Трамп, кој го нареди убиството во 2020 година, го опиша Сулејмани како „терорист број еден во светот“.
Footage shows the moment the explosion happened outside #Kerman’s Martyrs Cemetery during the commemoration of the martyrdom of Martyrs Soleimani and Al-Muhandis.#Iran pic.twitter.com/XcK5Lt9sSy
— Al Mayadeen English (@MayadeenEnglish) January 3, 2024
Експлозиите се случија во услови на зголемени тензии во регионот додека Израел води војна против Хамас во Газа.
Вчера, висок лидер на Хамас беше убиен во предградие на Бејрут во експлозија за која американски официјален претставник изјави за Си-ен-ен дека ја извршил Израел. Израел ниту ја потврди ниту ја негира вмешаноста, но Хамас и милитантната група Хезболах, која го контролира предградието, го обвинија Израел и ветија одмазда.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Зеленски: Германија ќе го поддржи членството на Украина во НАТО

Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, денес изјави дека ставот на Германија се променил и дека земјата сега го поддржува членството на Украина во НАТО.
Во пресрет на средбата со германскиот министер за надворешни работи Јохан Вадефул во Киев, Зеленски објасни дека за време на состанокот на ниво на министрите за надворешни работи на НАТО и Украина минатата недела во Брисел, германската страна изјавила дека верува оти Украина треба да биде во Алијансата и дека тоа е „во интерес на безбедноста на цела Европа“, пренесува Укринформ.
„Многу важен момент, покрај иднината во Европската Унија. Би сакал лично да ви се заблагодарам денес за сигналот што не е слушнат од германската страна многу долго време, или можеби дури и никогаш“, рече Зеленски.
Тој истакна дека е „многу задоволен од соодветните сигнали за поддршка“.
Порано денес, Зеленски објави дека наскоро ќе разговара со лидерите на Европската Унија за дополнително финансирање за производство на беспилотни летала и заедничко производство.
Зеленски, спореед медиумот, претходно изјави дека четири земји – Соединетите Американски Држави, Германија, Унгарија и Словачка – се противат на членството на Украина во НАТО.
Свет
Вадефул: Германија ќе ѝ помогне на Украина да произведува повеќе оружје со побрзо темпо

Целта на Германија е да ѝ помогне на Украина да произведува повеќе оружје со побрзо темпо, во време кога таа земја се обидува да ја зајакне својата позиција во мировните преговори со Русија, изјави денес во Киев шефот на германската дипломатија, Јохан Вадефул.
„Веруваме дека наша задача е да ѝ помогнеме на Украина за да може посилно да преговара“, рече Вадефул за време на посетата на Киев, во придружба на претставници на германската индустрија за специјални намени.
Руската инвазија на Украина не покажува знаци на смирување. Украина нема доволно оружје ниту војници на фронтот, а меѓународната помош е клучна за нејзиниот отпор кон значително поголемата руска армија и економија. Германија е најголемиот воен спонзор на Украина по САД, чија понатамошна поддршка е доведена во прашање, анализираат медиумите.
На заедничката прес-конференција со украинскиот министер за надворешни работи Андриј Сибих, Вадефул рече дека прокламираната подготвеност на Путин за преговори е „само фасада засега“.
„Сакаме да изградиме нови заеднички вложувања за самата Украина да може да произведува побрзо и повеќе за сопствена одбрана, бидејќи вашите потреби се огромни. Нашата соработка во производството на оружје е вистински адут – тоа е логично продолжение на нашата испорака на опрема. Можеме да имаме заедничка корист од тоа – со вашето богатство на идеи и вашето искуство, ќе станеме подобри“, рече Вадефул, кој ќе разговара и со претседателот на Украина, Володимир Зеленски.
Вадефул го посети Киев помалку од 48 часа откако Русија го започна, според украинските власти, најголемиот воздушен напад врз Украина од почетокот на инвазијата во февруари 2022 година.
Свет
Сателит што беше исклучен во 1967 година почна да емитува сигнал, астрономите збунети

Астрономите во Австралија открија необичен радио сигнал кон средината на јуни, објави CNN. На почетокот, истражувачите мислеа дека откриле нешто необично.
„Бевме навистина возбудени, мислевме дека откривме непознат објект во близина на Земјата“, рече Кленси Џејмс, вонреден професор на Институтот за радиоастрономија Куртин на Универзитетот Куртин во Западна Австралија. Податоците што ги проучуваше Џејмс и неговиот тим дојдоа од радиотелескопот ASKAP – низа од 36 антени високи околу три ката, лоцирани на територијата на народот Ваџари Јамаџи. Телескопот обично се користи за пребарување на таканаречени „брзи радио бранови“ (FRB) – бранови на енергија што доаѓаат од далечни галаксии.
„Ова се неверојатно моќни радио бранови што траат околу милисекунда“, рече Џејмс. „Не знаеме точно што ги произведува и се обидуваме да го откриеме тоа, бидејќи тие ги побиваат познатите закони на физиката, тие се толку силни. Исто така, се обидуваме да ги користиме за да ја проучиме дистрибуцијата на материјата во универзумот.“
Научниците веруваат дека ваквите сигнали може да доаѓаат од магнетари – екстремно густите остатоци од мртви ѕвезди со силни магнетни полиња. „Магнетарите се апсолутно луди“, рече Џејмс. „Тие се најекстремните нешта што постојат во универзумот пред нешто да стане црна дупка.“
Но, сигналот што го снимија дојде многу блиску до Земјата – толку блиску што не можеше да биде астрономски објект. „Успеавме да пресметаме дека доаѓа од околу 2.800 милји оддалеченост. И совршено се совпаѓаше со локацијата на стар сателит наречен Реле 2. Постојат бази на податоци каде што можете да проверите каде е секој сателит, а ниеден друг не беше во близина“, објасни Џејмс.
Краток спој по децении тишина
Во 1964 година, НАСА го лансираше Реле 2, експериментален комуникациски сателит. Тоа беше подобрен модел на Реле 1, кој се користеше за пренесување сигнали помеѓу САД и Европа и за емитување на Олимписките игри во Токио во 1964 година.
Три години по лансирањето, Реле 2 ја заврши својата мисија – двата главни инструменти откажаа и оттогаш бесцелно орбитира околу Земјата како вселенски отпад. Но, на 13 јуни 2025 година, Џејмс и неговиот тим го поврзаа тој стар сателит со чуден сигнал што го детектираа.
Дали „мртов“ сателит одеднаш може да оживее по повеќе од половина век тишина?
За да се обидат да одговорат на тоа прашање, астрономите напишаа научен труд што ќе биде објавен во The Astrophysical Journal Letters. Тие сфатија дека изворот не е некоја галактичка аномалија кога забележаа дека сликата што ја генерираше телескопот е заматена.
„Причината зошто ја добивме заматената слика беше затоа што изворот беше во блиското поле на антената – во рамките на десетици илјади километри“, рече Џејмс. „Кога изворот е толку блиску, сигналот трае малку подолго за да стигне до надворешните антени, создавајќи закривен бранов фронт, за разлика од прав бран кога доаѓа од далеку.“
За да ја изострат сликата, научниците ги исклучија податоците од надворешните антени и го анализираа само внатрешниот дел од телескопот.
„На почетокот, сигналот изгледаше доста слаб. Но, како што зумиравме, стануваше сè посилен и посилен. Целиот сигнал траеше околу 30 наносекунди, а најсилниот дел траеше само три наносекунди, што е токму на границата на она што нашиот инструмент може да го сними“, рече Џејмс. „Сигналот беше околу 2.000 до 3.000 пати посилен од сè друго што сме го детектирале – најсветлата работа на небото.“
Искра во вселената
Научниците веруваат дека блесокот најверојатно бил предизвикан од статички електрицитет насобран на металната површина на сателитот кој одеднаш се испразнил. „Електроните се насобрале на површината на вселенското летало. Тој полека создава електричен полнеж сè додека не се скрати, а потоа одеднаш се појавува искра“, објасни Џејмс.
Друга, помалку веројатна можност е микрометеорит – вселенска карпа со пречник само еден милиметар – да го погоди сателитот. „Ако микрометеорит го погоди вселенското летало со брзина од 12 милји во секунда, добиените остатоци можат да се претворат во плазма – густ, топол гас“, рече Џејмс. „И таа плазма може да емитува краток радио бран“.
Но, за да се случи такво сценарио, треба да се спојат неколку фактори. „Знаеме дека електростатските празнења всушност можат да бидат доста чести“, рече Џејмс. „Тие не се опасни за луѓето, но можат да го оштетат вселенското летало“.
Нова закана за вселенските набљудувања
Бидејќи ваквите феномени се тешки за откривање, Џејмс верува дека настанот покажува како радиотелескопите можат да детектираат необични дефекти на сателитите – и со многу поевтина опрема од големите антенски низи како ASKAP. Тој исто така шпекулира дека постарите сателити како Relay 2 може да бидат направени од материјали кои се посклони кон акумулирање на статички полнежи.
Но, фактот дека сателитите можат да произведат радио бранови што се мешаат во астрономските набљудувања претставува сериозен предизвик – и дополнително го комплицира проблемот со вселенскиот отпад. Од почетокот на вселенската ера, речиси 22.000 сателити се лансирани во орбитата.