Свет
Финците утре избираат претседател, главна тема се тензиите со Русија

Финците утре избираат нов претседател, чија улога во водењето на надворешната политика стана поважна поради зголемените тензии со соседна Русија предизвикани од војната во Украина.
Геополитичките промени во Европа ќе му зададат најголема главоболка на новиот претседател, кој е и врховен командант на финските вооружени сили.
Двајца политичари водат вкупно девет кандидати, поранешниот конзервативен премиер Александар Стуб и поранешниот министер за надворешни работи Пека Хаависто од Партијата на зелените, кој е независен кандидат. Анкетите покажуваат дека тие најверојатно ќе одат на вториот круг на 11 февруари.
„Следниот претседател на Републиката пред се ќе биде претседател на Западот, претседател на членка на НАТО, а еден од нашите најважни односи е нашето партнерство со Соединетите Држави“, изјави неодамна Стуб во телевизиско интервју.
Односите меѓу Москва и Хелсинки се влошија откако руската инвазија на Украина во февруари 2022 година ја натера Финска да се откаже од својата долгогодишна воена неутралност и да се приклучи на НАТО во април 2023 година. Русија, со која Финска дели 1.340 километри граница, брзо предупреди дека ќе одговори со „контрамерки“.
Неколку месеци подоцна, во август 2023 година, Финска забележа зголемен прилив на безвизни мигранти на својата источна граница.
Хелсинки смета дека ова е хибриден напад на Москва за дестабилизација на земјата. Финска ја затвори својата источна граница во ноември.
Актуелниот претседател Саули Ниинисто се гордееше со неговата блиска врска со рускиот претседател Владимир Путин пред да стане еден од неговите најжестоки критичари.
Сите претседателски кандидати се залагаат за независност на Финска и за нејзината нова улога како членка на НАТО, рече Хана Вас, заменик-декан на Факултетот за општествени науки на Универзитетот во Хелсинки.
„Сите тие имаат силна идеја која ја нагласува самодоволноста, во смисла дека во иднина Финска треба самостојно да се грижи за сопствената одбрана и исто така активно да придонесува во градењето на заедничката европска одбрана и нордиска соработка“, изјави Вас за Франс прес.
Туомас Форсберг, професор по надворешна политика на Универзитетот во Тампере, рече дека сите кандидати имаат слични ставови во надворешната политика. „Ќе биде повеќе за изборот на личност врз основа на неговиот кредибилитет и доверливост и како тој е перципиран како лидер во надворешната политика и одредени вредности и што таа личност претставува“, рече тој.
Истражувањето на јавното мислење, чии резултати во понеделникот ги објави дневниот весник „Хелсингин саномат“, покажа дека Стуб е во водство со 22 отсто поддршка од гласачите, а Хаависто е на второ место со 20 отсто.
„И двајцата имаат долгогодишно искуство во внатрешната и надворешната политика, што се чини дека гласачите најмногу ги ценат“, рече Вас. „Тие се познати политичари долго време, неколку генерации“, вели тој.
Иако делат слични политички ставови, Хаависто и Стуб имаат различно потекло, рече Форсберг.
Нивното потекло и вредности се сосема различни бидејќи Алекс е повеќе претставник на десницата, а Хаависто на левицата, дури и ако Хаависто се обидува да нагласи дека нема ништо „црвено“ во него, дека тој го претставува средниот пат како зелена“, тврди Форсберг.
„Дебатите би можеле да одлучат за вториот круг од изборите“, рече Форсберг.
Веднаш зад двајцата е кандидатот на крајнодесничарската Партија на Финците, Јуси Хала-ахо, кој е поддржан од 18 отсто од гласачите, а зад него е поранешниот еврокомесар Оли Рен, кој е поддржан од Партијата на Центарот, со поддршка од 12 проценти. И Хала-ахо и Рен би можеле да влезат во вториот круг, рече Форсберг.
Во атмосфера обележана со општ скептицизам за тоа што може да се постигне преку парламентарната политика, Финците претпочитаат да имаат поголема верба во институцијата претседател, рече Вас.
„Претседателот се смета за силен актер на кој луѓето му веруваат“, вели тој.
Одѕивот на гласачите на претседателските избори во Финска е вообичаено околу 70 отсто.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Фото) Првите припадници на Националната гарда пристигнаа во Лос Анџелес, најавени се нови протести

Околу 300 припадници на Националната гарда на Калифорнија се распоредени на три различни локации во поширокото подрачје на Лос Анџелес поради протестите што траат веќе два дена, поврзани со спроведувањето на имиграциската политика.
Висок претставник од Лос Анџелес за CBS изјави дека припадниците на Националната гарда се распоредени околу федералните згради во центарот на градот и во населбата Вествуд.
„Денеска ќе има неколку протести во Лос Анџелес. Градот и полицијата внимателно ги следат“, рече претставникот.
Тој додаде дека полицијата во Лос Анџелес уапсила 29 лица, речиси сите поради одбивање да се разидат – што според законите се смета за прекршок.
Истовремено, нагласи дека градските власти „ги поддржуваат правата на имигрантите“ и ја опиша ситуацијата како „замаглена и без позитивен исход“ за полицијата.
Во објава на социјалните мрежи, заменик-директорот на ФБИ, Дан Бонџино, информираше дека уапсените се соочуваат со федерални, локални и државни обвиненија.
„Операциите против нелегалната миграција ќе продолжат, а секој што ќе се обиде насилно да ги попречи или спречи тие акции ќе биде предмет на истрага и кривичен прогон. Веќе се уапсени повеќе лица во Лос Анџелес и Њујорк, а дополнителни истраги се во тек и веќе даваат резултати. Многу од уапсените ќе се соочат со федерални обвиненија, покрај локалните и државните. Ако изберете насилство, тоа нема добро да заврши по вас. Избирајте паметно“, порача Бонџино.
We are not stopping or slowing down.
We are not intimidated or apprehensive.
Illegal immigration operations will continue, and anyone using violence to obstruct or impede these operations will be investigated and prosecuted.Multiple arrests have already been made, in both LA…
— Dan Bongino (@FBIDDBongino) June 8, 2025
Том Хоман, комесарот за граница, за NBC News изјави дека локалните функционери во Калифорнија, вклучувајќи го гувернерот на Калифорнија и градоначалничката на Лос Анџелес, можат да бидат уапсени доколку продолжат да го попречуваат спроведувањето на федералната операција во областа на Лос Анџелес.
Хоман ги обвини гувернерот Гавин Њусом и градоначалничката Карен Бас дека „создаваат засолниште за криминалци“ и додаде дека никој од нив не е изземен од можноста за уапсување.
Според неговите зборови, службениците на американската имиграциска и царинска служба (ICE) во последните два дена уапсиле околу 150 илегални мигранти.
Ова следува по низа имиграциски акции спроведени во петокот, по кои избувнаа насилни демонстрации.
Претседателот Доналд Трамп одлучи да ја испрати Националната гарда во Лос Анџелес со цел, да се стави крај на „бездржавноста што се толерира со години“.
Регион
(Фото) Аеродромот во Загреб затворен за сообраќај – мал авион слета надвор од пистата

Аеродромот „Фрањо Туѓман“ во Загреб денеска попладне беше затворен за сообраќај поради инцидент со приватен авион кој се излизгал од пистата, пишува Индекс.
Инцидентот се случил околу 15:21 часот, при слетување на приватен авион од типот Cessna 525.
Леталото проклизнало и завршило на тревната површина покрај пистата.
Според информации од авиокомпанијата, авионот бил празен и во инцидентот нема повредени.
Во моментот се преземаат мерки за отстранување на леталото од пистата, а аеродромот останува затворен до понатамошно известување.
Од Аеродромот „Фрањо Туѓман“ се извинија на патниците за доцнењата на пристигнувачките и поаѓачките летови и најавија дека јавноста ќе биде навремено информирана кога сообраќајот повторно ќе биде воспоставен.
Свет
Масовни протести во Шпанија против корупција

Повеќе од десетици илјади луѓе се собраа денес во Мадрид на демонстрации организирани од главната конзервативна опозициска партија, против владата на социјалистичкиот премиер Педро Санчез, обвинувајќи ја за корупција.
Демонстрантите се собраа на Шпанскиот плоштад во центарот на главниот град, велејќи му на Санчез да „поднесе оставка“.
Народната партија го свика собирот откако протечените аудио снимки наводно покажуваат дека член на Социјалистичката партија води кампања за клевета против полициска единица што истражува обвинувања за корупција, во која наводно се вклучени сопругата, братот и поранешната десна рака на Педро Санчез.
Социјалистичката членка ги негираше обвинувањата, кажувајќи им на новинарите дека спроведувала истражување за книгата и дека не работи во име на партијата или на Педро Санчез, а потоа ја напуштила Социјалистичката партија.
Лидерот на Народната партија, Алберто Нуњез Феихо, ја обвини владата за „мафијашки практики“ во аферата, тврдејќи дека Санчез е во центарот на повеќе корупциски скандали.
Народната партија процени дека повеќе од 100.000 луѓе присуствувале на денешниот митинг под слоганот „Мафија или демократија“.
Владин претставник во Мадрид процени дека на демонстрациите имало помеѓу 45.000 и 50.000 луѓе.