Свет
На изборите во Баскија може да победи партијата која сака независност од Шпанија

Баскиската сепаратистичка партија Билду, која влече корени од политичкото крило на сега веќе непостоечката вооружена група ЕТА, би можела за првпат да победи на регионалните избори денеска во автономната шпанска заедница Баскија, потенцијално со импликации за националната влада.
Предизборните анкети покажуваат дека левичарската партија за независност ЕХ Билду тесно ја предводи умерената, десничарска партија ПНВ, која долго време владее со северниот регион, еден од најбогатите во Шпанија и Европа.
И двете имаат поддршка од околу 30 отсто, според анкетите, што значи дека ниту една од нив нема да може да владее самостојно и на секоја ќе ѝ треба поддршка од владејачката Шпанска социјалистичка работничка партија (ПСОЕ) на премиерот Педро Санчез, која претходно рутински соработуваше со ПНВ.
На ПСОЕ, од друга страна, ѝ е потребна поддршката од двете баскиски партии, како и од каталонските сепаратисти, во високо поделениот национален парламент за да може да управува со земјата.
Билду, основана во 2011 година како коалиција на баскиските левичарски партии, првично беше забранета поради сомневање за блискост со ЕТА, чии милитанти убија повеќе од 850 луѓе во 50-годишната борба за независност.
Партијата Билду, во која некои членови се поранешни милитанти или симпатизери на ЕТА, јавно го отфрли насилството, но не ги осуди дејствијата на вооружената група.
Во предизборната кампања не се залагаше за целосна независност, туку за поголема автономија и се очекува да има корист од падот на поддршката за Подемос, левичарската партија која претходно беше во коалициска влада на национално ниво.
Минатата година Санчез стана првиот шпански премиер кој преговараше со Билду, што наиде на остри критики од конзервативните противници.
За време на изборната кампања во Баскија, ПСОЕ се обидуваше да се дистанцира од Билду и изгледаше посклона да продолжи да владее заедно со ПНВ, која може да застане со ПСОЕ во поддршка на Билду доколку победи сепаратистичката партија.
Баскија има еден од највисоките регионални БДП по глава на жител во Европа. Откако ЕТА го објави своето целосно распуштање во 2018 година, немаше обиди за отцепување како едностраното прогласување независност на Каталонија во 2017 година, што доведе до најтешката политичка криза во Шпанија во последните децении.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Поради силни ветрови, во прекин фериботскиот сообраќај во Грција

Фериботскиот сообраќај во Егејското Море во Грција денес беше прекинат поради силни ветрови, кои достигнаа брзина од 60 километри на час, поради што илјадници туристи не можеа да одат до своите планирани дестинации.
Забраната за пловидба, која ќе биде во сила денес најмалку до 13 часот по локално време, важи во сите поголеми пристаништа во Атика, а само фериботите на неколку линии во областа Аргосароникос сè уште пловат, објавува „Јуроњуз“.
Пристанишните власти чекаат ветерот да стивне за да може да се укине забраната за пловидба.
Пловењето кон островите Киклади беше прекинато во пристаништето Рафина иако екскурзиите до Мармарис на островот Кос продолжија според планот.
Фериботите не сообраќаат од Пиреја, а пловидбата во пристаништето Лаврио е прекината во правец на Китнос и Агиос Маринас и Неа Стира.
Илјадници патници не можеа да го почнат своето патување утрово поради прекин на пловидбата и чекаат да одат на своите дестинации.
Грчката крајбрежна стража им советува на патниците да се консултираат со компанијата чиј ферибот треба да ги превезува кога ќе бидат можни нови поаѓања, како и да ги избегнуваат пристаништата на кои се појавил сообраќаен метеж.
Метеоролошката служба прогнозира дека силните ветрови ќе траат најмалку до недела, што би можело да влијае на фериботскиот сообраќај.
Поради оваа причина, властите им препорачаа на туристите да стапат во контакт со локалните пристанишни власти и компании пред да заминат.
Свет
(Видео) „Летечки Чернобил“ во акција: Русите активираат иновативни крстосувачки ракети на нуклеарен погон, Американците внимателно ја следат ситуацијата

Русија, според сателитските снимки и зголемената активност на тест-полигонот „Арктик Панково“ во архипелагот Новаја Земја, веројатно се подготвува за уште еден тест на крстосувачката ракета со нуклеарен погон „Буревјешник“, која американските претставници ја нарекуваат „Летечки Чернобил“.
Ова оружје го претстави рускиот претседател Владимир Путин во 2018 година како дел од новата генерација стратешко оружје.
Како дополнителен знак дека тестот се приближува американските воздухопловни сили го распоредија својот специјализиран авион WC-135R Constant Phoenix, кој е дизајниран да детектира радиоактивни честички во атмосферата.
Имено, според податоците од FlightRadar, авионот со оружје полетал од базата на RAF, Милденхол, во Велика Британија и поминал приближно 14 часа над Баренцовото Море, во близина на Мурманск и западно од Новаја Земја. Американските разузнавачки служби проценуваат дека од октомври 2023 година Русија извршила 13 тест-лета на „Буревјешник“, без да постигне одржлив успех. Најдолгиот регистриран тест траел две минути и поминал помалку од 35 километри, објавува „Вечерњи лист“.
За време на тестот во 2019 година ракетата се урна во Баренцовото Море, а за време на спасувачката мисија се случи експлозија, во која животот го загубија седум лица, вклучувајќи експерти од нуклеарниот центар „Саров“, пишува United24media.
Облакот од радиоактивни честички се прошири до градот Северодвинск, а подоцна беше откриен во делови од Скандинавија. Понатаму, во 2020 година специјалниот претставник на САД за контрола на оружјето, Маршал Билингсли, во Сенатот ја повика Москва да го запре развојот на проектот предупредувајќи на еколошките ризици бидејќи нуклеарната централа може да ослободи радиоактивен материјал за време на летот и да ги контаминира местата на падот.
Во октомври 2023 година Путин изјави дека последниот тест е успешен и додаде дека развојот на „Буревјешник“ е речиси завршен.
Ракетата треба да има неограничен дострел и нуклеарен погон, што би ѝ овозможило да комбинира стратешки дострел со нуклеарен товар. Сепак, повторените неуспеси и безбедносните проблеми предизвикаа меѓународни дебати за одржливоста и за опасностите од ова оружје.
Уште во 2020 година, тогашниот претставник на САД за контрола на оружјето, Маршал Билингсли, ја повика Русија да го запре развојот на ракетата предупредувајќи на огромни еколошки ризици. Тој нагласи дека нуклеарната централа може да ослободи радиоактивен материјал за време на летот и да ги контаминира областите за слетување.
За разлика од стандардните крстосувачки ракети, кои се напојуваат со млазни мотори, ракетата користи нуклеарен реактор за погон и треба да стане првата оперативна ракета од ваков вид. САД го истражуваа концептот на ракети на нуклеарен погон во 50-тите и од 60-тите како дел од проектот „Плутон“, но сите беа откажани поради загриженост за опасноста што системот би ја претставувал за американското население.
Напредниот погонски систем на „Буревјешник“ и речиси неограничениот дострел би можеле да ѝ овозможат на Русија да ја користи ракетата на радикално нови начини. Директорот на одбранбената разузнавачка служба на Велика Британија, генерал Џејмс Хокенхал, им рече на новинарите во 2020 година дека Москва тестира систем на крстосувачки ракети на нуклеарен погон со „глобален дострел, што му овозможува да напаѓа од неочекувани насоки“ и „речиси неограничено време на крстарење“. Ова значи дека ракетата би можела да орбитира околу одредена цел долго време пред ударот, потенцијално дури и да орбитира околу целата Земја, објавува „Фајненшл тајмс“.
Пред неколку дена Русија привремено го затвори воздушниот простор над полигонот Капустин Јар, а по повлекувањето од договорот за ИНФ, Дмитриј Медведев најави дека ќе следуваат понатамошни чекори.
Фото: принтскрин
Регион
Гори во Грција: издадена наредба за итна евакуација

Голем шумски пожар избувна денес во областа Каравадос на грчкиот остров Кефалонија, а издадена е наредба за евакуација на три области, јавуваат грчките медиуми.
Пожарот избувнал во земјоделска и шумска зона, а ангажирани биле 20 припадници на противпожарната служба со седум возила, како и членови на планинската спасувачка служба и волонтери, објави „Катимерини“.
„Доколку се наоѓате во областите Каравадос, Доризата и Керамис, засолнете се и упатете се во правец на Аргостоли. Следете ги упатствата на властите“, се наведува во известувањето на противпожарната служба.
Четири авиони и два хеликоптера исто така помагаат во гаснењето на пожарот, пишува грчкиот весник.
Фото: принтскрин