Министерството за образование и наука има одлична соработка со организациите на Обединетите Нации и среќна сум што ја продолжуваме, со јасна визија за целите кои треба да се остварат до 2030 година. Ова е период во кој треба да ја модернизираме образовната инфраструктура, да го дигитализираме образованието, а младите преку подолг престој во училиште и вклученост во активности кои ги интересираат, да стекнат вештини кои пазарот на човечки капитал ги бара.

Ова го истакна министерката за образование и наука Весна Јаневска за време на денешниот состанок на високо ниво за подготовка на новата Рамка за соработка за одржлив развој (2026-2030) помеѓу Македонија и Обединетите Нации.

„Со вака поставен образовен систем, нашите млади до 15 годишна возраст имаат 900 часови помалку од европскиот просек. Имаме намера подолго да ги задржиме на училиште и затоа воведуваме едносменска настава и продолжен престој, исполнети со нови наставни и воннаставни содржини, нови изборни предмети од интерес на младите, а не сосила наметнати“, рече Јаневска.

Министерката додаде дека започната е реформа на гимназиското образование, која ќе го подобри квалитетот и ќе обезбеди поголема проодност кон високото образование, а за оваа цел, веќе се консултираат наставниците и учениците од повисоките години во гимназиите. Посочи дека ќе се донесе нов закон и нова Концепција за средно образование, како и Национални стандарди за постигањата на средношколците.

„Веќе работиме на унапредување на пошироката законска регулатива, не само во средното, туку и во основното, неформалното, учебниците и така натаму. Предложивме промени ќе го подобрат квалитетот на образовните услуги и ќе ги зголемат можностите, а најважно е што ќе овозможат мирна, хармонична и безбедна училишна средина, во која нема да постои сегрегација и дискриминација по ниеден основ“, додаде министерката.

Домашниот и глобалниот пазар на човечки капитал наметнуваат потреби од одредени вештини, на кои ќе ги насочуваме младите – трансферзалните, дигиталните и зелените вештини, заради што, Јаневска информираше дека ќе треба да се дополнуваат наставните програми по одредени предмети.

„Особено ги издвојувам дигиталните вештини. Младите мора да знаат да користат нови технологии, да знаат што е вештачка интелигенција и како да ја применат за да остварат интерес кој е во согласност со етичките и моралните норми“, додаде министерката за образование и наука.

Еден од приоритетите на МОН во следниот период, за кој ќе се бара поддршка од организации на Обединетите нации е дигитализацијата на образовниот процес и на услугите кои ги нудат институциите и образовните установи, а како што кажа министерката, националните определби доследно ги почитуваат меѓународно ратификуваните документи поврзани со дигитализацијата.

Очекувањата се дека во следниот период ќе има значителен раст на инвестициите во нови училишта, во реконструкција и во опремување на постојните, затоа што Владата има намера етапно, во текот на мандатот значително да го зголеми буџетот за овој ресор. Поддршка на оваа активност ќе биде процесот на оптимизација, со кој, нефункционалните училишта повеќе нема да прават огромни издатоци, а заштедените средства ќе се реалоцираат за подобри услови во функционалните школи.

Јаневска се заблагодари за досегашната поддршка од организациите на Обединетите Нации и изрази очекувања за зачестени средби со висока ефективност, заради остварување на новата рамка за соработка до 2030 година.

Предлог-буџетот за 2025 година не е план за економски развој, туку план за комфор на елитата на власта, има повеќе пари за мебел и возила, а нема за граѓаните, за здравјето, за образованието, за стандардот. Наместо конкретни мерки за поддршка и финансиска помош за компаниите, имаме уште еден „лабораториски“ буџет без амбиција, а оваа власт продолжува да чекори во погрешен економски правец, рече пратеникот СДСМ, Фатмир Битиќи, на денешната Комисија за финансирање на буџетот.

– Во ситуација кога граѓаните едвај го покриваат крајот на месецот, кога чекаат со часови за здравствена нега, Владата одлучува дека „приоритет“ за наредната година ќе и биде и – купувањето на мебел. Додека болниците се распаѓаат, а училиштата имаат потреба од основни ресурси, оваа власт предвидува да потроши неверојатни 106.970.000 денари за нов мебел, што е речиси петпати повеќе од тоа што е потрошено годинава. Се поставува прашањето – за кого е овој мебел? За новите партиски административци кои се оддалечени од реалните потреби на граѓаните? Ова не е буџет за граѓаните, ова е буџет за комфорната зона на партиската бирократија! И не се застанува овде. Кога ќе видиме колку се планира да се потроши за нови возила, јасно е дека фокусот на Владата е удобноста на нејзините функционери. Со нови задолжувања се предвидуваат дополнителни 10 милиони денари, и уште милиони од донации за луксузни возила. Вкупно, над 7,5 милиони евра се предвидени за нови возила. Ова значи повеќе возила и мебел за владините функционери, а помалку пари за здравјето, образованието и квалитетот на живот на граѓаните“, рече Битиќи.

Наместо да се насочи кон создавање на одржливи можности за бизнисот, кој е основа на нашата економија, Владата одлучи да го затвори фискалниот простор што би можел да го поддржи приватниот сектор во времиња на економски предизвици.

Битиќи потенцираше дека доколку овој предлог буџет ја добие поддршката од мнозинството пратеници, тогаш тоа е одлука со која земјата ќе се запечати како единствена од регионот која е фискално неконсолидирана со дефицит над 3% од БДП. Оваа Влада нема намера за финансиска консолидација, па место тоа, го затвора фискалниот простор.

– Во овој буџет нема план за зголемување на продуктивноста и конкурентноста на македонската индустрија, нема предвидени средства за технолошка модернизација и иновации. Ова не е буџет кој поддржува напредок, ова е буџет кој го стагнира македонското стопанство и ни го одзема правото на економски раст и развој. Недомаќинското однесување уште повеќе загрижува што се случува во услови на високо ниво на јавниот долг кој ќе ја надмине границата од историски највисоко ниво на јавен долг од 70,8%., рече Битиќи.

Во однос на оптимистички планираниот раст на БДП од 3,7%, имаме неусогласеност со реалните економски текови, за кои, на пример Светската банка оценува дека ќе резултираат со раст од 2,5%, а Народната банка очекува 3,3% раст на БДП.

-Ова значи дека ќе имаме отстапување од она што Владата го скицирале како економски резултат кој треба да го испорача предлог буџетот. Имавме еден предизборно „надуван балон“, кој брзо ќе пукне и ќе остави само долгови и разочарувања. Ова е буџет без амбиција да создаде одржлива додадена вредност за македонската економија и загрижувачкото зголемување на буџетскиот дефицит до 4% од БДП, што Владата го избра како пат, неводејќи грижа дека со оваа буџетска дупка од 672,3 милиони евра ќе се создава товар кој ќе го сносат идните генерации, рече пратеникот на СДСМ, Фатмир Битиќи.

Во текот на наредните десетина денови Комисијата за финансирање и буџет ќе го разгледува првиот Буџет на новата Влада предводена од ВМРО – ДПМНЕ. Во текот на овие неколку месеци направивме огромни напори да ја консолидираме државата со оглед на состојбата која ја затекнавме во делот на инфраструктурата, здравството, енергетиката, безбедноста, јавната администрација и буквално секој еден сегмент од централната власт, истакна на денешната прес-конференција Бојан Стојаноски пратеник на ВМРО-ДПМНЕ.

Со Буџетот, нагласи тој, се предвидени значителни средства за покачување на плати во вкупен износ од 10 милијарди денари повисоко отколку во 2024 година, а особено кај помошниот здравствен персонал, образованието во сите степени, од основно до високо образование, но пред се почитувајќи ги превземените обврски согласно потпишаните колективни договори.

Покрај зголемувањето на платите, како што информира, со буџетот е предвидено и второто зголемување на пензиите почнувајќи од март за над 330 илјади пензионери во износ од 2.500 денари. Со ова го исполнуваме предизборното ветување за раст на пензиите за 5.000 денари линеарно за секој пензионер во првата година од мандатот.

„Со Буџетот за 2025 година издвоени се рекорден износ за капитални инвестиции, а Македонија ќе биде претворена во градилиште. Ќе реализираме огромни инфраструктурни проекти во патна и енергетска инфраструктура, но и ќе дадеме нови 250 милиони евра за општините за граѓаните одблиску да ги видат придобивките. Секако предвидовме и поддршка за домашниот приватен сектор со вбризгување на 250 милиони евра по најповолни услови. Со овие средства се очекува трансформација на приватниот сектор и драстично зголемување на конкурентноста и продуктивноста што ќе доведе до подобар пласман на македонските производи на странските пазари.

Нема веќе двоцифрена стапка на инфлација. Во 2025 година се враќаме на нормални стапки. Според проекциите инфлацијата ќе биде на ниво од 2,2%, пред се како резултат на стабилизирањето на цените на основните прехранбени производи. Ќе воведеме новогодишен пакет на прехранбени производи, а според најавите од Владата ќе има такви мерки и во други различни периоди од годината.

Забрзување на економскиот раст на економијата е од суштинско значење. Владеењето на СДСМ беше одбележано со низок раст од 1,6%, период во кој нашите соседи остварија двојно повисоки стапки на раст. Ќе работиме напорно за да ја раздвижиме македонската економија. Во 2025 година економскиот раст се очекува да биде 3,7% во услови на значителен раст на инвестиции во јавниот и приватниот сектор, солидно зголемување на потрошувачката и закрепнување на надворешната побарувачка.

Стапката на невработеност паѓа и прашање на време е кога во текот на овој мандат ќе биде под 10%. Предвидувањата се дека во 2025 година ќе има раст на бројот на вработени како резултат на зголемување на капацитетот на постојните и прилив на нови странски инвестиции, активни мерки и програми за вработување, како и поддршката за домашните фирми за отворање на нови работни места.

Во текот на следните денови ќе ги вкрстиме аргументите со опозицијата за тоа што се предвидува со Буџетот за 2025 година и зошто кога тие беа до вчера на власт не ги спроведоа работите што сега амандмански ги бараат. Во опозициските редови има 10тина министри кои можеа во изминатите години да направат нешто за доброто на сите нас, но тие избраа криминал, корупција и лично богатење и затоа се таму каде што ги пратија граѓаните, во опозиција’, кажа Стојаноски.