Процедурите за чување и ништење податоци собрани со посебни истражни мерки (ПИМ) се систематизирани и развиени во новоизготвениот водич, кој ги зема предвид меѓународните стандарди за чување и ништење податоци собрани со ПИМ, предизвиците, пречките и ограничувањата кои би можеле евентуално да го спречат складирањето и ништењето на ваквите податоци, но ги определува и лицата/субјектите кои треба да бидат вклучени во процесот на ништење, нивните улоги, должности, обврски и задачи, соопшти Обвинителството.

Водичот беше развиен на барање на Основниот кривичен суд – Скопје, согласно препораките дадени од Агенцијата за заштита на лични податоци во рамките на спроведените супервизии од областа на следењето на комуникациите.

Во групата експерти од правосудниот сектор кои учествуваа како автори во изготвувањето на водичот беа и јавниот обвинител Ермон Незири, член на Советот за јавни обвинители, основниот јавен обвинител на Основното јавно обвинителство Скопје Гаврил Бубевски, јавната обвинителка во Вишото јавно обвинителство Скопје Наташа Сарамандова, како и јавните обвинители од ОЈО ГОКК и од ОЈО Скопје Верица Бержецка Крстева, Енѓелуше Леши Кадриу и Спасенка Андонова. Освен нив, во изготвувањето учествуваа и судии, адвокати, универзитетски професори, претставници од Министерството за внатрешни работи и од Министерството за правда, од Агенцијата за заштита на лични податоци, од Дирекцијата за безбедност на класифицирани информации и од Државниот архив на Република Северна Македонија.

Идејата за креирање Водич за ништење податоци собрани со посебни истражни мерки произлезе од потребата да се утврдат прецизни насоки кои подетално ќе го уредат процесот на ништење на материјалите од спроведените мерки. Поради нивната содржинска и персонална неселективност, податоците содржани во овие материјали вообичаено навлегуваат во приватноста, не само на личноста кон која се насочени, туку и кон лицата од нејзиното приватно или професионално опкружување. Од тие причини, прашањето за ништење е исклучително важно независно дали се ништат откако целта на нивното собирање е постигната (послужиле како доказ во кривичната постапка) или поради тоа што тие податоци немаат значење за водење на постапката. И во двата случаи станува збор за податоци кои евентуално би можеле да претставуваат потенцијална опасност во смисла на можни злоупотреби, доколку истите не се третираат со внимание. Нивното ништење претставува законска обврска за која се предвидени и конкретни временски рокови.

Водичот беше развиен низ работилниците организирани од јуни 2023 година до јули 2024 година во рамките на Програмата за реформа на разузнавачкиот и безбедносниот сектор во Република Северна Македонија, спроведувана од ДЦАФ – Женевскиот центар за управување со безбедносниот сектор и финансиски поддржана од Швајцарската агенција за развој и соработка (СДЦ), Министерството за надворешни работи на Холандија и Шведската агенција за меѓународен развој (СИДА).

Програмата меѓудругото, помага на правосудните институции и правните практичари за јакнење на нивните капацитети и експертиза потребни за доследно спроведување на процесот на барање и судско одобрување на посебните истражни мерки.

Центарот за граѓански комуникации го објави истражувањето за исплатите за трошоците на општините за забавни манифестации.

Истражувањето покажа дека:

Само од јануари до октомври годинава, општините потрошиле на пејачи и на други забавувачи 961 илјада евра. До крајот на 2024 година, се очекува дека сумата ќе надмине еден милион евра.

Лани, за оваа намена се потрошени 1 милион и 11 илјади евра.

Најскапо платена, годинава, е Северина, за која Крива Паланка платила 25 илјади евра.

Сепак, годинава најмногу вкупно пари добила Јелена Розга – 42 илјади евра, за два настапи, во Берово и во Штип.

Лани, најскапо бил платен Саша Ковачевиќ, кој од Штип добил скоро 26 илјади евра.

Најмногу пари на забавни манифестации трошат општините Кавадарци, Струмица, Штип, Кисела Вода и Велес.

Овие услуги општините ги набавуваат преку помалку транспарентни постапки или наоѓаат начини да не го применат Законот за јавни набавки.

Вакви трошоци имале 50 општини. Од другите, 29 немаат, а две не доставија податоци.

Забавните манифестации што општините ги организираат по разни поводи, како одбележување на некои празници (Нова Година) или нешто што е специфично за таа општина (храна, пијалак, традиција и сл.) ги чинат граѓаните повеќе од 1 милион евра, секоја година. Притоа, ова се пари што општините ги плаќаат од своите буџети и во сумата не влегуваат парите што за оваа намена се платени преку донации, најчесто од фирми и поединци, се наведува во истражувањето на Центарот за граѓански комуникации.

„Изјавите на ВМРО-ДПМНЕ за „пад на популарноста“ на ДУИ не се ништо друго освен проекција на нивните сопствени несигурности. Ако барем еднаш би биле искрени, ќе ја признаат шокираноста што ја доживеаја овие денови кога ги видоа нивните интерни анкети, кои јасно покажуваат дека нивните инженерирани албански партнери се избришани од политичката мапа“, реагираат од ДУИ.

„Ова е реалноста: колку повеќе угнетувате еден народ, толку повеќе расте неговата издржливост и отпор. Албанскиот народ секогаш бил обединет пред провокациите, а секој обид за нарушување на нивното достоинство само ќе ја зајакне нивната решителност да останат горди. Им упатуваме повик на ВМРО-ДПМНЕ и нивните соработници да размислат за нивната раздорна реторика и постапки. Силата на едно општество лежи во еднаквоста, правдата и почитта кон сите заедници – не во обидите да се потчини една заедница за краткорочна политичка добивка“, се нагласува во нивното соопштение.

Албанците, како што потенцираат, ќе продолжат да се издигнуваат над овие провокации, како што секогаш го правеле тоа.

„ДУИ останува непоколеблива во својата мисија за заштита на достоинството и правата на Албанците, како и на сите граѓани, градејќи посилна и пообединета Северна Македонија“, велат од ДУИ.