Свет
(Видео) Ракетата на Безос лансирана во вселената: „Успеавме, стигна во орбитата“

Лансирањето на ракетата „Њу Глен“ од компанијата „Блу ориџин“, во сопственост на американскиот милијардер Џеф Безос, пред неколку дена беше откажано во последен момент поради технички проблеми.
Но висока речиси триесет ката (висока е 98 метри и широка 7 метри) и дизајнирана за повеќекратна употреба, ракетата „Њу Глен“ беше лансирана рано утринава од Кејп Канаверал, Флорида. Овој беспилотен тест-лет е наменет да ја прикаже демонстрациската технологијата во вселената за потребите на „Блу ориџин“. Главната цел на мисијата беше да докаже дека „Њу Глен“ може да стигне до орбитата, што би го отворило патот за посложени мисии во иднина.
„Го направивме тоа, ракетата стигна до орбитата“, рекоа тие во пренос во живо славејќи го успехот на мисијата.
Џорџ Нилд, претседател на компанија што промовира приватни вселенски активности, смета дека лансирањето на „Њу Глен“ е добра вест за целиот вселенски сектор бидејќи „добро е да се има конкуренција, да се има опција за избор“. „Ова е исклучително важно за комерцијалната вселенска индустрија, но и за владата и за НАСА, бидејќи не само што ги намалува трошоците туку нуди и план Б во случај на проблеми со уредот“, објасни тој за АФП пред летот.
The NG-1 countdown clock is proceeding. The three-hour launch window opens at 1 a.m. EST (0600 UTC).
Live webcast begins here 20 minutes before launch.https://t.co/wDtmxoDKRs
— Blue Origin (@blueorigin) January 16, 2025
Оваа инаугуративна мисија на „Њу Глен“ се очекува да трае шест часа.
„Њу Глен“ е ракета за повеќекратна употреба. Нејзината прва фаза се напојува со мотори BE-4, кои се напојуваат со течен природен гас и течен кислород. „Блу ориџин“ претходно успеа да ја приземји својата ракета „Њу Шепард“ на копно во Тексас, но овој пат ќе се обиде со контролирано слетување на првата етапа на шлеп во морето – деликатен маневар сличен на оние што ги изведува „Спејс икс“.
По одвојувањето, моторите BE-3U на горната етапа, кои користат течен кислород и водород, покренуваат до 45 метрички тони носивост во ниската орбита на Земјата.
Станува збор за мисија без екипаж, а нејзината носивост го вклучува Blue Ring Pathfinder, која содржи комуникациска низа, енергетски систем и компјутер за летање. „Блу ориџин“ планира да го тестира вселенското летало „Блу ринг“, кое ќе овозможи идни мисии со полнење гориво, пренос на податоци.
Доколку ова лансирање биде успешно, дополнителни летови на „Њу Глен“ се очекуваат во 2025 година.
„Блу ориџин“ веќе има потпишано договори со неколку клиенти, меѓу кои и американската вселенска агенција, која ќе го користи за беспилотна мисија на Марс, и американската влада, која ќе го користи за мисии за национална безбедност.
Од комерцијална страна, „Блу ориџин“ планира да лансира интернет-сателити за неколку компании, а како и „Спејс икс“ со „Старлинк“, треба да биде одговорен и за лансирање сателити од групата „Амазон“.
Џеф Безос и Илон Маск, двајца од најбогатите луѓе во светот, се исто така ривали во сателитскиот интернет простор.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Американската полиција објави снимка: маж киднапира жена додека таа вреска за помош

Полицијата во американскиот град Вичита бара помош од јавноста за идентификување на жена која наводно била киднапирана рано наутро во недела. Целиот инцидент, кој ги остави жителите во шок, е снимен со надзорна камера.
Властите објавија фотографии и вознемирувачко видео од надзорната камера на жената, направено околу 2 часот наутро во недела, 12 октомври. Видеото од 20 секунди покажува како неидентификуван маж ја влече жената од влезната врата додека таа вреска за помош. Видеото е снимено со безбедносна камера во блиска куќа.
We’ve worked throughout the day on this investigation, following up on numerous leads, and we appreciate the public's help.
At this time, we have not been able to identify the female and male seen in the video. Exploring all options, we've reached out to our regional and… pic.twitter.com/APj14eTdRI
— Wichita Police (@WichitaPolice) October 13, 2025
Истражителите рекоа дека го подобриле аудио записот во снимката за да го намалат шумот во позадина, со надеж дека некој ќе го препознае гласот на жената. Досега, ниту жената ниту мажот на снимката не се идентификувани, а полицијата побара помош од регионалните и федералните агенции.
„Цел ден работевме на оваа истрага, следејќи бројни траги и ја цениме помошта од јавноста“, соопшти полицијата на социјалните медиуми. Тие ја повикаа јавноста внимателно да ја прегледа снимката и да се јави со какви било информации. „Вашата помош е од суштинско значење за да се обезбеди нејзината безбедност“, додадоа тие, според Фокс њуз.
Свет
Трамп постигна прекин на огнот во Газа, но сега се појавуваат три големи прашања

Американскиот претседател Доналд Трамп успеа да ги донесе Израел и Хамас на преговарачка маса и да постигне прекин на огнот, но колку тоа ќе биде одржливо и трајно зависи од неколку клучни работи.
Си-ен-ен наведува дека три прашања се клучни за понатамошниот развој на ситуацијата и спроведувањето на мировниот план на Трамп од 20 точки.
Што ќе направи Хамас?
Во претходниот договор за размена на заложници, во кој помогна да се договори, Хамас го искористи прекинот на огнот за да излезе од тунелите и да ја врати контролата врз Газа.
Но, околностите сега се различни. Новиот договор им овозможува на израелските сили да останат во повеќе од половина од Појасот Газа – нешто што Хамас никогаш порано не би го прифатил. Договорот, исто така, им овозможува на странските воени сили да влезат во областите за да се осигури дека Хамас повеќе не може да дејствува таму. Договорот ужива широка поддршка од арапските и муслиманските држави и го повикува Хамас да се разоружа.
Ако Газа навистина сака да се обнови, Хамас мора да го прифати договорот во целост и да се откаже од какво било право на власт во енклавата.
Прашањето за власта во Газа
Клучен дел од договорот, покрај ослободувањето на заложниците, е воспоставувањето на привремени безбедносни сили и политичка администрација во Газа. Доколку овие структури се воспостават, планот на Трамп има шанса да успее. Ако не, Хамас на крајот би можел да ја врати власта со сила, уништувајќи ја секоја надеж за долгорочен мир и реконструкција.
Наредните недели ќе бидат клучни за да се види кои земји се подготвени да ги испратат своите сили во привремена безбедносна мисија и дали може да се создаде привремено управно тело без бесконечни политички внатрешни борби.
Охрабрувачки е што американската војска, под Централната команда (CENTCOM), веќе поставува позиции надвор од Газа за да ја следи ситуацијата и да помогне во создавањето безбедносни услови за пристигнувањето на меѓународните сили. Не се очекува американските сили да влезат во Газа, но тие ќе бидат клучни за добивање меѓународна поддршка и обезбедување успех на мисијата.
Кога станува збор за привремената влада, Си-ен-ен нагласува дека конечната одлука за учесниците ќе мора да ја донесат самите Палестинци, но дека без американско водство, процесот лесно би можел да се претвори во месеци расправии – што повторно би му користело на Хамас.
Дали постои одржлив план за обнова на Газа?
Обновата на Газа ќе трае повеќе од една деценија и ќе чини стотици милијарди долари.
Секоја надеж за обнова бара глобално координиран напор под американско водство, со учество на палестински претставници кои не се поврзани со Хамас, и финансиска и логистичка помош од американските сојузници.
Доколку Хамас одбие да ги напушти областите над израелските линии на разграничување, тој ќе биде оној што ќе ја блокира обновата, анализира Си-ен-ен, бидејќи повеќето земји нема да се осмелат да инвестираат во област каде што Хамас ја задржува вооружената контрола.
Фокусот на Америка останува на спроведувањето на планот на Трамп. Планот, за кој Египет, Катар и Турција помогнаа да се преговара со САД, сè уште има голем број нерешени прашања – првенствено кој ќе управува со опустошената Газа, како ќе се спроведе разоружувањето на Хамас и повлекувањето на израелската армија.
Нетанјаху сè уште има простор за маневрирање
Според договорот, повлекувањето на израелските сили е условено со разоружување на Хамас, давајќи му простор на премиерот Бенјамин Нетанјаху да тврди дека Израел го задржува правото да преземе воена акција доколку е потребно, што би можело да доведе до нова ескалација во догледна иднина.
Главниот преговарач на Хамас, Калил ал-Хаја, минатата недела изјави дека американските и меѓународните посредници гарантирале дека „овој договор трајно ја завршува војната“, но не беше јасно каква форма добија тие гаранции.
„Договорот изгледа како пат кон палестинска државност, но тоа е држава каде што Хамас нема место“, рече Бурџу Озчелик, аналитичарка за безбедност на Блискиот Исток во лондонскиот институт RUSI. „Колку е подготвен Хамас да го прифати тоа и да го почитува договорот во наредните недели и месеци е големо прашање“, додаде таа.
Озчелик верува дека Израел ќе го задржи „своето право да дејствува во Газа“ ако смета дека неговата безбедност или граничните заедници се загрозени.
„Во исто време, мора да постои тело кое ќе управува со Газа, за да обезбеди ред, безбедност и хуманитарна помош“, вели таа. Озчелик заклучува дека Египет и Турција ќе мора да преземат улога во транзицискиот период. „Сите актери сега сакаат да покажат дека прават сè што можат за да функционира планот на Трамп.“
Свет
Бајден и Клинтон го пофалија Трамп за дипломатскиот успех

Поранешните демократски претседатели Џо Бајден и Бил Клинтон го пофалија американскиот претседател Доналд Трамп за помошта во посредувањето за прекин на огнот во војната во Газа, редок пример за двопартиска поддршка за републикански лидер.
„Ги пофалувам претседателот Трамп и неговиот тим за работата за постигнување обновен договор за прекин на огнот“, напиша Бајден, поранешен демократски претседател на САД, на платформата Икс.
Тој додаде дека Блискиот Исток сега, со поддршка на Соединетите Американски Држави и глобалните партнери, е „на патот кон мирот“.
Тој, исто така, ја истакна улогата на сопствената администрација во преговорите, велејќи дека неговиот персонал „неуморно работел за да ги врати заложниците дома, да им обезбеди помош на палестинските цивили и да ја заврши војната“, која започна во октомври 2023 година за време на неговиот мандат.
Клинтон го повтори истото мислење, пишувајќи на Икс дека „претседателот Трамп и неговата администрација, Катар и другите регионални актери заслужуваат голема пофалба за тоа што ги држеа сите ангажирани додека не се постигне договор“.
Тој ги повика Израел и палестинската милитантна група Хамас, со поддршка на Соединетите Американски Држави, да го „претворат овој кревок момент во траен мир“ и рече дека верува оти тоа е можно ако преземат заеднички чекори.
My statement on the ceasefire between Israel and Hamas: pic.twitter.com/lN0xQxGHfT
— Bill Clinton (@BillClinton) October 13, 2025
Бил Клинтон, поранешен демократски претседател од 1993 до 2001 година, беше многу гласен критичар на Трамп, обвинувајќи го дека води политики водени од сопствени интереси, а не од благосостојбата на американскиот народ.
фото: принтскрин