Свет
Преживеаните од Аушвиц: Омразата создава повеќе омраза, такво нешто би можело повторно да се случи

Огромен пораст на антисемитизмот, екстремизмот и омразата предизвикува страв дека историјата ќе се повтори и ги загрижува преживеаните од Аушвиц кои се собраа на 80-годишнината од ослободувањето, споделувајќи ги своите застрашувачки спомени од „фабриката за убивање, полна со крици, плач , смрдеа и голи тела.
Бината на комеморацијата, која траеше два и пол часа, многу подолго од планираното, беше поставена во шатор подигнат над влезот на поранешниот логор Аушвиц II-Биркенау. Таму имаше и товарен вагон, денес симбол на депортациите, а потоа и превозно средство со кое луѓето се превезуваа во Аушвиц.
На сцената излегоа четворица преживеани.
Авторката и научник Това Фридман (86), која ги опишува сопствените трауми во својата книга „Ќерката на Аушвиц“, била пренесена во логорот кога имала само пет години.
„Денес имаме обврска не само да запомниме, туку и да предупредуваме и поучуваме дека омразата создава повеќе омраза, убивањето повеќе убиства. Екстремизмот и антисемитизмот што се шират меѓу народите се шокантни“, предупреди таа.
„Тука сум да потврдам и да ветам дека нема да дозволиме историјата да се повтори“, нагласи.
Таа сподели дел од своите сеќавања за нечовечкото страдање од кампот каде што била депортирана како девојче.
„Татко ми беше испратен во Дахау, а мајка ми и јас во Аушвиц. Гладна, жедна и преплашена, ја држев мајка ми за рака“, рече таа, сеќавајќи се на крикот, плачот, небото исполнето со чад, страшната смрдеа и голите жени кои, како што рече, ги следи до ден-денес.
„Мислев дека сите ќе умреме, дека е нормално да умрат еврејски деца“, рече таа.
Новинарот и историчар Маријан Турски (98), сега шеф на Меѓународниот совет за Аушвиц, бил испратен во логорот во 1944 година.
„Денес сме сведоци на огромно зголемување на антисемитизмот, каков што доведе до холокаустот“, рече тој.
Сеќавањето на злосторствата извршени во име на нацистичките идеи за расна супериорност стана акутно политичко прашање во последниве години со подемот на екстремно десничарските партии низ Европа. На местото на најголемото масовно убиство во историјата на човештвото, Турски предупреди: „Говорот на омраза често завршува со крвопролевање“.
Доктор Леон Вајнтрауб (99) живеел во гетото во Лоѓ кога бил одвоен од семејството и испратен во Аушвиц во 1944 година.
„Постои само еден вид човек: хомо сапиенс, така што теоријата на расите како основен принцип на нацистичката теорија не е во ред“, рече тој.
„Ме боли кога гледам униформи слични на нацистите и нивните слогани, ме боли што ова се случува без никакви последици, што се пропагира идеологија која уби милиони“, рече тој.
Додаде дека е повреден од „идеологиите и ставовите кои промовираат непријателство, кои ги дефинираат антисемитизмот и хомофобијата како вредности“.
„Ги повикувам сите да се спротивстават на ваквите ставови што доведоа до геноцидот што го одбележуваме денес“, рече тој, упатувајќи посебен апел до младите: „Бидете чувствителни на сите изрази на нетолеранција кон оние кои се различни – без разлика дали е бојата на кожата, религијата или различната сексуална ориентација“.
Пензионираната фармацевтка Жанина Иванска била испратена во Аушвиц со превоз во 1944 година, откако била принудена да го напушти својот дом за време на Варшавското востание против нацистите.
„Каде што сме ние, беше изграден Биркенау… Таму почна машината за убивање. Таму почна да работи фабриката за убивање“, се сеќава таа.
Кога Аушвиц беше ослободен, „светот веруваше дека тоа не може да се повтори. А сепак, имаше луѓе кои предвидуваа дека е невозможно овие работи да не се повторат“, рече таа.
„Ако луѓето тогаш беа толку нехумани, тоа може да се повтори“, додаде.
Осумдесетгодишнината од ослободувањето на Аушвиц, концентрационен логор и логор на смртта изграден од нацистите во окупирана Полска, беше одбележана во присуство на околу педесет преживеани и повеќе од 50 државни делегации од целиот свет.
Шефовите на држави и влади, кралеви и претставници на меѓународни организации ги слушаа оние кои беа жртви на едно од најголемите злосторства во историјата на човештвото и кои денес се совест на светот.
Директорот на Музејот и меморијалниот центар Аушвиц, Пјотр Цивински, зборуваше за важноста на сеќавањето.
„Меморијата е свесност за фактите, токму она што ни е очајно потребно денес… Меморијата е клучот за разбирање на денешниот свет и за дизајнирање на утрешниот“, рече тој.
На 27 јануари 1945 година, војниците на Црвената армија го ослободија Аушвиц и пронајдоа околу 7.000 преживеани таму, а ОН одлучија да го прогласат тој датум за Меѓународен ден на сеќавање на холокаустот.
Повеќе од 1,1 милион луѓе, од кои еден милион Евреи, умреле во гасни комори или од глад, студ и болести во Аушвиц. Заедно со Евреите беа егзекутирани Полјаци, Роми и руски затвореници.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) „Сѐ се стемни, мислев ќе умрам“, сведочи единствениот преживеан од падот на индискиот авион

Британскиот државјанин Вишвас Кумар Рамеш чудесно ја преживеа страшната несреќа на патнички авион на „Ер Индија“ кој се урна во близина на Ахмедабад, Индија. Тој е единствениот преживеан од 241 патник и моментално се наоѓа на лекување во болница, во состојба на шок и неверување.
„Сè се случи пред моите очи. Не можам да поверувам дека сум жив. Само јас преживеав – сите други беа мртви“, изјави Рамеш за индиските медиуми.
Во сведочењето, Рамеш раскажува дека вратата за итни случаи била скршена, а неговото седиште – уништено. Забележал мал отвор и решил да се обиде да излезе, и покрај хаосот што владеел во авионот.
„Видов дека имам малку простор и се обидов да излезам. Се сеќавам на звукот од пукање метал, луѓе што трчаат… и потоа сè се стемни. За момент почувствував дека ќе умрам. Но, кога ги отворив очите, сè уште бев жив. Го откопчав ременот и излегов низ отворот. Пред мене – стјуардеси, тетки и чичковци… сите лежеа мртви“, раскажува Рамеш.
Тој се потсетува и на еден чуден момент пред самиот пад – само неколку минути по полетувањето, како што вели, авионот одеднаш запрел.
„За една минута, се чувствуваше како авионот штотуку да застана. Зелените и белите светла трепкаа“, рече Рамеш.
Причината за авионската несреќа сè уште не е официјално потврдена, но индиските власти започнаа истрага за трагедијата која однесе над 240 животи.
‘Everything happened in front of my eyes’: Lone survivor of #Ahmedabadplanecrashhttps://t.co/k8FbblQocM pic.twitter.com/N03t3afpY9
— The Hindu (@the_hindu) June 13, 2025
Свет
Иран се заканува со лансирање на „Хаибар“, Техеран најави жесток одговор

По интензивирањето на вооружениот судир меѓу Израел и Иран, иранските власти вчера испратија заканувачка порака до меѓународната заедница, најавувајќи потенцијално лансирање на ракетата „Хаибар“. Соопштението дојде со драматично предупредување: „Светот ќе биде шокиран од она што ќе го види“.
Оваа порака е реакција на ескалацијата на најжестоките судири досега меѓу двете држави, при што и двете страни – и иранските власти и израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху – најавија продолжување на воените дејствија. Според написот на хрватскиот портал Индекс.хр, ситуацијата се движи кон опасна нова фаза.
Што претставува „Хаибар“?
„Хаибар“ е балистичка ракета од среден дострел, именувана по историската битка за Хаибар во 7 век. Станува збор за нова генерација ракети во иранскиот арсенал, која според тврдењата од Техеран, има дострел од околу 2.000 километри – доволно за да ја погоди територијата на Израел, како и други цели во поширокиот Блиски Исток.
Иако нема официјална најава кога би можела да биде лансирана, изјавите од иранските власти јасно посочуваат дека тоа би било директен одговор на неодамнешните израелски напади, кои го таргетираа иранскиот воен капацитет и при кои загинаа високи функционери од Револуционерната гарда.
Карактеристики на „Хаибар“
Според достапните податоци, ракетата „Хаибар“ располага со следните способности:
– носи конвенционална боева глава со значително зголемена разорна моќ во споредба со претходните генерации,
– вклучува напредни системи за наведување, базирани на инерцијална навигација потпомогната со GPS, што ја зголемува нејзината прецизност,
– достигнува хиперсонична брзина во фазата на повторно влегување во атмосферата – помеѓу 12 и 15 маха (или 4 до 5 километри во секунда), што ја прави исклучително тешка за пресретнување со постоечките противракетни системи.
Иранските власти го претставуваат развојот и евентуалното лансирање на ова оружје како демонстрација на нивната технолошка и воена надмоќ, со порака дека секој напад врз нив ќе добие „силен и стратешки“ одговор.
Загриженост за поширока регионална дестабилизација
Иако Израел сè уште официјално не реагирал на иранските закани, армијата и разузнавачките служби се ставени во состојба на висока готовност. Со оглед на потенцијалниот дострел на „Хаибар“, можни цели не се само израелски градови, туку и американски воени бази во регионот.
Меѓународни аналитичари предупредуваат дека евентуално лансирање на оваа ракета може дополнително да ја разниша стабилноста во Блискиот Исток. Во време кога конфронтацијата меѓу двете земји е отворена и активна, потенцијалното користење на оружје што е речиси невозможно да се пресретне ја подигнува загриженоста и на глобално ниво.
Иако останува неизвесно дали и кога ќе се случи лансирање, самото спомнување на „Хаибар“ има моќен психолошки ефект. Во контекст на претходните напади со беспилотни летала и ракети, Иран јасно порачува дека нема намера да се повлече без одговор на израелската воена акција.
Свет
Хрватски конзул и неговата сопруга се повредени во нападот врз Тел Авив

Хрватскиот министер за надворешни работи Гордан Грлиќ Радман изјави дека разговарал со хрватскиот конзул во Тел Авив и неговата сопруга, кои беа повредени во иранскиот напад врз Израел, потврдувајќи дека нивните повреди се полесни.
„Шокиран сум од веста дека нашиот конзул и неговата сопруга се повредени во нападот врз Тел Авив. Зградата каде што живеат беше погодена. Разговарав со нив лично и за среќа, повредите се полесни и не се опасни по живот“, сподели Грлиќ Радман на Фејсбук.
„Министерството за надворешни и европски работи е во постојан контакт со амбасадата и преземаме сите мерки за да ја осигуриме нивната безбедност“, рече министерот.
Тој додадек дека најостро ги осудуваат нападите врз цивили и дипломатски објекти и повика на итна деескалација и воздржаност.
Хрватската амбасадорка во Израел, Весела Мрѓен Кораќ, потврди за хрватските медиуми дека зградата каде што живеат двајца хрватски дипломати е сериозно оштетена.
„Конзулот и неговата сопруга претрпеа полесни повреди“, рече амбасадорот.
Во раните утрински часови во петокот, израелските сили извршија напад врз Иран, таргетирајќи нуклеарни и ракетни постројки, при што загинаа повеќе од 104 лица, вклучувајќи високи воени команданти и научници, а беа ранети речиси 380.
Според извештаите, Иран одговори со балистички ракети кои погодија повеќе локации низ Израел, при што загинаа три лица, а беа ранети повеќе од 90 други.