Култура
Жолдак гостин на МНТ

По повод јубилејот „80 години Македонски народен театар“ наш драг гостин ќе биде големиот украински режисер, Андриј Жолдак, еден од најголемите режисери на денешницата во Европа, соопшти МНТ.
Откако се пресели во Германија во 2006 година, Жолдак соработувал со различни престижни институции, како што се Театар Оберхаузен, Берлинер Фестшпиле и Виенскиот фестивал. Во 2004 година, тој беше награден со УНЕСКО наградата за изведувачки уметности. Во 2010 година, Андриј Жолдак продолжи да дава значаен придонес во светот на театарот. Особено се истакна со режијата на „Ана Каренина“ во Градскиот театар во Турку, Финска. Оваа продукција му ја донесе наградата Талија, доделена за најдобра финска претстава во таа година. Една од најважните години за него беше 2023 година: тогаш, Жолдак ја режираше операта „Замокот на Синобрадиот“ од Бела Барток во Операта во Лион, Франција. Подоцна истата година, во јуни 2023, тој ја постави операта „Фиделио“ од Бетовен во Холандската национална опера во Амстердам.
Што се однесува до збирката на дела на Жолдак во Скопје, таа ја вклучува продукцијата на „Електра“, која премиерно беше изведена на сцената на Македонскиот народен театар на 5 септември 2014 година, а тоа и е неговата 41. професионална театарска режија. Претставата доживеа големи успеси во Македонија и надвор од границите, проследени со многу патувања на реномирани домашни и странски фестивали, како и голем број награди. Претставата „Електра“ беше избрана за најдобро уметничко остварување во целина на 50. МТФ „Војдан Чернодрински“ во Прилеп, ја понесе наградата за најдобра режија, актерката Дарја Ризова ја доби наградата за најдобра женска улога, актерката Звездана Ангеловска доби награда за епизодна улога, а наградата за млад актер му припадна на Александар Ѓорѓиески. Потоа претставата на 4 септември 2015 година го затвори и Меѓународниот театарски фестивал НЕТА во Букурешт. Македонскиот народен театар со претставата „Електра“ зема учество и на 30. Театарски фестивал ФИАТ во Подгорица, Р Црна Гора, каде освои три награди, „Електра“ е прогласена за најдобра претстава, Жолдак доби награда за најдобра режија, а Дарја Ризова за главна женска улога.
Македонската публика имаше можност да ја види претставата „Електра“ на 19 септември 2015 година, во рамките на Меѓународниот фестивал на античка драма „Стоби“ и таму следеше награда за најдобра актерка, повторно за Дарја Ризова. Во рамките на јубилејниот 40. Меѓународен театарски фестивал МОТ, „Електра“ се одигра на сцената на МНТ на 28 септември 2015 година.
Во 2017 година, „Електра“ учествуваше на 57. МЕСС, еден од водечките фестивали во овој дел од Европа, на истиот претставата брилираше, а актерката Ризова ја добива наградата за најдобар млад актер „Рејџан Демирџиќ“.
Жолдак, кој режира во повеќе европски центри, еднаш изјави дека е задоволен од соработката со ансамблот на МНТ и за нашиот театар рече дека станува можеби најдобар на Балканот, а за Македонија дека веќе е негов втор дом.
Андриј Жолдак во 2016 година ја продолжува соработката со МНТ и во копродукција со „Винер Фествохен“, еден од најголемите европски театарски фестивали, ја прикажа светската премиера на претставата „Соларис“ во комплексот MuseumsQuartiers (MQ) во австриската престолнина, а пред скопската публика се одигра есента.
Жолдак не признава бариери, комбинира комедија дел арте со сајберпанк и научна фантастика, се истура со енергија и имагинација. Неговиот театар е чист бес, ја слави ирационалноста и достигнува до самите ѕвезди кои ја инспирираат неговата космогониска визуелна екстраваганција. Затоа и не изненадуваат неговите најнови продукции.
Дипломирал студии по режија на московскиот Институт за филм и театар, под менторство на прочуениот руски режисер Анатолиј Васиљев. Авторската поетика на Жолдак, како и неговиот режисерски ракопис, несомнено се резултати на неговите перманентни интереси за филмот (Фелини, Бергман, Параџанов, Тарковски) и на истражувањата во областа на ликовните уметности. Повеќе години Жолдак го управувал Државниот академски драмски театар „Тарас Шевченко“ во Харков, на чија сцена режирал пет големи проекти кои, освен изведбите во Украина, биле изведени на престижни фестивали во повеќе од триесет европски земји. Во 2005 г. Жолдак ја режира Шекспировата пиеса „Ромео и Џулиета“, реализирана како копродукција помеѓу Берлинскиот фестивал (Berliner Festspiele), Европската агенција за култура (Agency Culture-Europe) и Аладемскиот драмски театар во Харков. По премиерната изведба на Берлинскиот фестивал и последователна изведба во Варшава, украинските власти го забраниле изведувањето на „Ромео и Џулиета“ во самaта Украина, принудувајќи го Жолдак да го напушти театарот во Харков. Оттогаш, тој постојано живее во Берлин, работејќи во водечките театри во Германија, Русија, Финска, Шведска и Швајцарија. Благодарение на својот долгогодишен опит на театарски практичар, како и на постојаниот ангажман во областа на театарската теорија, во текот на последниве години Жолдак е ангажиран како водител на низа теориски и оперативни театарски работилници во Велика Британија, Холандија, Шпанија, Германија, Финска, Франција, Јапонија.
Добитник е на голем број на награди.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Дистрибутерски гигант од Англија ги откупи правата за „Сиљан“ на Тамара Котевска

Англискиот дистрибутерски гигант Dogwoof од Лондон го откупи светските права за интернационална продажба на „Сиљан“ [The Tale of Silyan] – најновиот документарен филм на Тамара Котевска.
Dogwoof е компанија позната по современи документарци со Оскар и BAFTA номинации, а ова е нивна втора соработка со Котевска по успехот со „Медена земја“. Вклучувањето на Dogwoof е силен индикатор дека „Сиљан“ веќе се гледа како сигурен кандидат за престижната номинација за Оскар.
Филмот за една недела ќе ја има својата светска премиера во Венеција 2025 (во селекцијата (Out of Competition), а потоа и северноамериканска премиера во Торонто, каде е во официјалната натпреварувачка програма.
Американската UTA Independent Film Group ги обезбеди правата за Северна Америка, а на продукцискиот тим му се приклучи и Concordia Studios, чија продуцентка Casey Meurer вели: „Уште од првиот разговор со Тамара, Concordia беше all-in. Тамара е ексепционален талент – нејзината храброст, уникатна визија и безрезервна предаденост на создавање филмски дела блескаат од секој кадар на „Сиљан“. Пресреќни сме што Dogwoof ни се приклучи во тимот“.
МУЗИКА ОД СТУДИОТО НА HANS ZIMMER
Оригиналната музика за „Сиљан“ ја потпишуваат Joe Wilson Davies и Hun Oukpark, композитори од студиото на Hans Zimmer. Нивната музика, длабоко емотивна и суптилно слоена, создава звук што дише заедно со кадрите, поддржувајќи ја тивката болка, нежноста и визуелната поетика на „Сиљан“. Композициите не само што го надополнуваат наративот, туку стануваат посебен лик во филмот, невидлив, но длабоко присутен.
Вклучувањето на композиторите од креативниот универзум на еден од најголемите филмски композитори во светот, преставува уште едно значајно признание за уметничкиот квалитет на филмот и за гласот на Котевска во светската документаристика.
ФИЛМСКА ВИЗИЈА И ИНСПИРАЦИЈА
„Сиљан“ е вистинска приказна со бајковиден пристап инспириран од македонски фолклор од 17 век. Филмот ја следи врската меѓу еден земјоделец – Никола, кој по земјоделската криза останува сам, и бел штрк со повредено крило што го наоѓа на депонија. Од тој момент започнува реална бајка, огледало за човечките судбини и насоката по која се движи општеството.
КОТЕВСКА ОБЈАСНУВА:
„Во најзаборавените, но најбогати и живописни предели успеав да најдам приказна што е совршено огледало меѓу животите на белите штркови и човештвото воопшто“.
ФИЛМСКА ЕКИПА
Филмот е копродукција на Ciconia Film, Concordia Studios, The Cornershop и продуцентите Тамара Котевска, Jean Dakar, Јорданчо Петковски и Anna Hashmi.
Екипата ја сочинуваат:
Режисерка и продуцентка: Тамара Котевска
Кинематограф и продуцент: Jean Dakar
Продуцент: Јорданчо Петковски – Ова е втора соработка помеѓу Тамара Котевска и Јорданчо Петковски на долгометражен филм, во моментов заедно го подготвуваат „Човек против Јато“.
Останати продуценти: Ciconia Film, Concordia Studios, The Cornershop, и Anna Hashmi
Монтажер: Мартин Иванов
Музика: Joe Wilson Davies и Hun Oukpark (Hans Zimmer Studio)
Студио за тонска обработка: PROTA
Колор корекција: GHABHA Studios
Консултанти за наратив: Верица Недеска, Трифун Ситниковски и Suz Courtiz
„Чест е повторно да се соединиме со Тамара, која повторно му подари на светот кинематски дијамант – магична документарна бајка што ќе ги остави без здив гледачите ширум светот“. – изјави Oli Harbottle од Dogwoof
Култура
Полски уметници го затворија музичкиот репертоар на 65. Охридско лето

Репертоарот на класична музика на годинешното 65.издание на фестивалот „Охридско лето“ вчеравечер беше заокружен со концерт на извонредните уметници на хармоника од „Моушн трио“ од Полска.
Нивниот настап во црквата „Света Софија“ се одржа во рамките на традиционалната Полска вечер што секоја година се одржува на фестивалот. Вечерта ја отвори полскиот амбасадор во земјава, Мариуш Бримора.
-Чест ни е што нашите полски уметници ќе бидат завршница на музичкиот дел на фестивалот. Би сакал да ја искористам оваа прилика да се заблагодарам на директорот и тимот на „Охридско лето“ за целата организација и за тоа што го овозможија овој настан. Уметниците од ова трио ги запознав пред точно 26 години во Чикаго. Јас таму бев конзул а тие само што ја започнуваа нивната музичка кариера и беа во Чикаго за да настапат на приватен настан. Ми кажаа дека се труделе да заработат повеќе пари за да си обезбедат поквалитетни инструменти. Таа вечер ја воодушевија публиката, и од тој настап, не само што станаа доволно успешни да си ги дозволат најдобрите хармоники во светот, туку и снимија 14 компакт дискови и одржаа стотици концерти. Р С Македонија е 45-тата земја во која имаат настапувано, рече полскиот амбасадор Бримора.
Полското трио хармоники со името „Моушн трио“ е познато по нивниот специфичен начин на комбинирање на страста која извира од традицијата на музиката од Источна Европа со прецизноста и строгоста на делата на големите класични композитори.
Предводени од Јануш Војтарович, членовите на триото често изведуваат сопствени, оригинални композиции кои се засноваат на нивното класично музичко образование на Академијата за музика во Краков и на нивната љубов кон традиционалната музика со која израснале. Основано во 1996 година, триото започнува да свири на улиците низ Европа, а потоа прераснува во ансамбл кој е признаен на класичната музичка сцена. Настапуваат низ целиот свет, а уникатноста продолжуваат да ја градат со имплементација на звуците на рок и техно со што нивниот нетипичен израз добива сосема нови нијанси.
За нив велат дека да се доживее „Моушн трио“ е како да се присуствува на рецитал на Паганини и концерт на групата „Металика“ во живо. Толку е моќен и возбудлив нивниот звучен свет, а сепак тоа го постигнуваат исклучиво со употреба на нивните хармоники – без дополнителни семплери, лупови или технолошки трикови. Нивната неверојатна изведувачка вештина ги поместува границите на интерпретација и прави тие да бидат една од највозбудливите формации од овој тип на светската сцена. Нивната музика е оригинална, еден вид спој на минимализам, џез и рок кој комплетно ги редефинира постоечките звучни пејзажи кои хармониката како инструмент може да ги долови, и на тој начин создава сосема нова слика за неговите можности. Албумите на триото се одлично прифатени од стручната критика и им носат бројни награди и од класичната, но и од џез-сферата.
Членовите на триото сметаат дека единствен начин да се задржи вниманието на денешната публика е да се експериментира со звуците на хармониката и да се извлечат од инструментот звуци кои досега никогаш не се слушнати, да се развиваат нови форми со цел да се креира возбудлива музика која ќе продолжи постојано да носи нови изненадувања.
Култура
Европската премиера на „Електра“ ќе го затвори 65. издание на Охридско лето

Со европска премиера на театарската претстава „Приказната на Електра“ од Сашо Димоски, во режија на Дејан Пројковски , копродукциски проект на Театарската асоцијација на Јужна Кореја, АРТЕМА – Театарска лабораторија и НУ „Охридско лето“, вечерва се спушта завесата на јубилејното 65.издание на фестивалот „Охридско лето“.
Претставата ќе се одигра на сцената во Центарот за култура „Григор Прличев“ од 21 часот.
Оваа инсценација на митот за Електра има цел да создаде универзален сценски јазик чија парадигма се потпира на синтезата меѓу силните аудиовизуелни слики, говорот на телото и минималниот јазичен текст. Митот за Електра, кој во својата основа ја има одмаздата на децата за убиениот татко, насочена кон сопствената мајка, одново ќе ги донесе на сцената вечните етички теми кои ги тангираат семејните релации, општествените корозии и потребата од катарза.
Инаку, најголемата музичко-сценска манифестација во земјава и регионот, фестивалот „Охридско лето“, годинава на своите сцени ги донесе најдобрите уметници од областа на клaсичната музика и театарот, а настаните се одвиваа пред исполнети гледалишта и за нив се бараше билет повеќе.
Директорот на НУ „Охридско лето“, Ѓорѓи Цуцковски, е задоволен од квалитетот на програмата, но и од посетеноста на сите уметнички доживувања кои годинава беа ставени на репертоарот на фестивалот.
-Од самото спектакуларно отворање на 12 јули, морам да изразам огромно задоволство од тоа како помина целиот настан. Бевме препосетени, се бараше билет повеќе. Исто така, како институција, сме задоволни што бевме почестени од целиот државен врв, премиерот на државата, двајца претседатели на држави, целиот дипломатски кор во земјава и многу љубители на уметноста. Мојот впечаток е дека со самото отворање се создаде еуфорија дека во „Охридско лето“ како национална установа влегува нова енергија којашто новиот директор, новите селектори и секако, тимот на фестивалот заеднички ја создаваат и сите настани ни беа посетени до последно место. Жалам што некогаш ги враќавме љубителите на уметноста, но капацитетите ни се во ограничен број.Од една страна, ова е лична емоција, но од друга страна зборува дека програмата беше навистина квалитетна и сме ја сработиле така како што треба и оти на градот, државата и туристите им понудивме она што навистина треба да претставува „Охридско лето“, вели Цуцковски.
Програмата, според него, не било тешко да се креира, а впечатоците за ова јубилејно издание ќе се средуваат дури по неговото завршување.
-Ние една вечер ги испраќавме ѕвездите во преполната сала, но следното утро пречекувавме други и почнуваме со подготовки за друг концерт или театарска претстава така што сè уште траеше таа празнична еуфорија. Не беше тешко да се создаде програмата. Јас сум уметник со богата интернационална кариера, имам многу контакти, имаме одлични селектори, Симона Ѓорчева во музичкиот и Ненад Витанов во драмскиот дел. Ние како тим функционираме одлично и програмата ја направивме за нецели два месеци. Затоа успеавме да направиме прес-конференција во април пред моето заминување на Европската асоцијација на фестивали(ЕФА) во Единбург и таму го презентиравме фестивалот како подготвен. Од аспект на реализиација, тука е секогаш тимот на „Охридско лето“ којшто беспрекорно си ја врши работата и мислам дека во десет месеци откако сум тука, успеавме да направиме синергија помеѓу мене и вработените и да функционираме како тим затоа што тоа беше и мојата првична идеја, кога ќе дојдам овде да бидеме тим што ќе работи заеднички за повисока цел, а тоа е нашето културно национално богатство, фестивалот „Охридско лето“ да го задржи и да го подигне нивото во светски размери, вели првиот човек на НУ „Охридско лето“, Ѓорѓи Цуцковски.
Фестивалот „Охридско лето“ се одржува под покровителство на Претседателот на Р.С. Македонија, Гордана Сиљановска-Давкова, а со финасиска поддршка од Владата преку ресорното министерство за култура и туризам. Во реализацијата на фестивалот помагаат Општина Охрид, како и бројни спонзори и љубители на уметноста. Генерален спонзор на 65. издание на „Охридско лето“ е А1 Македонија.