На 78. Филмски фестивал во Кан, Асоцијацијата на европски кинотеки (ACE) ја претстави шестата сезона на проектот „Сезона на филмски класици“, филмска програма која промовира европско филмско наследство преку бесплатни проекции во кино салите ширум Европа и онлајн.

Оваа година, за македонската и светската публика ќе биде прикажан култниот филм МАКЕДОНСКА КРВАВА СВАДБА (режија: Трајче Попов, 1967), во нова дигитално реставрирана копија. Оваа македонска филмска класика е базирана на истоимената драма од Војдан Чернодрински, и претставува трогателна приказна за борбата за слобода, достоинство и национален идентитет во времето на османлиската власт.
Во фокусот е младата Цвета, девојка од село што е киднапирана од турски бег за да биде одведена во неговиот харем. Нејзината борба за слобода станува симбол на отпорот на целото население, прикажан преку драматични сцени, силна актерска игра и патриотска нарација.

Филмот е едно од најзначајните дела во македонската кинематографија, и неговата дигитална реставрација овозможува ова филмско остварување повторно да оживее пред публиката од сите генерации – во слава на македонската културна меморија.

Кинотеката со своето петто учество продолжува да биде активен придонесувач во европските културни соработки, овозможувајќи пристап до ретки и значајни дела на филмската уметност и промовирајќи ја важноста на филмското архивирање пред новите генерации.

„Сезона на филмски класици“ акцентот го става на зачувувањето на културното наследство и вклучувањето на младата публика во таа мисија. Проектот е поддржан од програмата Креативна Европа МЕДИА на Европската унија и оваа година вклучува повеќе од 40 новореставрирани филмови од 27 европски архиви. Од неми филмови, преку женски перспективи и документарни класици, до авторски дебитантски дела, програмата го претставува богатството и разноликоста на европската филмска историја.

Во рамки на „Сезона на филмски класици“, ќе се прикажуваат филмови од јуни до декември оваа година, кои ќе бидат проследени со разговори, мастер-класи, музика во живо и едукативни активности. Избраните наслови ќе бидат и со англиски превод, а ќе бидат бесплатно достапни и онлајн.

Вечерва почнува 15. јубилеен Филозофскиот филмски фестивал со проекцијата на филмот „Евангелие според Матеј“ (1964) од истакнатиот италијански режисер Пјер Паоло Пазолини (1922-1975).

Со почеток од 20:30 часот во кино-салата на Кинотеката, посетителите ќе можат да го проследат филмот чија мотивација за снимање биле поетските врвови на Евангелието и преку кој Пазолини, со неговите контроверзни ставови за религијата, успеал да создаде импресивен библиски филм. Претходно, во свечениот дел (почеток во 20:00 часот) поздравни обраќања ќе имаат Ѓорѓи Пулевски, програмски директор на Фестивалот и Н.Е. Паоло Палминтери, амбасадор на Република Италија во Скопје.

„Евангелие според Матеј“ е дел од Ревијалната програма на Фестивалот, но воедно и последен филм од Ретроспективата Пазолини што во изминатиот период ФФФ ја организираше со поддршка на Амбасадата на Италија.

„Евангелие по Матеј“ е библиската драма режирана од Пиер Паоло Пазолини што го следи животот на Исус Христос како што е претставен во Евангелието според Матеј од Новиот Завет. Дијалозите во италијанскиот филм го следат автентичниот текст на евангелието, кое се фокусира на учењата на Исус, вклучително и неговите алегории. Снимен e на локации во Јужна Италија, во манирот на италијанскиот неореализам, со впечатлива документаристичка црно-бела фотографија, и со непрофесионални актери, вклучително и мајката на режисерот, Сузана Пазолини, во улогата на постарата Марија, мајката на Христос. Исус е толкуван од Енрике Иразоквај, шпански студент со марксистички убедувања кој бил во посета на Рим токму во времето кога Пазолини долго време барал човек кој ќе го толкува главниот лик во наредниот негов филм. Неговиот Исус го има токму духот на 1960-те – личност која протестира против војните, дебатира против материјализмот и привилегиите на богатите.“

(Билетите за сето време на оджување на Фестивалот се по редовните цени во Кинотеката, односно 150 денари по проекција.)

Кевин Спејси одржа страстен говор во Кан, критикувајќи ја културата на откажување.

Во 2017 година, Спејси (65) беше обвинет за сексуален напад или несоодветно однесување од повеќе од 30 мажи. Неговата кариера тогаш практично запре. Во 2022 година, тој беше прогласен за невин на судење во Њујорк, а во 2023 година беше ослободен од девет обвиненија за сексуален напад во кривично судење во Лондон.

Години откако обвиненијата излегоа на виделина, тој се врати во Кан за прв пат од 2016 година. Актерот доби награда за животно дело од Фондацијата „Подобар свет“ на тивок настан за време на фестивалот. За време на говорот, кој го документира весникот „Варајети“, актерот зборуваше против културата на „црните листи“ и му се заблагодари на Мануел Колас де ла Рош, основачот на фондот што ја поддржува филмската индустрија.

„Сакам да му се заблагодарам на Мануел, основачот на Фондот за подобар свет. Какво прекрасно име. Организацијата чија цел е да прави добро во светот се нарекува „Подобар свет“. Но, тие прават повеќе од само добро, како што кажува нивното име“.

Тој додаде дека му е неверојатно што неговото присуство се смета за чин на храброст, со оглед на тоа што е ослободен од сите обвиненија.

„Кој некогаш би помислил дека почестувањето на некој кој бил ослободен од обвиненијата во секоја судница во која стапнал може да се смета за храбра идеја?“,

Тој потоа се спореди себеси со сценаристот Далтон Трамбо, кој беше на црната листа откако беше откриено дека има врски со комунизмот, но беше поддржан од актерот Кирк Даглас: „Но, еве сме. Размислував за некој друг кој се обидува да го направи овој свет подобро место, а тоа беше човекот што го видовте на екранот порано вечерва, Кирк Даглас, големиот американски актер.

Потоа зборуваше за мрачен период во кој животот и кариерата на професионалците беа уништени со лажни обвинувања.

„Секако, луѓето знаат за Трамбо, но мислам дека многу малку од вас знаат или некогаш слушнале за 475 други професионалци од индустријата чии животи беа уништени од лажни обвинувања, кои исто така не можеа да најдат работа во Холивуд во тој долг и мрачен период“, рече Спејси.

Својот долг говор го заврши цитирајќи ги зборовите од песната на неговиот пријател Елтон Џон: „Сè уште стојам“.

Организаторите на настанот подоцна се оградија од Спејси, велејќи за Телеграф дека тој „нема никаква врска со фестивалот“.

Во соопштението тие додаваат: „Филмскиот фестивал во Кан не бил вклучен или известен за поканата или наградата на г-дин Спејси за време на овој приватен настан“.