Економија
НБРМ: Каматните стапки непроменети, монетарната политика го задржува внимателниот карактер

Вчера се одржа редовна седница на Извршниот одбор за поставеноста на монетарната политика на Народната банка. На седницата беа разгледани најновите податоци и информации за светската и за домашната економија и најновите случувања на меѓународните и на домашните финансиски пазари во контекст на поставеноста на монетарната политика.
На седницата беше оценето дека сегашната поставеност на монетарната политика е соодветна на економските услови, имајќи ги предвид и присутните ризици од надворешното и од домашното окружување. Оттука, на седницата беше одлучено каматната стапка на благајничките записи да остане на нивото од 5,35%, а каматните стапки на депозитите преку ноќ и на 7 дена на нивоата од 3,95% и 4%, соодветно. Понудата на благајничките записи на редовната аукција ќе биде исто така непроменета, односно ќе изнесува 10 милијарди денари. Со ваквата одлука се задржува внимателниот карактер на монетарната политика. Комбинацијата на досегашните мерки — тековните каматни стапки, промените кај задолжителната резерва и применетите макропрудентни мерки — е насочена кон јакнење на ценовната стабилност на среден рок и кон зачувување на стабилноста на девизниот курс на денарот во однос на еврото.
Инфлациските остварувања и понатаму претставуваат важен сегмент што треба внимателно да се следи. Имено, во мај 2025 година годишната стапка на инфлација забрза и изнесува 3,3%. Ова во најголем дел се должи на растот на цените на прехранбената компонента, што следува по завршувањето на важноста на мерките за ограничување на растот на цените. Од друга страна, порастот на базичната компонента на инфлацијата на годишна основа значително забави, додека трендот на намалување на цените на енергентите се задржа и во мај. Досегашните остварувања кај инфлацијата се малку над очекувањата, што покажува одредени продолжени ефекти и потреба од претпазливост. Најновите проекции за берзанските цени на примарните производи за следниот период се променети во надолна насока, но и покрај тоа неизвесноста од идната динамика на цените на примарните производи на берзите поради геополитичките тензии и климатските промени сѐ уште е високо изразена. Оттука, ризиците за идната динамика на инфлацијата и натаму постојат и се поврзани со продолжената неизвесност од променливото надворешно окружување, но и со домашни фактори коишто делуваат на побарувачката.
Состојбата на девизниот пазар и натаму е стабилна. Нивото на девизните резерви на крајот на мај изнесува 4.691,1 милион евра, што е соодветно за одржување на стабилноста на курсот на домашната валута. Во однос на последните расположливи податоци од надворешниот сектор, остварувањата на менувачкиот пазар заклучно со втората декада од мај упатуваат на солидни нето-приливи од приватните трансфери за вториот квартал, додека трговскиот дефицит остварен во април засега е малку понизок од оцените за вториот квартал. Тековите во билансот на плаќања во првиот квартал од 2025 година се главно во рамките на очекувањата.
Економската активност во првиот квартал на 2025 година и натаму расте и изнесува 3,0%, слично на остварувањата во претходните два квартала и согласно очекувањата. Расположливите високофреквентни податоци за вториот квартал од 2025 година во моментов се ограничени за попрецизни согледувања. Засега, податоците во април покажуваат раст на индустриското производство, додека прометот во вкупната трговија бележи реален пад. Ризиците за растот во следниот период од надворешното окружување се претежно надолни, а од домашното окружување и натаму се поврзани со брзината и со обемот на остварување на домашните инфраструктурни проекти.
Остварувањата во монетарниот сектор покажуваат натамошна солидна кредитна поддршка на економијата, којашто е над очекуваната динамика. Имено, во согласност со првичните податоци за мај, депозитите и кредитите бележат солидни стапки на раст, коишто се малку повисоки од оцените за вториот квартал од годината.
Општо земено, најновите остварувања кај најважните макроекономски показатели, како и согледувањата за ризиците во однос на нивната идна патека укажуваат на потреба од натамошно внимателно водење на монетарната политика. Имено, ризиците поврзани со надворешното окружување и натаму се изразени, а внимателно се следат и домашните фактори коишто можат да влијаат врз побарувачката и ценовната динамика во наредниот период. Народната банка и натаму е подготвена да ги употреби сите неопходни инструменти и да презема соодветни мерки со коишто ќе се придонесе за задржување на стабилноста на девизниот курс на денарот во однос на еврото и ценовната стабилност на среден рок.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
CNN: Откажувањето на Трамп од електричните возила е голема победа за Кина

Откако претседателот Доналд Трамп ја укина даночната стимулација од 7.500 долари за купувачите, се очекува продажбата на електрични возила во САД да се намали. Во исто време, продажбата на електрични возила од кинеските конкуренти во остатокот од светот силно расте, пишува CNN.
Пред две години, додека се кандидираше за реизбор, Доналд Трамп ја исмејуваше иницијативата на претседателот Џо Бајден за електрични возила како „измама“ промовирана од „радикални левичарски фашисти, марксисти и комунисти“.
„Во рок од 3 години, сите овие автомобили ќе бидат произведени во Кина“, напиша тој на социјалните медиуми во тоа време. Таа изјава сега звучи повеќе како ветување отколку како предвидување.
Откако се врати на функцијата, Трамп и републиканците во Конгресот го сменија курсот за развој на електрични возила во Америка. Тие го елиминираа даночниот стимул од 7.500 долари што привлекуваше купувачи, го замрзнаа финансирањето за инфраструктура за полнење и ги елиминираа целите за енергетска ефикасност за производителите на автомобили.
Резултатот е повлекување на САД од трката за електрични возила токму кога Кина, нејзиниот главен економски ривал, добива на предност. Со тоа, Кина ја зацврстува својата доминација не само во глобалната продажба на електрични возила, туку и во синџирите на снабдување со батерии и клучните ретки метали што се користат во нивното производство.
Во политички контекст, ставот на Трамп против електричните возила е разбирлив – републиканците долго време се спротивставуваа на стимулациите предводени од демократите, делумно затоа што ги гледаат како закана за нафтената и гасната индустрија. Но, во контекст на трговската војна на Трамп со Кина, логиката на повлекување од електричните возила станува нејасна.
Пакетот за стимулации на Бајден во голема мера беше насочен кон Кина – поттикнувајќи ја изградбата на фабрики за батерии во САД и казнувајќи ги компаниите што не произведуваа доволно во САД.
Според таа логика, Трамп требаше да оди подалеку за да ги охрабри американските производители и потрошувачи да ги прифатат електричните возила. Кога беше прашан за контрадикцијата, портпаролот на Белата куќа рече дека Трамп „ја враќа американската доминација во енергетиката и производството со елиминирање на мачните регулативи што ја задушија енергетската индустрија и враќајќи работни места дома“, како дел од „обврската на администрацијата да обезбеди американските производители на автомобили да играат клучна улога во следната позлатена ера на Америка“.
Во речиси секој друг сектор – од фармацевтската индустрија до вештачката интелигенција до чиповите – Трамп јасно стави до знаење дека сака производство на американска почва.
Имајќи го тоа предвид, би имало смисла Трамп да направи сè што може за да се произведуваат електрични автомобили во САД, особено затоа што многу експерти велат дека сме поблиску до крајот на ерата на бензинот отколку до почетокот.
Во меѓувреме, кинеските производители како BYD и Geely прават силен наплив на странските пазари. Иако овие брендови можеби не им се познати на Американците, тие се сè попопуларни и достапни на пазарите од Источна Азија до Европа и Јужна Америка.
Фото: ЕПА
Економија
600.000 евра за модерна и дигитална преносна мрежа во Македонија: потпишан грант-договор меѓу МЕПСО и Француската агенција за развој (AFD)

Во просториите на Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини на Република Северна Македонија денес се одржа свечената церемонија на потпишување на Грант-договорот меѓу МЕПСО и Француската агенција за развој (AFD), со што се означува континуитетот и продлабочувањето на техничката соработка насочена кон поддршка на модернизацијата на националната преносна електроенергетска мрежа.
Настанот се одржа во присуство на Сања Божиновска, министерка за енергетика, рударство и минерални суровини; Кристоф Ле Ригољер, амбасадор на Франција во Република Северна Македонија; Бурим Љатифи, Генерален директор на МЕПСО; Вероника Милевски, извршна директорка на RTE International; Франсоа Винс, заменик-директор на Канцеларијата на AFD за Западен Балкан, како и гости од енергетскиот сектор.
Овој грант во вредност од 600.000 евра овозможува насочена техничка помош за унапредување, модернизација и дигитализација на преносната мрежа – суштински чекори за обезбедување стабилно снабдување со електрична енергија, намалување на техничките загуби, зголемување на ефикасноста на системот и подготовка на МЕПСО за растечкиот удел на обновливи извори и интеграцијата на регионалниот пазар.
Проектот е фокусиран на четири клучни области:
· изработка на студии за адекватност на системот со користење на пазарниот симулатор ANTARES,
· димензионирање на системските резерви,
· воспоставување методологија за пресметка на преносни загуби и изработка на студија за изводливост,
· како и подготовка на концептуален дизајн за дигитализација на трафостаница.
Во рамките на проектот, експерти од RTE International – подружница на францускиот оператор на преносниот систем RTE – веќе одржаа обуки за инженерите на МЕПСО за користење на симулаторот ANTARES, со што се унапредуваат нивните технички и аналитички капацитети за поефикасно управување со системот во сè подинамичен електроенергетски пазар.
Во своето обраќање, министерката Сања Божиновска ја нагласи важноста на ова партнерство за изградба на современ и отпорен енергетски систем:
„Денес го потврдуваме партнерството што го зајакнува нашиот пат кон модерен, сигурен и достапен енергетски систем. Техничката помош од Француската агенција за развој ќе му овозможи на МЕПСО да ја забрза модернизацијата и дигитализацијата на мрежата, да го подобри планирањето и работењето и поефикасно да ја управува променливоста што произлегува од поголемото учество на обновливите извори и динамиката на пазарот. Понапредна и попаметна мрежа значи помалку прекини, подобро искористување на чиста енергија, посилни регионални врски и поголема отпорност на системот – без разлика дали станува збор за временски услови, флуктуации на побарувачката или пазарна нестабилност.“
Генералниот директор на МЕПСО, Бурим Љатифи, го истакна посветеното ангажирање на компанијата кон техничка извонредност и дисциплина во реализацијата:
Проектот, како што нагласуваат од министерството, ќе продолжи со нови активности за градење капацитети и техничка поддршка, со што ќе се овозможи примена на напредни технологии и аналитички модели за управување со преносниот електроенергетски систем на Северна Македонија.
Економија
Гувернерот Славески учествува на годишните средби на ММФ и на Светската банка

Делегација предводена од гувернерот на Народната банка, д-р Трајко Славески, и министерката за финансии, Гордана Димитриеска-Кочоска, ќе учествува на Годишните средби на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) и Групацијата на Светската банка (СБ), коишто ќе се одржат оваа седмица во Вашингтон, САД. Во составот на делегацијата на Народната банка се и вицегувернерката Емилија Нацевска и советничката на гувернерот Весна Стојчевска. Во рамките на Годишните средби, гувернерот Славески, вицегувернерката Нацевска и советничката Стојчевска ќе одржат состаноци со високи претставници на ММФ и СБ, како и со претставници на други меѓународни финансиски институции.
Економските состојби и предизвиците во контекст на геоекономските тензии и ефектите од трговскиот протекционизам, финансиската стабилност и монетарната политика се дел од темите коишто ќе бидат обработени на предвидените работни средби со заменикот на генералниот директор на ММФ, Бо Ли, директорот на ММФ за Европа, Алфред Камер, извршниот директор на ММФ, Јерун Клик, и заменикот на извршниот директор, Марникс ван Рај. Делегацијата на Народната банка, предводена од гувернерот, ќе оствари средби и со претставниците на одделите за статистика, за правни работи и за монетарните и капиталните пазари при Меѓународниот монетарен фонд, на кои ќе се споделат досегашните достигнувања и резултати од заемната успешна соработка.
Делегацијата ќе оствари средби и со високи претставници на Светската банка, односно со потпретседателката на Светската банка, Антонела Басани, и со извршниот директор на СБ за Конституенцата во која членува нашава земја, Јуџин Ругенаат. Делегацијата на Народната банка ќе учествува и на редовниот состанок на земјите членки на Конституенцата.
На маргините на средбите, гувернерот Славески ќе го потпише писмото за намери за остварување на проектот за клонот на ТИПС. Овој систем ќе ги унапреди брзината, сигурноста и ефикасноста на финансиските трансакции и значително ќе ги намали трошоците и ќе ги поедностави секојдневните финансиски активности преку извршување инстант плаќања во реално време 24 часа дневно, седум дена во неделата.
Годишните средби на ММФ и СБ се платформа на која првите луѓе на централните банки и министрите за финансии од земјите членки соработуваат и разговараат за повеќе суштински теми, како намалувањето на сиромаштијата, меѓународниот економски развој и финансии, развојот на човечкиот капитал и зајакнувањето на отпорноста и одржливоста.