Свет
Топлотни бранови низ целиот свет: „Многу е рано, не изгледа добро“
Поради неподносливата топлина, Торонто одлучи да ги држи своите градски базени отворени речиси до полноќ. Британците масовно бегаат кон брегот. Французите ги извлекоа вентилаторите од своите подруми за да им помогнат да ги преживеат жешките ноќи. Бројни концерти и спортски настани на отворено се откажани во Холандија. Сето ова покажува дека летото го достигна својот врв – но во однос на календарот, летото штотуку започна.
Топлинските бранови што ги погодија Канада, североисточниот дел на САД и северна Европа во последните денови имаат едно заедничко нешто: доаѓаат невообичаено рано. Временскиот период укажува на поширок тренд поврзан со климатските промени предизвикани од човекот – летните температури влегуваат во јуни порано и се задржуваат подлабоко во септември. Ова го продолжува периодот на потенцијално екстремни временски услови и го зголемува ризикот од топлотен удар, пишува Вашингтон пост.
„Дефинитивно гледаме продолжување на летото во последните месеци“, рече Карло Буонтемпо, директор на Европската служба за климатски промени Коперник. Промената се случува многу брзо.
Помеѓу 1979 и 2000 година, просечната температура на северната хемисфера обично надминувала 21 степен Целзиусов, означувајќи го најтоплиот период од летото, околу 10 јули, и траела околу пет недели, според податоците од Универзитетот во Мејн. Но, минатата година, најтоплата досега, таа просечна температура останала над 21 степен Целзиусов од 13 јуни до 5 септември.
Оваа година можеби сè уште не го следи истото историско темпо – но е неколку недели пред просекот од изминатите децении. Минатата недела, според најновите достапни податоци, просечната температура на северната хемисфера била 20,91 степен Целзиусов. „Во споредба со 20 век, ова е доста невообичаено“, рече Соња Сеневиратне, климатолог во ETH Zurich.
Иако продолженото лето може да звучи привлечно за некои, тоа носи и сериозни здравствени ризици, особено за постарите лица, хронично болните и оние кои не можат да си дозволат да се разладат. Во Европа, смртните случаи поврзани со топлина се зголемија за 30 проценти во последните две децении.
Истражувањата покажуваат дека топлотните бранови што пристигнуваат рано во сезоната можат да бидат поопасни од оние што пристигнуваат подоцна во сезоната, бидејќи телото сè уште не се адаптирало и луѓето не се подготвени да се справат со нив.
Агенцијата за заштита на животната средина на САД вели дека топлотните бранови станале подолги, почести и поинтензивни во последните 70 години. Сезоната во која се можни топлотни бранови, исто така, значително се прошири, од помалку од 50 дена во 1990-тите до 70 дена во 2020-тите.
Температурите над 32,2°C веќе опфатија повеќе земјиште од вообичаеното оваа година. Од почетокот на јануари до средината на јуни оваа година, 163 од 171 ден беа над просекот во однос на површината погодена од таква топлина.
Во јануари, март, крајот на април, мај и почетокот на јуни беа забележани повеќе области погодени од високи температури отколку во која било година од 1980 година, што се совпаѓа со продолжен ран топлотен бран во Јужна Азија.
Топлинските бранови во раните летни денови имаат широк спектар на ефекти – менување на моделите на раст на земјоделските култури, влошување на недостигот на вода и продолжување на сезоната на пожари. Оваа недела, на грчкиот остров Хиос беше прогласена вонредна состојба, а жителите беа евакуирани бидејќи пожарите ги опустошија шумските области, меѓу првите во годината. По години суви и екстремно топли сезони, Грција се подготви со рекорден број пожарникари.
Невообичаено високите температури стигнаа и до Швајцарските Алпи, каде што глечерите почнаа да се топат и да губат маса неколку недели порано од вообичаеното, рече глациологот Матијас Хус, раководител на швајцарската програма за следење на глечерите GLAMOS.
„Дефинитивно не изгледа добро за швајцарските глечери“, напиша Хус на социјалните медиуми.
Топлинските бранови не ги погодуваат само Северна Америка и Европа. Јапонија собори серија дневни рекорди за температура во последните денови. Температурите се исто така далеку над нормалата во Монголија, Русија и западна Кина – некои градови се дури 10°C над просекот.
Научниците јасно го поврзуваат зголемувањето на глобалните температури со емисиите на стакленички гасови што луѓето ги испуштаат во атмосферата – главно од согорување на фосилни горива – во текот на изминатите два века. Емисиите сè уште растат, а темпото на затоплување се забрзува: десетте најтопли години досега се случија во изминатата деценија. Земјата, исто така, заробува повеќе топлина во своите океани, што ги зголемува температурите на морето. А повеќе влага во атмосферата доведува до посилни урагани, циклони и поразорни поплави.
Кога топлотен бран ја погоди Британија пред неколку дена, научниците од групата World Weather Attribution рекоа дека таков настан може да се очекува на секои пет години. Пред индустриската ера, југоисточна Англија би доживеала сличен топлотен бран еднаш на секои 50 години. „Сите податоци покажуваат силно и статистички значајно зголемување на јунските топлотни бранови како што светот се затоплува“, заклучија научниците.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Туск го обвини Орбан дека е „фасциниран од Москва“
Унгарскиот премиер Виктор Орбан повторно се најде на мета на критики во рамките на Европската Унија, откако полскиот премиер Доналд Туск изјави дека неговиот колега е „фасциниран од Москва“ и дека сака да ја обликува Унгарија по моделот на Русија.
„Орбан неодамна изгледаше фасциниран од Москва и сега верува дека би било подобро да се изгради државен модел донекаде по моделот на Русија“, рече Туск, според Гардијан.
Унгарскиот премиер постојано го критикуваше ставот на Брисел кон Москва, нарекувајќи ја неподготвеноста на Европската Унија да започне преговори со Русија „катастрофална грешка“. Според него, мирот во Европа не е можен без дијалог со Кремљ, што е став што предизвикува остри поделби меѓу членовите на Унијата.
Во исто време, „Политико“ пишува дека Будимпешта се обидува да формира сојуз на држави кои се скептични кон продолжувањето на безусловната поддршка на Украина, што дополнително ги зголеми тензиите во рамките на ЕУ.
Орбан, кој долго време е во конфликт со Брисел околу прашањето за санкциите против Русија и миграциската политика, останува еден од ретките европски лидери кои отворено повикуваат на „нова архитектура на безбедноста во Европа“, во која Русија би имала свое место.
Фото: принтскрин
Свет
Палестинците: Израел нападна засолништа, домови и џамија во Газа – загинаа повеќе од 90 луѓе
Израелската армија уби најмалку 91 Палестинец, вклучувајќи најмалку 35 деца, во нападите врз Појасот Газа од синоќа, и покрај договорот за прекин на огнот, соопштија медицински извори, објави Анадолија.
Израелската армија уби 31 лице на север, 42 во централните области и 18 на југ од Појасот Газа. Десетици цивили беа ранети во нападите, објави државната новинска агенција Вафа, повикувајќи се на извори во болниците во Газа.
Израелските напади погодија куќи, шатори што се користат како засолништа за раселени цивили, возило, засолниште и болница во рамките на таканаречената „жолта линија“, изјавија медицински лица за агенцијата Анадолија.
„Жолтата линија“ се однесува на зоната во која израелските сили се повлекле во согласност со договорот за прекин на огнот. Таа физички го дели Појасот Газа на два дела, лоцирани во рамките на територијата на Газа, јужно од градот Газа и северно од Кан Јунис.
Во северна Газа, израелската армија таргетираше училиште претворено во засолниште во областа Беит Лахија, при што загинаа тројца цивили и беа ранети неколку други.
Израелската армија гранатираше две куќи во населбата Ал-Наср во бегалскиот камп Шати во западниот дел на градот Газа, при што загинаа осум лица.
Нов израелски напад во среда наутро погоди џамија што служи како засолниште за раселени лица во населбата Сабра во градот Газа, изјавија очевидци за агенцијата Анадолија.
Две лица беа убиени, а десет беа ранети во населбата Зејтун во Газа. Неколку цивили сè уште се водат како исчезнати под урнатините на куќа погодена од израелската армија, додека неколку лица беа ранети во друг напад југозападно од Зејтун.
Израелската армија уби мајка и дете во населбата Тел ал-Хава во Газа.
Четири лица загинаа во напад врз шатор
Во централна Газа, четири лица беа убиени откако израелски напад го погоди нивниот шатор во Деир ал-Балах.
Шест лица беа убиени, а неколку други беа ранети кога израелски авиони бомбардираа училиште претворено во засолниште и куќа во бегалскиот камп Буреиџ.
Пет лица беа убиени во напади врз неколку домови во бегалскиот камп Нусејрат.
Во сличен напад, девет лица, меѓу кои четири деца, беа убиени, а девет се водат како исчезнати под урнатините на куќа погодена од израелската армија во кампот Нусејрат.
Осум лица, меѓу кои три деца, беа убиени во израелски напад врз шатори во кои се сместени раселени семејства во областа Ал-Маваси, западно од Кан Јунис, во јужна Газа.
Медицински извори изјавија дека бројот на жртви може да се зголеми бидејќи многу од ранетите се во критична состојба, а потрагата по исчезнатите под урнатините сè уште е во тек.
фото: принтскрин
Свет
(Видео) Трамп прогласен за мировник во Јужна Кореја, оркестарот му ја свиреше омилената песна
Американскиот претседател Доналд Трамп беше пречекан во Јужна Кореја, каде што доби највисока државна награда – „Големиот ред Мугунгхве“, што му беше доделена како признание за неговата улога на „мировник“ на Корејскиот Полуостров, јави Хина, пренесе Индекс.
Трамп пристигна во Јужна Кореја на крајот од азиската турнеја, а беше пречекан со изведба на неговата омилена песна „YMCA“ од воениот оркестар.
BREAKING 🚨 South Korea just surprised Donald Trump playing YMCA as he steps off Air Force One
America is RESPECTED around the world again
THIS IS AWESOME ❤️ pic.twitter.com/lh7aaA0QOx
— MAGA Voice (@MAGAVoice) October 29, 2025
Јужнокорејскиот претседател Ли Џе Мијонг изрази надеж дека ќе постигне напредок во трговските преговори со САД и го пофали Трамп за неговиот пристап кон Северна Кореја.
Трамп изјави дека иако оваа недела нема да се сретне со Ким Џонг Ун, ќе продолжи да работи на смирување на тензиите меѓу двете Кореи.
„Многу добро го познавам Ким Џонг Ун… само не успеавме да најдеме вистински момент“, рече тој.
Тоа е првпат еден американски претседател да ја добие оваа награда, именувана по националниот цвет на Јужна Кореја – хибискусот Мугунгхва.

