Култура
Алхемија на Стефановски и Миленковиќ во Антички театар
Скоро два ипол часа преполното гледалиште на концертот што се одржа во рамките на фестивалот Охридско лето уживаше во несекојдневната уметничка комуникација и чествувањето на слободата на креацијата на двајцата врвни музичари и нивните соработници
Скоро два ипол часа преполното гледалиште на концертот што се одржа во рамките на фестивалот Охридско лето уживаше во несекојдневната уметничка комуникација и чествувањето на слободата на креацијата на двајцата врвни музичари и нивните соработници Дино Милосављевиќ и Ѓоко Максимовски и Васил Хаџиманов како специјален гостин на овој настап за долго паметење.
Кога ќе се сплотат енергиите на виртуози како гитаристот Влатко Стефановски и виолинистот Стефан Миленковиќ и кога обајцата, наспроти фактот што досега се движеле во различни звуковни траектории, со чиста мисла и отворено срце влегуваат во ваков несекојдневен проект, тогаш неминовно се случува врвен уметнички чин. Настан што во овие какофонични и турбулентни времиња ја враќа довербата во креацијата, во убавото, во бришењето на сите огради, во слободата… Ете, како таков ќе остане во колективната меморија на преполниот Антички театар нивниот концерт одржан во пресрет на големиот македонски национален празник Илинден, во рамките на годинешното издание на фестивалот Охридско лето.
Инаку, ова беше четвртиот од серијата концерти триумфално започната на крајот на минатата година во белградскиот Сава центар. Од таму, она што веројатно првично беше замислено како ексклузивен проект на гитаристички виртуоз кој минал низ сито и решето во модерната музика (од „Брег“, преку балканскиот музички феномен – групата „Леб и сол“ до соработки со инструменталисти како Мирослав Тадиќ, Теодосиј Спасов, Јан Акерман…) и виолинист кој своевремно бил бележан како „чудо од дете“ и настапувал со тенорот Пласидо Доминго и диригентот Јехуда Мењухин…артист на УНЕСКО, сега се трансформира во соработка во која обајцата на задоволство на публиката влегуваат со невидена страст и која во иднина, освен со преполните распореди за музицирања по светот, со ништо друго и не може да биде условена.
Навидум несвојствено за музичари со таков бекграунд, тие и овој настап го започнаа со силна желба за докажување. Како да сакаа веднаш да ни стават до знаење дека се чувствуваат комотно во взаемната комуникација независно дали притоа посегаат по дела на класичните композитори Сати, Дебиси, Дворжак, Моцарт…или по теми на Џон Меклафлин и неговите „Махавишну оркестра“ – една од најзначајните појави на “фјужн музиката“ од првата половина на 1970-те, по балканскиот или македонскиот мелос толку речовито присутен во творештвото на визионерите „Леб и сол“ (песни како „Не си го продавај Кољо чифликот“, „Македонско девојче“, „Јовано, Јованке“, „Учи ме мајко, карај ме!“…) .
Тие едноставно својата сторија ја базираат на потрагата по барањето на нитката која упатува на умотворините на народниот гениј низ времето. Во таквите настојби ичекоруваат едно скалило погоре дозволувајќи си како големи мајстори на занаетот низ чинот на импровизација само да ја потенцираат сопствената потреба за слободно исчекорување во творештвото онака како што самите го поимаат. А, кога сето тоа ќе биде пречекано со бура воодушевување од присутните (во случајов неколку генерации на вљубеници во музиката, но и бројни гости од странство кои веројатно по првпат се среќаваат со балканската традиција), тогаш е сосема јасно зошто во еден момент Стефановски и Миленковиќ се престорија во модерни алхемичари кои звуците од своите инструменти ги престорија во мевлем за душите на сведетелите во чии спомени уште долго ќе пулсира ритамот на овој неповторлив длабоко емотивен перформанс.Стефановски и Миленковиќ во оваа своја инструменталистичко-творечка авантура имаат силна поткрепа од басистот Ѓоко Максимовски и тапанарот Дино Милосављевиќ (инаку членови на трито на гитаристот и на уште неколку македонски групи) кои нималку не се „луѓе од сенка“ задолжени за моторичноста на проектот, туку и креативци кои со одмерени соло партии знаат и тоа како да ги загреат дланките на присутните.
Кога, пак, на целата екипа ќе и се придружи и пијанистот Васил Хаџиманов (вистински наследник на лозата музичари Хаџиманови, школуван на славниот џез колеџ Беркли во Бостон, водач на сопствена „фјужн“ група во Белград со која има три албумски објави, чест гостин на концертите на татко му Зафир и тетка му Бисера Велетанлиќ, од неодамна член на електро-пионерите „Дарквуд даб“ и лидер на триото во кое се извонредните Изет Кизил перкусионист од Турција и грчкиот басист Костас Теодору…), дефинитивно се создадени сите предуслови за врвно шоу. Тој како специјален гостин на оваа серија на концерти на своите славни колеги, знаејќи си го местото, само и ги дава оние неопходни бои кои неминовно ве тераат на помисла дека пред себе имате состав подготвен за големи подвизи. Нешто како регионална „супер-група“ од новото столетие која наместо „мисионерство“ претпочита наново посегање по вистинските вредности. Нешто што нам, овде и сега, ни е неопходно потребно, оти немирниот Балкан никако не смее да биде слепото црево на светот.
Серијата концерти на Стефановски и Миленковиќ пролжува денеска во Хрватска, а потем …којзнае можеби еден ден ќе ги видиме заедно повторно во Македонија. Во Скопје или било кој друг град. За изведбите на вакви врвни уметници секогаш ќе има глад во земјава во која музичкиот јазик отсекогаш бил третиран како опстојба и нашата врска со цивилизираниот свет./крај/лј
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Поддршка за културата во Битола: MINT зад Шекспир фестивалот 2025
Денес официјално започнува Шекспир фестивалот во Битола, еден од најзначајните и најреномирани театарски настани во регионот, кој годинава повторно ги обединува највлијателните и најиновативните Шекспирови продукции од светот.
Организиран од Народниот театар Битола, фестивалот претставува платформа каде класичните драмски текстови добиваат современи интерпретации, а Битола станува центар на висока сценска уметност.
Во пресрет на свеченото отворање, денес се одржа работна средба помеѓу директорот на Народниот театар Битола, Васко Мавровски, и генералниот директор на MINT Fintech Group, Никола Јошевски. MINT е долгогодишен партнер и спонзор на Народниот театар Битола, а годинава ја проширува својата поддршка и како клучен спонзор на Шекспир фестивалот.
Средбата, одржана во фоајето на театарот, беше можност за разговор за заедничката визија, новите идеи и стратешкото планирање на програмските и културните иницијативи за 2026 година.
„MINT продолжува да вложува во културата не како обврска, туку како уверување дека уметноста ја гради заедницата, а силната културна сцена значи силно и одржливо општество,“ истакнаа од компанијата.
Вечерва, со кревање на завесата, Битола повторно ќе стане театарски центар чијашто традиција, енергија и визија ја прават препознатлива на културната мапа на регионот.
(ПР)
Култура
Објавен „Речник на псевдонимите во македонската книжевност од првата половина на ХХ век“ од Славчо Ковиловски
„Македоника литера“ објави нова книга на Славчо Ковилоски со наслов „Речник на псевдонимите во македонската книжевност од првата половинана ХХ век“.
Овој речник се надоврзува на „Речникот на псевдонимите во македонската книжевност од XIX век“, од истиот автор, публикуван во 2022 година. Покрај лажните имиња од сите видови (псевдоними, кратенки, знаци) овде се вклучени и одредници со прекари на публицисти, родените имиња на авторите, како и одреден број партизански псевдоними.
Во Речникот се наоѓаат книжевни псевдоними на 187 автори и 36 псевдоними од други области со вкупен број од 223 лица со скриени имиња. Исто така, има 19 родени (крстени) имиња на луѓе од книжевноста и културата, како и 37 автори чии прекари се споменуваат покрај нивните имиња. Вкупниот број на псевдоними изнесува повеќе од петстотини. Посебно поглавје е посветено на теорискиот пристап при објаснувањето на методологијата, односно постапките за дешифрирање и категоризирање на скриените имиња. Овој дел е особено важен, бидејќи без соодветен критички метод на потврдување или негирање на авторството препишано според псевдоним, не може да се добие релевантен одговор, прецизно дефиниран, елабориран според современите концепции на теоријата на книжевноста, но и на книжевно-историските односи и практики.
Славчо Ковилоски (Скопје, 1978) е македонски книжевен историчар, културолог, поет, прозаист. Автор е на неколку прозни, поетски и монодрамски дела, како и на повеќе монографии од областа на книжевноста, историјата и културологијата. Прикази и статии објавувал во повеќе македонски списанија и дневните весници. Има преведено шест белетристички и научни дела од хрватски и бугарски на македонски јазик и повеќе преводи од српски јазик објавени во периодиката. Делови од неговото прозно и поетско творештво се преведени и препеани на неколку европски јазици.
Работи во Институтот за македонска литература (Одделение за македонска литература во XIX век), при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.
Култура
Пијано-рецитал „Скопје во петолиние 2028“
Културниот информативен центар – Скопје го најавува пијано рециталот „Скопје во петолиние 2028“ – македонска музичка приказна во чест на Скопје, Европска престолнина на културата 2028.
Овој уникатен рецитал ќе ја раскаже музичката приказна на нашиот град преку внимателно одбрани дела на македонски композитори, претворајќи го Скопје во вистинска партитура, а пијаното – во раскажувач. Рециталот претставува интимна пијанистичка нарација која го пренесува духот и енергијата на градот директно до срцето на публиката.
На пијаното ќе настапи Давид Павиќ, млад, но веќе признат пијанист кој го претставува новиот бран на македонски уметници. Со внимателно одбраниот репертоар, рециталот ќе го истакне генерацискиот премин на македонските композитори и континуитетот на музичкото изразување во Македонија.
Овој рецитал е прв целовечерен концерт од ваков вид воопшто кај нас, во кој младата надеж на македонската пијанистичка сцена, Давид Павиќ, преку својот личен уметнички израз ќе ги претстави делата на македонските композитори во ново светло.
Со внимателна интерпретација и емоционална длабочина, тој не само што ги оживува музичките дела на македонските композитори, туку и ги афирмира пред домашната и меѓународната публика.

