Култура
„Морфологија на сказната“ со превод на македонски

Култната книга „Морфологија на сказната” на рускиот фолклорист Владимир Проп од неодамна првпат е објавена на македонски јазик, во издание на „Македонска реч” од Скопје, во превод од руски јазик на Тронда Пејовиќ, а со предговор на проф. д-р Нина Анастасова-Шкрињариќ
„Морфологија на сказната” на големиот фолклорист Проп е мала според обемот, но велелепна книга според влијанието што го имаше врз светската научна мисла. Таа е со статус на една од најпопуларните книги во светската фолклористика, а Е. М. Мелетински рекол дека е книга која одела пред своето време и книга на која времето не & одзело ништо од нејзиниот сјај и значење. Го носи и квалификативот „револуционерна” – се јавува како предвесник на структурално-типолошките истражувања, коишто во западните земји се појавија дури три децении по појавата на овој фундаментален труд на Проп. Оттогаш станува незаобиколна појдовна точка за сите натамошни истражувања во фолклористиката и едно од клучните дела на 20 век.Книгата „Морфологија на сказната” наидува на голем одзив не само во матичната средина (во Русија), туку буквално насекаде во светот, каде по углед на Проп се јавуваат бројни трудови со морфолошки интерпретации (цел еден наплив од „про-проповски” студии од областа на структуралната анализа). Клучен момент за репопуларизацијата (всушност, актуализацијата) на овој наслов ќе биде англискиот превод објавен во САД во 1958 година, кој ќе и‘ обезбеди на книгата „поголема резонанца и своевиден светски продор”. Од овој момент, книгата почнува да живее нов живот и се интензивира нејзиното издавање и преиздавање: во 1969 година во Русија излегува второто издание, по што се нижат серија преводи на многу јазици: англиски, италијански, француски, германски, чешки, полски, словачки, романски, јапонски и многу други.По запознавањето на западните научници со класичното дело на Проп, меѓу почитувачите и продолжувачите на Проповиот модел се јавуваат видни имиња на водечки светски фолклористи и семиотичари: Е. М. Мелетински, Г. Л. Пермјаков, В. В. Иванов, В. Н. Топоров, К. Леви-Строс, А. Ж. Гремас, А. Дандис и многу други. Иако во одгласите кои ги предизвика Проповата „Морфологија на сказната” преовладуваа афирмативните тонови (акламација и восхит), книгата доживеа и неколку посериозни приговори (М. Лити, К. Леви-Строс), а некои од нив прераснаа во жестоки полемики. Полемиката помеѓу Владимир Ј. Проп и Клод Леви-Строс резултираше со извонредни текстови-студии кои си ги разменија двајцата опоненти, бранејќи го сопствениот метод на работа.
Владимир Јаковлевич Проп (1895-1970) студирал на Историско-филолошкиот факултет во Петроград, а по завршувањето на студиите работел како наставник по германски јазик. Во 1932 год. почнал да работи на Ленинградскиот универзитет, а со професура се занимавал од 1938 год. Покрај фундаменталните два наслова „Морфологија на сказната“ (1928) и „Историски корени на волшебната приказна“ (1946), Проп ги објавил и делата „Руски јуначки еп“ (1955) и „Руски аграрни празници“ (1963), а посмртно се објавени збирката пократки трудови „Фолклор и стварност“ (1976) и „Проблемот на комиката и смеата“ (1976).
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Полскиот режисер Кемпински ќе режира претстава во Македонија

Еден од најдобрите полски режисери Грзегорз Кемпински ќе режира македонска претстава. Во продукција на независниот театар „Отпишани“, македонската публика, наесен, ќе има можност да ужива во претставата „Животот е краток и нејасен“, чиј автор е македонскиот драмски писател Марјан Анѓеловски.
Сатиричната драма „Животот е краток и нејасен“ преку еден апсурден начин зборува за системот на загубени вредности, кој го разорува корупција и колективно безумие. Грзегорз Кемпински (Grzegorz Kempinsky) е еден од најреномираните полски режисери, добитник на голем број меѓународни награди од областа на театарот и филмската уметност.
Претставата „Животот е краток и нејасен“ доаѓа по одличниот успех на претставата „Среќен мртовец“ во продукција на театарот „Отпишани“, каде главната улога ја толкува легендарниот актер Благој Чоревски.
Култура
Објавени конкурсите за државните награди „11 Oктомври“ и „22 Ноември“ за 2025 година

Министерството за култура известува дека Одборот за доделување на државната награда „11 Октомври“ распиша Конкурс за доделување на државната награда „11 Октомври“ за 2025. Со оваа награда се оддава највисоко признание за животно дело во областа на науката, уметноста, стопанството и во другите дејности од јавен интерес на Република Северна Македонија. Наградата се доделува на поединци, група творци, екипи, установи, трговски друштва и здруженија на граѓани од земјава.
Воедно, Одборот за доделување на државната награда „22 Ноември“ распиша Конкурс за доделување на државната награда „22 Ноември“ за 2025 година. Со оваа награда пак, се оддава признание на личностите од политичкиот, културниот и општествениот живот во Република Северна Македонија кои дале свој придонес во унапредување на меѓучовечкиот соживот и меѓусебно разбирање меѓу припадниците на различните заедници, култури и вери во земјава.
Конкурсите за државните награди „11 Oктомври“ и „22 Ноември“ за 2025 година траат од 1 до 31 мај 2025 година.
Култура
Нова книга „Културата и траумата – Писмо до бугарскиот пријател“ од проф. д-р Златко Крамариќ

Во издание на „Матица македонска“ од Скопје излезе од печат книгата „Културата и траумата“ од познатиот македонист од Хрватска, д-р Златко Крамариќ. Воведниот текст од книгата е во форма на „Писмо до бугарскиот пријател“. Како редок познавач на балканските состојби тој во овој прилог ја нагласува смислата за добрососедството и заемната почит меѓу државите, посочувајќи дека „еден од битните детали во тие визии на идните посакувани односи во Европа е и односот спрема соседите. Можеби токму тој детаљ и е еден од најважните. Има ли нешто поубаво отколку да се живее крај среќен и задоволен сосед. Неговата среќа и задоволство и нас би требало да не прави среќни“, констатира авторот.
Во книгата „Културата и траумата“ посебен акцент е ставен и на улогата на Штросмаер и македонскиот идентитет, на модернизмот во мрачните времиња, на создавањето на македонската интелигенција и на новите политики кон новите идентитети.
Златко Крамариќ (Осиек, 1956) е познат хрватски научник, универзитетски професор, книжевен критичар, врвен теоретичар на литературата и долгогодишен дипломат. Автор е на триесетина книги, преведени на повеќе јазици. Во изминатите четири децении со особена љубов и континуирана посветеност, тој ја афирмира македонската литература, поставувајќи високи критериуми при анализирањето на дела од најзначајните македонски писатели. Со својот континуиран ангажман, Златко Крамариќ застанува на чело на проучувачите, проследувачите, толкувачите и аниматорите на процесите на македонската историја, традиција и култура и на македонскиот јазик и богата литература. Член е на Друштвото на хрватските книжевници, на Хрватското филозофско друштво, на Матица Хрватска, а во 2015 година беше избран за член на Македонската академија на науките и уметностите.