Култура
Македонија е далеку од златните маски

Македонија не е подготвена за враќање на културното наследство. Тешко дека ќе помогне меѓународен сојуз на засегнатите земји. Конвенцијата на УНЕСКО допушта такви барања да се решаваат и билатерално, оценува поранешниот директор на Управата за заштита на културното наследство, Јован Ристов
Златните маски од Требениште, царските двери од охридските цркви и вредните средновековни ракописи се далеку од враќање во Македонија. Конференцијата во Каиро не може многу да помогне, пред се`затоа што секоја измена на меѓународните конвенции најпрвин ќе треба да биде прифатена и ратификувана од земјите во кои се наоѓа културното богатство што си го бараат назад земјите на потекло, оценува поранешниот директор на Управата за заштита на културното наследство на РМ, Јован Ристов.И да има добра волја кај земјите во кои денес се наоѓа дел од нашето културно наследство, Македонија нема да може ништо да направи, се` додека нема регистар на дисперзираното наследство – културното богатство што се наоѓа надвор од земјата – кој од 2004 година има законска обврска да го оформи.„Многу тешко на меѓународно ниво да се постигне согласност. Ќе се постигне согласност на страната на тие што побаруваат и такви земји има многу, меѓу нив спаѓаме и ние. Но, лично не верувам дека тоа на светско ниво ќе добие облигаторно дејство. Тој договор некој ќе треба да го ратификува, да има обврски. Тешко дека Америка, Англија или Русија дека ќе се согласат нешто да вратат. Ќе најдат триста изговори, како што тоа се правеше до сега со различни студии“, оценува Ристов, кој со децении се занимава со реституцијата од правно-теориски аспект.Според него, многу поглеми се шансите нешто да се направи преку дипломатската активност на нашите институции, но пред тоа треба да се направи првиот чекор – да се формира регистар на дисперзирано културно наследство.„Повеќе полагам надеж во нашата дипломатска активност, но најпрвин треба да се направи тоа – да се оформи досие за секој предмет – кој, кога, каде и под какви услови го однел, каде се наоѓа, во која состојба е и, кога ќе биде донесено кај нас, кој ќе го земе, за каде е наменето и во какви услови. Дури потоа ќе можеме да им ја препуштиме работата на дипломатите“, оценува нашиот соговорник.Меѓународните конвенции, како што оценува Ристов, исто така не се пречка и за да се покрене постапка по судски пат, но и во таков случај, повторно ќе се соочи со истиот проблем – немаме евиденција.
Но, и сите други работи да сме ги завршиле, постои уште еден критериум кој треба да биде исполнет за некој вреден артефакт да може да биде вратен во земјата – музеите да ги имаат во најмала рака истите услови за чување на предметите, како што ги имаат во земјите каде што биле однесени.„Во оваа област важи едно начело кое вели дека културното добро е добро на сите, им припаѓа на сите. Тука не може да се гледа ситно-сопственички, да се има националистички пристап – ова е мое! Тоа ја врши својата културна мисија таму каде што има најдобри услови за тоа – каде што е презентирано, каталогизирано, објавувано. За да можете нешто да се вратите назад, треба да ги обезбедтите најмалку истите услови што ги имало во земјата каде што било однесено“, вели Ристов.Такви услови се очекува да се создадат со изградбата на идниот Археолошки музеј на брегот на Вардар, покрај камениот мост во Скопје, но и тогаш без национален регистар работите ќе бидат заглавени.
Тогаш, кој е најкусиот пат за златните маски до Требениште, царските двери и вредните ракописи да се вратат во Македонија. Што може да се направи? Според нашиот соговорник, најмногу може да направи дипломатијата.„Тоа е како во трговијата – ќе купите голема, вредна количина стока, па ќе ви дадат и море играчки. Така, и враќањето на вредните предмети треба да биде дел од други, поголеми аранжмани – на пример, во економијата“.
Види и:
Ќе ги побара ли Македонија назад златните маски од Требениште?
Грција си ги бара назад мермерите од Партенон, Египет – Нефертити, Либија – Аполон
Египет иницира светски сојуз за украдените антиквитети
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Јон Вардар против Галаксијата“ овој викенд на Grossmann Fantastic Film & Wine Festival во Словенија

Првиот македонски долгометражен анимиран филм „Јон Вардар против Галаксијата“ во сценарио и режија на Гоце Цветановски ќе биде прикажан на 21. издание на Фестивалот за Фантастични филмови и вино во Љутомер, Словенија. Проекцијата е закажана за сабота, 5 јули во Домот на културата.
Интересно е што фестивалот, покрај внимателно селектираната програма од жанровски филмови, има и посебен фокус на виното. Посетителите ќе имаат можност да дегустираат различни вина за време на фестивалските настани, создавајќи уникатно искуство кое ги спојува филмот и винската култура.
„Овој фестивал за мене има посебно значење, затоа што во 2016 година гостував со краток анимиран филм и тогаш ја имав честа да се запознаам со Јан Харлан, продуцентот на Стенли Кјубрик – еден од моите омилени режисери, чие влијание може да се забележи во повеќе сцени од ‘Јон Вардар’“, изјави режисерот Гоце Цветановски.
Култура
Марко Виденовиќ и „Мевлем“ вечерва на „Бит-фест“

Битолското културно лето „Бит фест“, вечерва во Офицерскиот дом во Битола со почеток во 21:00 часот, ќе биде домаќин на прекрасна вечер во која музиката низ Проектот „Мевлем“ ќе зборува за љубовта, болката и надежта…
Проектот „Мевлем“, претставува уникатен спој на авторска музика и поезија од композиторот и поет Марко Виденовиќ, кој наиде на извонреден прием и сериозен одек меѓу публиката и културната јавност, како во земјава така и надвор од неа.
Со секој од досега реализираните концерти, „Мевлем“ не само што ја потврдува својата уметничка автентичност, туку и се етаблира како проект со исклучителен емотивен и социјален капацитет. Неговата досегашна реализација покажа дека публиката, без оглед на културниот контекст, препознава искреност, длабочина и убавина.
Музичкиот состав „Мевлем“ е составен од музичарите: Памела Велкова – виолина, Верица Ајтовска – виола, Енис Аљи – виолончело, и самиот автор Марко Виденовиќ – пијано и глас, кои досега концерти одржале во: Загреб, Белград, Скопје, Битола, Охрид, Гевгелија и Велес.
Во вечерашната програма се вбројуваат композиции кои се специјално создадени за проектот „Мевлем“ и претставуваат иновативен пристап кон камерната музика и современата поезија.
„Мевлем“ е повеќе од концерт – тој е уметничка исповед, место каде поетскиот збор не се чита туку се чувствува, каде што музиката не се слуша туку се доживува. Создаден од композиторот и поет Марко Виденовиќ, овој проект е интимен дијалог помеѓу музиката и зборот, меѓу солистите и тишината, меѓу публиката и нејзините најдлабоки емоции.
Композициите, инспирирани од лична и колективна болка, љубов, надеж и тишина, се изведуваат од музичари кои со секој тон ја раскажуваат таа внатрешна вистина. Влијанието што овој проект го има врз публиката е од оние ретки, длабоки уметнички впечатоци што долго остануваат со човекот.
„Мевлем“ во својата суштина има потреба – да се понуди лековитост преку уметноста, да се овозможи допир со нешто исконско, нешто што ги надминува жанровите и формите.
„Целта никогаш не беше само да се приреди концерт, туку да се отвори простор за уметнички дијалог, за разбирање и заедништво. Резултатите од тоа не се само мерливи преку број на публика, аплаузи или медиумски интерес – туку преку тишината меѓу две композиции, преку солзите по последниот акорд, преку луѓето што приоѓаат по концертот не за да честитаат, туку за да споделат своја приказна. А токму тоа, всушност, беше и крајната цел“, вели Марко Виденовиќ, автор на Проектот „Мевлем“, кој вечерва ќе биде претставен пред публиката во Битола.
Култура
Концертна промоција на албумот „Егрерор“ на „ФИН проект“ и Тања Царовска

Концертната промоција на албумот „Егрерор“ на Никола Стојковски (ФИН Проект) и Тања Царовска ќе се одржи денеска со почеток во 20:30 часот во Куршумли ан.
На концертот, како гости ќе настапат и Петар Христов (саксофон и кларинет) и Горан Трајкоски – Готра, на пијано Билјана Петровска, бас и контрабас Андреа Мирческа, како и Илија Јовчев – виолина, Ева Ристеска – виолина, Ангела Винтовска – виола, Александар Ицковски – виолончело.
Албумот „FIN Project Orchestra“ е издаден во декември 2022 година од М-Сол Рекорд и е поддржан од Министерството за култура на Р.С. Македонија. Следуваше „FIN Project – Contemplation“ кој е издаден во јануари 2024 година.
Музичкиот материјал на албумот е подготвен во соработка со кларинетистот Петар Христов. А, како последно издание во 2024 година, FIN Project во соработка со светски реномираниот композитор и продуцент на извонредната Лиза Жерар, Марсело Ди Франсиши, го објави „Indie Monastery – One Big World (remixes)“ каде како вокален интерпретатор се појавува иранската дива Бахар Шах.