Култура
Македонија е далеку од златните маски

Македонија не е подготвена за враќање на културното наследство. Тешко дека ќе помогне меѓународен сојуз на засегнатите земји. Конвенцијата на УНЕСКО допушта такви барања да се решаваат и билатерално, оценува поранешниот директор на Управата за заштита на културното наследство, Јован Ристов
Златните маски од Требениште, царските двери од охридските цркви и вредните средновековни ракописи се далеку од враќање во Македонија. Конференцијата во Каиро не може многу да помогне, пред се`затоа што секоја измена на меѓународните конвенции најпрвин ќе треба да биде прифатена и ратификувана од земјите во кои се наоѓа културното богатство што си го бараат назад земјите на потекло, оценува поранешниот директор на Управата за заштита на културното наследство на РМ, Јован Ристов.И да има добра волја кај земјите во кои денес се наоѓа дел од нашето културно наследство, Македонија нема да може ништо да направи, се` додека нема регистар на дисперзираното наследство – културното богатство што се наоѓа надвор од земјата – кој од 2004 година има законска обврска да го оформи.„Многу тешко на меѓународно ниво да се постигне согласност. Ќе се постигне согласност на страната на тие што побаруваат и такви земји има многу, меѓу нив спаѓаме и ние. Но, лично не верувам дека тоа на светско ниво ќе добие облигаторно дејство. Тој договор некој ќе треба да го ратификува, да има обврски. Тешко дека Америка, Англија или Русија дека ќе се согласат нешто да вратат. Ќе најдат триста изговори, како што тоа се правеше до сега со различни студии“, оценува Ристов, кој со децении се занимава со реституцијата од правно-теориски аспект.Според него, многу поглеми се шансите нешто да се направи преку дипломатската активност на нашите институции, но пред тоа треба да се направи првиот чекор – да се формира регистар на дисперзирано културно наследство.„Повеќе полагам надеж во нашата дипломатска активност, но најпрвин треба да се направи тоа – да се оформи досие за секој предмет – кој, кога, каде и под какви услови го однел, каде се наоѓа, во која состојба е и, кога ќе биде донесено кај нас, кој ќе го земе, за каде е наменето и во какви услови. Дури потоа ќе можеме да им ја препуштиме работата на дипломатите“, оценува нашиот соговорник.Меѓународните конвенции, како што оценува Ристов, исто така не се пречка и за да се покрене постапка по судски пат, но и во таков случај, повторно ќе се соочи со истиот проблем – немаме евиденција.
Но, и сите други работи да сме ги завршиле, постои уште еден критериум кој треба да биде исполнет за некој вреден артефакт да може да биде вратен во земјата – музеите да ги имаат во најмала рака истите услови за чување на предметите, како што ги имаат во земјите каде што биле однесени.„Во оваа област важи едно начело кое вели дека културното добро е добро на сите, им припаѓа на сите. Тука не може да се гледа ситно-сопственички, да се има националистички пристап – ова е мое! Тоа ја врши својата културна мисија таму каде што има најдобри услови за тоа – каде што е презентирано, каталогизирано, објавувано. За да можете нешто да се вратите назад, треба да ги обезбедтите најмалку истите услови што ги имало во земјата каде што било однесено“, вели Ристов.Такви услови се очекува да се создадат со изградбата на идниот Археолошки музеј на брегот на Вардар, покрај камениот мост во Скопје, но и тогаш без национален регистар работите ќе бидат заглавени.
Тогаш, кој е најкусиот пат за златните маски до Требениште, царските двери и вредните ракописи да се вратат во Македонија. Што може да се направи? Според нашиот соговорник, најмногу може да направи дипломатијата.„Тоа е како во трговијата – ќе купите голема, вредна количина стока, па ќе ви дадат и море играчки. Така, и враќањето на вредните предмети треба да биде дел од други, поголеми аранжмани – на пример, во економијата“.
Види и:
Ќе ги побара ли Македонија назад златните маски од Требениште?
Грција си ги бара назад мермерите од Партенон, Египет – Нефертити, Либија – Аполон
Египет иницира светски сојуз за украдените антиквитети
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Инвестиции за заштита на културното наследство и развој на културниот туризам, најавија надлежните

Министерот за култура и туризам Зоран Љутков, заедно со стручниот тим од Заводот и Музеј – Струмица, денеска реализира работна посета на општините Дојран и Гевгелија, со цел увид во тековните и во планираните проекти од областа на културата и културното наследство.
Во Стар Дојран беше извршен увид во црквата „Св. Илија“, значаен објект од 19 век, со висока историска, архитектонска и духовна вредност. Министерството најавува продолжување на активностите за конзервација и реставрација на овој објект, кој претставува симбол на духовното и на културното наследство на регионот.
Особено внимание оваа година е посветено на капиталниот проект за изградба на музеј на вода преку реконструкција на праисториска наколна населба на Дојранското Езеро. Во тек се заштитни археолошки истражувања на локалитетот Мрдаја, а основниот проект за изградба на музејот се очекува да почне во 2026 година. Идејниот проект е изработен од Заводот и Музеј – Струмица.
Музејот, кој ќе биде поставен директно на површината на езерото, ќе функционира како жив музеј на отворено, со висока едукативна и туристичка вредност. Со ваквиот пристап Дојран добива можност да се позиционира како водечка дестинација за културен и археолошки туризам во поширокиот регион, најавија од Министерството.
Во рамките на посетата на Гевгелија беше извршен увид во реализацијата на проектот за целосна реконструкција на Старата чаршија, заштитено културно наследство од XIX век. Вредноста на инвестицијата изнесува над 40 милиони денари, а проектот опфаќа: реставрација на фасадите на старите дуќани, поплочување со гранит, поставување нова урбана опрема и осветление, целосна реконструкција на подземната инфраструктура.
Со завршувањето на проектот Чаршијата ќе ја задржи својата автентичност, а истовремено ќе се трансформира во современо културно-туристичко јадро, привлечно и за жителите и за посетителите.
Вечерва, во рамките на посетата, министерот за култура и туризам Зоран Љутков ќе присуствува на фестивалот „Вкуси го југот“.
Како носител на титулата град на културата, Гевгелија се етаблира како центар на културни настани, фестивали и манифестации, кои значајно придонесуваат за развојот на локалната економија, туризмот и културниот живот во регионот.
Култура
Љутков: Нашата цел е јасна, да го заштитиме и обновиме „Македониумот“

Министерот за култура и туризам, Зоран Љутков, заедно со стручните екипи од НУ Завод и Музеј – Прилеп, денес оствари теренска посета на споменикот „Македониум“ во Крушево – еден од најзначајните културни симболи на македонската историја.
Реконструкцијата на споменикот започна уште во 2014 година, кога беа реализирани низа значајни активности – санација на потпорни ѕидови, обнова на фасади, антикорозивна заштита, реконзервација на архитектонски елементи, како и внатрешни конзерваторски зафати и истражувања. Но, во 2017 година, сите активности беа прекинати, скелето беше симнато, а објектот остана незаштитен, со што последиците од таа негрижа се очигледни и денес, истакнуваат од министерството.
Минатата година, како што информираат, Министерството, во координација со Заводот и Музеј – Прилеп, подготви проект за интервентна заштита на објектот во вредност од 2,5 милиони денари, чија реализација ќе започне во текот на оваа година. Паралелно се работи и на подготовка на сеопфатен проект за целосна реконструкција и конзервација на споменичниот комплекс, кој се очекува да биде финализиран до средината на 2026 година. По изработката на документацијата и обезбедувањето на сите потребни дозволи, ќе отпочне реализацијата на овој капитален зафат.
„Нашата цел е јасна – да го заштитиме и обновиме ‘Македониумот’. Тој не е само архитектонски објект, туку симбол на македонскиот идентитет, историја и борба. Како Влада и како Министерство за култура и туризам, остануваме цврсто посветени на заштитата и унапредувањето на културното наследство, кое е наш стратешки приоритет,“ изјави Љутков.
Култура
(Видео) Oмилените филмови на Стивен Кинг

Мајсторот на хоророт, Стивен Кинг, е познат по своите темни романи и адаптации што го обележаа светското кино, но и по фактот дека редовно ги споделува своите омилени серии и филмови со публиката.
Стивен Кинг, познатиот мајстор на трилери и хорор, сподели листа од своите 10 омилени филмови на платформата X. Оваа листа, која ги исклучува филмовите адаптирани од неговите дела, дава увид во кинематографскиот вкус на авторот кој го обликувал хорор жанрот.
Избраните филмови вклучуваат класици од различни жанрови, од трилери и драми до комедија и научна фантастика. Кинг истакна дека листата не е по одреден редослед, нагласувајќи го богатството на квалитетни филмови достапни за публиката.
“Sorcerer”
“Godfather 2”
“The Getaway”
“Groundhog Day”
“Casablanca”
“Treasure of the Sierra Madre”
“Jaws”
“Mean Streets”
“Close Encounters of the 3rd Kind”
“Double Indemnity”