Свет
Венецуела избира претседател и курсот на државата
Во Венецуела во недела се одржуваат претседателските избори на коишто граѓаните ќе избираат меѓу актуелниот левичарски претседател Уго Чавез и кандидатот на десната опозиција Енрике Каприљес, со што ќе се одреди курсот на државата за следните шест години.
Вкупно, инаку, седум кандидати се регистрирани на претседателските избори во Венецуела, меѓутоа само двајца од нив, според аналитичарите, имаат вистинска шанса за победа, претседателот Уго Чавез и единственот кандидат на опозицијата Енрике Каприљес.
Право на глас во Венецуела имаат се речиси 19 милиони луѓе, а жестока борба за нивните гласови се водеше во кампањата последните неколку седмици. Избирачките места низ целата земја, ги има повеќе од 13.600, ќе бидат отворени во 6 часот наутро по локално време (15.30 по македонско време). За безбедноста на денот на гласањето се ангажирани 139 илјади војници.
Педесет иосумгодишниот Чавез има намера да стане шеф на државата третпат по ред: во 1999 година тој стана претседател, а во 2009 година се одржа референдум со кој беше укинато ограничувањето една иста личност да може да се кандидира и да биде избрана за претседателската функција повеќе пати. Поранешниот офицер, Уго Чавез ја презеде функцијата, откако извесно време мина во затвор поради неуспешниот обид за државен удар од 1992 година.
Чавез чудесно се опорави од карциномот и сака нов шестгодишен мандат за да ја зацврсти својата социјалистичка револуција темелена на приходите од нафтата. Победата ќе му овозможи и да ја продолжи национализацијата и да ја зацврсти контролата врз економијата на земјата.
Енрике Каприљес, кој неодамна наполни 40 години, успеа во февруари 2012 година да победи на прелиминарните избори со што стана единствен опозициски кандидат кој ќе се бори со Чавез за претседател. Каприљес е адвокат и економист по професија. Неговиот татко потекнува од сефардските Евреи од островот Курасао. По мајка му, пак, има руски и полски корени, а таа дошла во Венецуела за време на Втората светска војна. Семејството се занимава со бизнис во сферата на медиумите, забавата и со недвижнини.
Првпат венецуелската опозиција, којашто инаку традиционално е меѓусебно непомирлива, организираше предизбори за избор на свој претседателски кандидат.
Енрике Капиљес, гувернер на сојузната држава Миранда, втората по бројот на население и најбогата федеративна единица на Венецуела, доби 62,2 отсто од гласовите во однос на неговиот главен противкандидат Пабло Перез за кого гласаа 29 отсто од поддржувачите на венецуелската опозиција. На предизборите што ги организираше опозицијата учествуваа малку помалку од три милиона гласачи, или 16 отсто од вкупното избирачко тело во Венецуела, додека аналитичарите претходно сметаа дека и одѕив од 10 отсто би претставувал значаен успех за опозицијата.
Првпат во последните години ситуацијата пред изборите во Венецуела може да се нарече непредвидлива. Различни анкети на јавното мислење спроведени во земјата, дадоа дијаметрално спротивни резултати во оценувањето на тоа кого преферираат граѓаните на Венецуела. Додека според институтите блиски на владините кругови јавното мнение навестува „убедлива“ победа на Чавез со разлика од 20 до 30 отсто, повеќето независни анкети покажуваат мала предност, којашто ја имал на денот на анкетирањето актуелниот претседател на Венецуела. Само во една од анкетите, Каприљес е во предност пред Чавез за речиси еден милион гласови.
Во меѓувреме, пред изборите, Венецуелците почнаа да купуваат масовно сол, шеќер и кибрити. Тие велат дека луѓето не знаат што ги очекува утре, па за секој случај го набавуваат најпотребното.
И двајцата кандидати водеа активни и многу динамични кампањи, со посети на повеќе градови во оваа јужноамериканска земја. Притоа, Чавез се покажа, како и секогаш, како брилијантен оратор, одржувајќи масовни митинзи на своите поддржувачи од коишто го обвинуваше својот противник. Каприљес, исто така, одржа масовни митинзи, вклучително и во главниот град Каракас, но сепак, беше повоздржан во своите оцени за работата на актуелниот претседател. Неговата реторика, како што велат локалните аналитичари, беше повеќе фокусирана на конкретни работи коишто треба да ги сработи во текот на својот претседателски мандат, и кои, според него, не ги направила владата на Чавез. Тој ветува економски раст, нови работни места и побезбедни улици во градовите.
Венецуела гласачите всушност треба да ја одреди насоката по којашто ќе се движи нивната земја наредните неколку години. Доколку повторно биде избран Чавез, Венецуела ќе продолжи по патот на остварувањето на „Боливарското движење кон социјализмот“, како што го нарекуваат овој курс актуелниот претседател. Ако, пак, победи Каприљес, Венецуела ја очекуваат реформи и либерализација. Каприљес ветува дека ќе се создадат услови за развој на бизнисот и остварување на урамнотежени социјални програми.
Активностите на владата на Чавез во последниве години беа фокусирани на национализација во различните индустрии, вклучувајќи ги и нафтената и златопреработувачката. Многу од поранешните сопственици на компаниите во земјата побараа меѓународна арбитража. Досега Венецуела учествуваше во околу 20 постапки во врска со национализацијата. Најголемите спорови меѓу владата на земјата и компаниите произлегоаа во случаите на компаниите „Exxon“ и „ConocoPhillips“ по проектите за барање и производство на нафта по сливот на реката Ориноко.
Покрај тоа, Чавез се закани и со национализација на приватните банки и претпријатија, доколку се потврдат информациите за нивната поддршка на активностите на опозицијата да ја дестабилизира ситуацијата во земјата, и доколу го одбиваат финансирањето на малите земјоделски стопанства.
Истовремено, властите инјектираа големи финансиски средства во различни социјални проекти, како што се изградби на куќи во рамките на програмат „Големата мисија за домување“.
Гласањето во недела ќе претставува најголемото искушение за Чавез кој веќе 14 години е на власт. Наспроти него Каприљес беше принуден да води маратонска речиси осуммесечна кампања „од врата до врата“, која сепак создаде најдобра можност да се победи на изборите Чавез од 1998 година.
Чавез кој преживеа кус обид за воен удар во 2002 година, е издигнат речи на ниво на култ прикажувајќи се како месијанска реинкарнација на Симон Боливар, латиноамериканскиот херој во борбата за независност од шпанскиот колонијализам од XIX век. Ја доби наклонетоста на Венецуелците со бесплатните здравствени клиники, субвенциите во земјоделието, новите универзитети. Последните години ги зголеми пензиите на најстарите пензионери, доделуваше стипендии за сиромашните мајки и изгради десетици илјади домови за социјалните случаи.
Од друга страна, му се забележува дека многуте национализации на компаниите го ослабиле приватното претприемништво а дека партиските апаратчици имаат контрола над вработувањето. Слабото спроведување на законите, дисфункционалните судови и лесно достапното оружје ја претворија Венецуела во земја на насилство. Опозицијата го критикуваше дека честите прекини во снабдувањето со електрична енергија потсетуваат дека приходите од нафтата не се стабилни.
Каприљес вети дека ќе стави крај на доктрината на Чавез за државна економија и ќе ја замени со прагматичен баланс на социјалната политика и слободниот пазар, Тој е голем поборник на визијата на бразилската пазарно ориентирана левица којашто за десет години 35 милиони луѓе од најдолниот ги претвори во среден слој на општеството. „Секој мора да направи листа од своите проблеми и да се запраша колку од тие проблеми ги решила ‘славната револуција’?“ порача Каприљес на еден од своите последни митинзи.
Чавез е сигурен во својата победа. Тој неодамна изјави дека оценува оти ќе освои најмалку 70 отсто од гласовите, а претходно ја објави својата намера да го победи Каприљес со „нокаут“. На сметка на својот противник, Чавез често упатуваше остри и понекогаш дури и надвор од политичката пристојност коментари, особено, правејќи споредби со свињите, како и обвинувања за поврзаност со трговците со дрога.
Каприљес, пак, повеќепати ја постави темата за здравјето и силата на актуелниот претседател. Како што е познато, Чавез беше заболен од рак, кој бараше негов долготраен третман во Куба и во самата Венецуела. Сега тој тврди дека е „совршено здрав“, но опозицискиот кандидат го нарече мамење на граѓание со долгото отсуство на претседателот на државата и неговиот стил е, всушност, водење на земјата преку социјални мрежи.
Изборните органи објавија за наводни планови на радикалната опозиција да организира безредија и провокации на денот на изборите. Првите луѓе на армијата и полицијата ветија дека ќе ги преземат сите можни мерки во рамките на уставот со цел да се избегнат конфликти и провокации. Во меѓувреме, опозицијата ги обвини властите за намерата да употребат секакви средства за да ја спречат и да не ја признаат победа на Каприљес. Неколку дена пред изборите, во еден од регионите на земјата беа убиени со огнено оружје, тројца поддржувачи на опозицискиот кандидат.
Поради безбедносни причини, од петокот навечер, 5-ти октомври, до понеделник 8-ми октомври, забранета е продажбата на алкохолни пијалаци, како и носење оружје за сите, освен за припадниците на војската, полицијата и специјалните служби кои се на должност.
Изборите во Венецуела со големо внимание ќе бидат следени и од другите левичарски влади во Јужна Америка, од Еквадор до Куба, коишто зависат од великодушната помош на Чавез и пониските цени на венецуелската нафта./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
„Неприфатливо, нема да помине без последици“: Бербок ја обвини Русија за сајбер напад врз Германија, руски дипломати повикани на разговор
Германското Министерство за надворешни работи ги покани претставниците на руската амбасада на состанок во врска со наводниот руски сајбер напад врз Социјалдемократската партија на Германија (СПД) минатата година.
„Руски државни хакери ја нападнаа Германија во сајбер просторот“, соопшти министерката за надворешни работи Аналена Бербок при посетата на Австралија.
СПД во јуни 2023 година објави дека е-поштата на извршниот директор на СПД претходно биле цел на сајбер напад во јануари, пренесува „Велт“. Портпаролката на СПД истакна дека постои можност да имало одлив на податоци за време на рускиот напад.
„Денес јасно можеме да го припишеме овој минатогодишен напад на групата „АПТ28“, која е контролирана од руската тајна служба „ГРУ“. Ова е целосно неприфатливо и нема да помине без последици“, изјави Бербок.
Според податоците на германската канцеларија за заштита на уставот, групата „APT28“ е активна ширум светот, пред се во областа на сајбер шпионажата, најмалку од 2004 година. Во минатото, според Канцеларијата, оваа група водела дезинформации и пропагандни кампањи во сајбер просторот и е „меѓу најактивните и најопасните сајбер актери во светот“.
Германската федерална канцеларија за заштита на уставот исто така смета дека „АПТ28“ е дел од руската воена разузнавачка служба „ГРУ“, пишува „Велт“. Се вели дека групата е обвинета за голем сајбер напад врз Бундестагот во 2015 година, а подоцна и во САД за напад врз Демократската партија пред претседателските избори во 2017 година.
Според информациите на германската новинска агенција, истрагата на федералната влада ги вклучила сите германски тајни служби, вклучително и Канцеларијата за заштита на Уставот, Федералната разузнавачка служба и Воената контраразузнавачка служба. „Велт“ наведува дека нападот врз СПД бил дел од кампањата „АПТ28“ во неколку европски земји, која е насочена против владините служби и компаниите кои се занимаваат со снабдување со енергија, ИТ, вооружување или авијација.
Свет
(Видео) Германска компанија лансираше ракета напојувана со цврсто парафинско гориво
Германската компанија HyImpulse денеска успешно лансираше ракета, напојувана со цврсто парафинско гориво, која ќе може да носи комерцијални сателити.
„Ја покажуваме силата на Германија како вселенска нација и го прошируваме пристапот на Европа до вселената“, рече шефот на компанијата Марио Кобалд.
We will be attempting to launch the SR75-1 ‘Light this Candle!’ mission from the Koonibba Test Range tomorrow Friday 3 May from 1430 (ACST)!
To view the launch travel to the Koonibba township.
The launch is subject to weather and may be delayed or scrubbed on the day. pic.twitter.com/xJiOopzK9n— Southern Launch (@SouthernLaunch) May 2, 2024
Дванаесет метри долга и 2,5 тони тешка ракета наречена SR75 беше лансирана околу 5 часот по европско време од Куниба, Австралија.
Може да носи помали сателити со тежина до 250 килограми до височина до 250 километри, а може да работи на цврсто парафинско гориво или течен кислород
At 2.40pm ACST @HyImpulseTech successfully launched their SR75 rocket from @SouthernLaunch‘s Koonibba Test Range. 🚀
The mission was the inaugural launch attempt of the SR75 rocket, & the first high power rocket permit to be issued under 🇦🇺 Australian law. pic.twitter.com/pmM6t3Uj0v
— Australian Space Agency (@AusSpaceAgency) May 3, 2024
Парафинското гориво се користи како поевтино и побезбедно алтернативно ракетно гориво. HyImpulse тврди дека заштеди до 50 проценти.
Германската компанија со околу 65 вработени објави дека веќе добила преднарачки за лансирање сателити во вредност од над 100 милиони евра.
HyImpulse сака да го прошири својот бизнис бидејќи расте побарувачката за транспорт на комерцијални сателити, па до 2032 година сака да оствари приходи од 700 милиони евра.
Свет
(Видео) Кина лансираше сонда на помалку истражената страна на Месечината
Кина денеска лансираше лунарна сонда на далечната страна на Месечината за да собере примероци кои би можеле да обезбедат увид во геолошките и другите разлики помеѓу далечната, помалку истражената и поблиската страна на Месечината.
Месечевата сонда Чанг’е го добила името по кинеската митска божица на Месечината. Ја носи ракета Long March-5 IB која беше лансирана од центарот Венчанг во јужната провинција Хаинан, соопшти кинеската Национална вселенска администрација.
Откако ќе орбитира околу Месечината за да ја намали брзината, лендерот ќе се одвои од леталото и ќе започне да собира примероци веднаш штом ќе се спушти на површината на Месечината пред да се врати на Земјата.
Мисијата ќе трае 53 дена.