Свет
Ако молчи, Прчевски ќе си има проблеми со нас!
Иџет Мемети, народен правобранител, го размрда судството и ја разбранува јавноста откако во минатата недела со прст посочи тројца несовесни судии што дури и по пет години одолжувале судски случаи.
Мери Јордановска
Иџет Мемети, народен правобранител, го размрда судството и ја разбранува јавноста откако во минатата недела со прст посочи тројца несовесни судии што дури и по пет години одолжувале судски случаи. Неговата постапка дел судии ја поддржаа, но имаше и такви што ја дочекаа на нож со образложение дека врши упад во судската власт и дека ги пречекорил своите овластувања. Мемети, кој до пред половина година беше и министер за правда, веднаш одговори на ваквите напади – „државата не може да тргне напред ако продолжи трендот да се обвинуваат цели институции, наместо лицата што директно ги загрозиле човековите права“.
Господине Мемети, што Ве предизвика отворено да прозборите за несовесното работење на тројцата штипски судии?
– Откако дадов јавна критика за работата на тројцата судии, за три пати е зголемен бројот на граѓаните што до правобранителството се жалат за неефикасност на судовите. Затоа, тоа ќе го правам и во иднина. Не можеме на сметка на поединци да плукаме по цели институции. Тоа е недозволиво, бидејќи тогаш на сметка на неколкумина, целата институција ќе добие црна дамка. Не смееме да речеме дека полицијата е лоша или дека сите судии се неажурни. Зошто, наместо тоа, да не посочиме дека еден одреден чиновник или некој полицаец ги прекршувал правата на граѓаните? Јас тоа смеам да го кажам, а потоа си има надлежни органи што ќе постапуваат по случајот. Правобранителството има дури и надлежност да поднесе кривична пријава. Тоа нема да оди по иста постапка како кога некој граѓанин ќе го стори истото. Во моментов имаме три случаи за кои се води истражна постапка.
Некои експерти коментираа дека со посочување имиња навлегувате во надлежностите на други органи.
– Не случајно во Законот за народен правобранител има инструмент „посочување и давање јавна критика“ за тие што ги прекршуваат човековите права. Тоа е закон и јас го спроведов. Еден месец спроведував постапка за тие судии и дојдов до заклучок дека човековото право е повредено, и тоа не од објективни, туку од субјективни причини. По моите интервенции судот не постапуваше. Јас ја затворив постапката, ја информирав јавноста и предметот го доставив до РСС. Не би дозволил да посочам некого без претходно да спроведам истрага. Во случајот со штипските судии, два дена откако ја завршивме постапката, до мене стигна информација дека имало уште куп такви случаи во судот што не ми беа кажани и биле скриени.
Јавниот обвинител Александар Прчевски во една пригода рече дека тој не може да постапува по секој предмет што до него ќе го достави народниот правобранител. Дали ова значи дека Ве очекуваат судири со некои од органите на државната власт?
– Прчевски мора да се изјасни за се што ќе побара народниот правобранител. Тоа не зависи од волјата на Прчевски или на Мемети или на некој друг. Тоа е закон и Прчевски ќе мора да се изјасни, без разлика како. Ако тој не се изјаснува, ќе има проблеми со нас, затоа што институциите мора да соработуваат. Ако нема изјаснување, тоа значи дека ја попречува нашата работа. Не ме засегнува дали во овој поглед ќе наидам на негодување кај државните институции, затоа што сум убеден дека работите треба да се тераат токму вака.
Колку предмети досега сте испратиле до Јавното обвинителство?
– Сме се обратиле за четири случаи. Јавниот обвинител за еден од нив донесе решение, со кое ја отфрли нашата пријава. Ние нема да навлегуваме во тоа зошто пријавата е отфрлена, затоа што таа надлежност ја има исклучиво обвинителството.
Најавувате големи промени во работата на народното правобранителство. Што недостигаше досега во оваа сфера и што ќе значи тоа за граѓаните?
– Во јавноста имаше мислење дека функцијата народен правобранител не се спроведува како што треба и дека не дава резултати. Сметам дека тоа не е така, затоа што ова е млада институција. Знаејќи дека и граѓаните немаат голема доверба во оваа институција, направив нова програма за работа. Граѓаните не можат да имаат доверба во тебе ако ти не им завршуваш работа. Од друга страна, треба да ги убедиме и органите на управа да не не гледаат со недоверба, бидејќи и ние сме вклучени во општествениот мозаик. Со измените во законот на правобранителот му се отворија нови можности во делот на административното работење на судовите. Оваа институција има право да се справува и со начелото на соодветна и правична застапеност на заедниците. Таа е главниот орган што ќе врши контрола како државата го спроведува тоа.
Кој е Вашиот став во однос на претстојните уставни измени? Дали судиите треба да имаат пробен мандат и со колкаво мнозинство треба да се носи законот за судови?
– Мандатот на судиите е еден од факторите, но не е единствениот, што влијаат да имаме ефикасна судска власт. Пробниот мандат е добар, затоа што би бил инструмент, според кој ќе може во првиот избор да се следи работата на оние што ќе влезат во судството. Меѓутоа, тоа не е толку важно. Важно е да не се случи таа власт сосема да се одлепи и да не може никој да ја контролира. Што се однесува до мнозинството за гласање на Законот за судови, уставотворецот предвидел тој да се стави на ист ранг со гласањето на Уставот. Ако гласањето на законите го гледаме формално-правно, има логика овој закон да се усвои и со 61 глас. Подготвувачите на уставните измени треба да ги стават на вага сите аспекти. Па, ако нешто друго тежи повеќе, тогаш нема зошто да не се гласа и со двотретинско мнозинство. Тоа не е толку важно, но таков е нашиот менталитет.Брзо се фаќаме за ситни работи и од тоа правиме големи. Тоа не е во ред, бидејќи ни одмага во дебатирањето за покрупните.
Што, според Вас, е покрупна работа за која треба да се зафатат оние што ќе ги спроведуваат судските реформи?
– Многу малку се зборува за квалитетот на делителите на правда што ќе ги имаме во иднина. Кај нас спектарот на кадри што можат да влезат во судската власт е премногу широк. Не постои филтер на селекција и затоа школата за обука на судии е најважна во моментов. Имам чувство дека кај нас се уште лошите работи се исплатливи. Полека, треба да се стремиме кон тоа сите лоши и девијантни појави да станат неисплатливи. Тоа не е работа што може да се направи со закон, туку треба трансформација на свеста.
Правобранителот е повеќе почитуван од министерот
Два мандати бевте министер за правда. И токму кога почнаа реформите во судството, Вие бевте „тргнат“ од функцијата и поставен за народен правобранител.
– Станува збор за политичка влада и ако таа смета дека треба да има реконструкција, има легитимно право тоа да го направи. Сега имам функција што е многу ценета во светот, можеби и повеќе од едно министерско место. Кај нас се уште тоа не се сфаќа доволно.
Јас добив мандат од девет години како судија во Уставниот суд, па за осум месеци ја оставив таа функција, мислејќи дека можам да помогнам околу спроведувањето на рамковниот договор. Лани, со мој труд, усвоивме закони што навистина ќе му помогнат на судството. Човекот не е создаден за секогаш да носи една функција. Кога вторпат ме изгласаа за министер за правда, се зборуваше дека јас сакам засекогаш да бидам министер. Важно е дека го направив тоа што се очекуваше од мене. И сега ќе го сторам истото.
Ефикасноста најголем проблем
Граѓаните не се жалат на квалитетот на работата на органите, туку на нивната ефикасност. Најмногу жалби има во делот на судството, во полицијата и кај имотно-правните спорови, особено во делот на денационализацијата. Зошто државната управа не е ефикасна? Прво треба да се потсетиме под кои услови работат тие. Второ, се уште траат процесите на трансформација, вклучувајќи го и тоа дека ние бевме држава во транзиција. Меѓутоа, фактор кој најмногу влијае на ефикасноста на државните органи е субјективноста. Нејзиното искоренување е макотрпна работа. Затоа, важно е полека да се направи трансформација на свеста кај оние што даваат услуги за граѓаните. Не случајно во нашиот извештај препорачуваме обука на државните службеници. За да се тргнеме од мислењето дека граѓанинот е тој што мора да чека зад шалтерот.
Новинарите ќе имаат увид во документите
Сакам да се доближам до медиумите, затоа што заедно можеме многу да помогнеме во остварувањето на човековите права. Тие го градат јавното мислење и се голем дел од општествениот мозаик. Затоа, ќе се обидам да развијам проект, со кој новинарите ќе можат да влегуваат кај мене и да разгледуваат и отвораат конкретни предмети. Сето тоа ќе се одвива во рамките на законот и ќе се почитува принципот на тајност на податоците.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Чешкиот претседател: Клучот за брз мир во Украина не го држи Трамп туку Путин
Претседателот на Чешка, Петр Павел денеска оцени дека клучот за брз мир во Украина не го држи идниот американски претседател Доналд Трамп, иако тоа го ветува, туку рускиот претседател Владимир Путин, кој можеби сака да се договори, но веројатно на штета на Украина.
„Ако некој го има клучот за брз крај на војната во Украина, тоа е претседателот Путин. Но, тоа нема да го направи бидејќи има интерес да контролира барем дел од Украина. Русија размислува како империја која има повеќе привилегии од другите. Според Путин, поголемите играчи ги поставуваат правилата и ние треба да се адаптираме“, рече чешкиот претседател во дебатата со студентите на југот на Чешка, пренесува Бета.
Претседателот предупреди дека е наивно да се очекува Русија одеднаш да почне да се однесува како мирољубива земја, бидејќи никогаш не се однесувала така, и додаде дека воената победа на Русија во Украина може да значи дека Украина ќе престане да постои, а тоа ќе биде пресврт на други земји, а првата е Молдавија.
„Русија во својата безбедносна доктрина го вклучи т.н обоените револуции, односно напорите на народите кои биле под руско влијание или се уште се, да станат независни. Русија не се плаши од НАТО алијансата, таа се плаши од демократијата“, рече Павел.
Додаде дека Чешка ја поддржува Украина бидејќи ги почитува принципите на меѓународното право и демократијата, но земјите кои и помагаат на Украина не можат директно да бидат вклучени во војната.
„Тогаш би можела навистина да избие тековната светска војна“, рече Павел и додаде дека главниот принцип за кој се залага Чешка е помалите земји, а не само светските сили да добијат право да ги почитуваат нив и нивниот суверенитет.
„Путин би сакал да разговара со земји како САД, Кина, Индија, можеби и Бразил. Земјите како Чешка се пиони за него“, изјави Петр Павел.
Чешкиот претседател, според написите на светските медиуми, ги коментирал и неговите изјави за време на кампањата пред претседателските избори минатата година дека Доналд Трамп е одвратно суштество со кое не би сакал да се ракува.
„Неколку пати го сретнав, разговарав со него, видов како се однесува, како води кампањи, какви изјави дава на различни теми. Имам свое мислење за него, но тоа воопшто не е релевантно. Тој е претседател, јас сум претседател, двајцата ги претставуваме нашите земји. Во интерес на Чешка е да не ги заострува односите со САД, туку да се залага за соработка“, рече Павел.
Сепак, претседателот на студентите им порачал дека претседателските избори во САД годинава покажале колку е ранлива демократијата, дури и во земји каде што се чини дека е на цврсти темели долго време.
„Причината за ова е неинформираноста на луѓето и тенденцијата да се манипулира со нив, евентуално да се исплашат и да се свртат против некој конкретен. Трамп даде многу ветувања во текот на кампањата, ќе видиме кои ќе успее да ги исполни“, изјави Павел.
Во серијата први разговори со светски претставници по изборот за нов претседател на САД, Доналд Трамп не разговарал со претседателот Павел, но Трамп телефонски му се јавил на чешкиот премиер Петар Фијала.
Чешкиот премиер денеска пред чешките новинари во Баку, каде што присуствува на самитот за климата, изјави дека со Трамп разговарал за Украина, а идниот американски претседател го потсетил на неговите врски со Чешка преку неговата поранешна сопруга, Ивана Трамп.
„Нема да кажам за што разговаравме бидејќи тоа не се прави јавно и секој во секој случај јавно ќе каже што сака. Сигурно е дека решението за руската агресија врз Украина нема да биде едноставно, мислам дека сите го знаеме тоа“, изјави Фијала.
Регион
Вучиќ: Неопходна е реконструкција на Владата, некои се уморни
Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави денеска дека реконструкцијата на Владата е работа на премиерот Милош Вучевиќ и на Српската напредна партија (СНС) како најодговорна, најдобра и најважна политичка партија во Србија.
„Ако ме прашаат, а верувам дека ќе ме прашаат, ќе им кажам што мислам. Мислам дека се потребни значителни промени и на овој план. Некои луѓе се уморни, веќе се навикнати да бидат министри и тоа стана рутина за нив, и не е добро кога нешто станува рутина, треба да имаш енергија ако немаш крв после сите овие години, повеќе енергија и сила од мене, тогаш не си за таа позиција, ако дојдеш на работа во десет и пол и веќе ја напушташ работата во дванаесет и пол затоа што имаш попаметни работи, тогаш таа работа веќе не е за тебе“ рече Вучиќ за РТС.
Тој рече дека не може да прецизира какви промени ќе има во Владата бидејќи, како што рече, не е тој кој ја носи конечната одлука, но дека секако ќе каже што мисли.
„Ова е тешко време и секогаш кога имате проблем во Србија, како што се трагедиите во Рибникар или сега во Нови Сад, секогаш во тие времиња се појавуваат оние кои се со вас и кои се однесуваат кукавички од луѓето во политичката партија на која припаѓате, до коалициони партнери кои се кријат во дупка за глувци, толку бескрупулозно, патем, дури и со политичките противници“, рече Вучиќ.
Тој изјави дека во рамки на реконструкцијата на Владата ќе се преиспитаат и коалициските партнери.
„Во врската со некого, секогаш имаш 10 скалила на скалата. Не ја губиш довербата одеднаш во секоја врска, пушти ја, една грешка, па друга, трета, петта – довербата се намалува. Во одреден момент, таа доверба нема повеќе скалила каде што може да се спушти, тогаш е време да се сменат работите“, заклучи Вучиќ.
Свет
Нетанјаху ги предупреди Иранците: Уште еден напад врз Израел и ќе се парализира вашата економија
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху вечерва во видео порака им се обрати на Иранците, предупредувајќи ги дека третиот напад на Иран врз Израел ќе ја „парализира иранската економија“.
„Тоа ќе ве лиши од многу повеќе од милијарди долари“, рече Нетанјаху, тврдејќи дека иранскиот балистички ракетен напад врз Израел на 1 октомври го чинел Техеран 2,3 милијарди долари.
Израелскиот лидер рече дека нападот на 1 октомври му нанел на Израел „маргинална штета“. Тоа беше втор ирански напад врз Израел, по нападот со беспилотни летала и ракети во април.
Израелскиот премиер рече и дека животите на Иранците ќе се сменат доколку режимот потроши пари за образование, инфраструктура и здравство наместо за војни со Израел.
„Знам дека не ја сакате оваа војна. И јас не ја сакам оваа војна. Народот на Израел не ја сака. Постои една сила што го става вашето семејство во сериозна опасност: тираните од Техеран. Тоа е тоа“, рече Нетанјаху.
Тој исто така рече дека иранскиот режим слабее, додека Израел станува се посилен и дека светот видел само мал дел од силата на неговата земја.
„Сепак, постои една работа од која режимот на Хамнеи се плаши повеќе од Израел. Дали знаете што е тоа? Тоа сте вие - народот на Иран. Затоа трошат толку многу време и пари обидувајќи се да ги уништат вашите надежи и да не ги исполнат вашите соништа“, заклучи Нетанјаху.
Гледајќи кон иднината во која, како што најави, ќе има мир меѓу Иран и Израел, премиерот на Израел им порача на Иранците да не губат надеж и да знаат дека Израел и „другите во слободниот свет“ стојат покрај нив, пренесуваат светските агенции.