На денешната прес-конференција на министерот за здравство Азир Алиу, заедно со претседателката на Лекарската комора, Калина Гривчева-Старделова, деканот на Медицинскиот факултет во Скопје, проф. д-р Светозар Антовиќ, како и претставниците на медицинските факултети во Тетово и Штип, беа презентирани новите програми за специјализации, со кои темелно се менува пристапот во креирање на медицинскиот кадар.

„Политиките, мерките и предлозите што ги иницираме како Министерство за здравство секогаш внимателно ги дискутираме со стручната фела и со инклузивен и партнерски пристап заеднички воспоставуваме нови политики и практики за потребите на нашето население и здравствениот систем. На денешната прес-конференција најавуваме една од најсуштинските промени во здравствениот систем. Дефинирани се новите програми за специјализација, со кои темелно се менува начинот на кој го создаваме медицинскиот кадар, кој треба да биде носител на системот во следните години. Повеќе од петнаесет години програмите во високото медицинско образование не беа суштински обновени, а за тие петнаесет години реалноста драстично се смени, имаме демографски промени, промени во зачестеноста на болестите, очекувањата на пациентите, но и во самата медицина. Јас доаѓам од ИТ-секторот, каде што ако 15 години не го менувате моделот, вие повеќе не подготвувате кадар за иднината. Ова важи и за здравството, ако не ги модернизираме програмите, ќе ја пропуштиме шансата новите методи и технологии да станат дел од секојдневната клиничка пракса“, информира министерот Азир Алиу.

Тој посочи дека целта е да добиеме првин лекар со општа специјализација, кој може да одговори на реалните потреби на граѓаните надвор од клиничките болници, во општите и регионалните болници, во секундарното здравство, онаму каде што се најголеми реалните здравствени потреби на граѓаните.

На тој начин, според Алиу, здравствениот систем ќе добие рамномерно дисперзиран медицински кадар, а кој ќе може да понуди специјалистички третман на хронични болести, итни состојби, да обезбеди континуитет на терапија, навремена дијагностика и правилно упатување кон терциерното здравство.

„Суштината на новите програми е едноставна, но воедно и храбра, односно се напушта логиката на премногу тесно профилирани специјализации како почетна точка и се гради силна, општа клиничка основа, врз која потоа рационално ќе се надградува преку супспецијализации. Тоа значи првин стабилен интернист и стабилен општ хирург, а потоа онаму каде што има потреба процесот на образование ќе продолжи со кардиологија, гастроентерохепатологија, ендокринологија и други области како супспецијалистичка надградба. Програмите ќе бидат унифицирани за сите три медицински факултети во земјата. Тоа значи еден стандард, еднакви критериуми, ист квалитет на програмите“, заклучи министерот

Деканот на Медицинскиот факултет, проф. д-р Светозар Антовиќ, појасни дека порано имаше специјализации, при што мора да бидете општ специјалист или општ интернист и овие специјализации траеја четири години, со што беа задоволени сите потреби на болниците во секундарното јавно здравство, а на клиниките и во некои од поголемите болници, како ГОБ „8 Септември“, имаа потреба од дополнително високоспецијализиран кадар и беа упатувани на супспецијализации, кои траеја две години.

„Ова е забележано изминатиот период, но сега во контакт со сите шефови на катедри, професори од медицинските факултети, конечно се нафаќаме тоа да го ревидираме затоа што треба да се вратат тие општи специјализации, особено на хирургија и интерна медицина, кои ќе го понудат она што на нашата држава ѝ е потребно“, информира проф. Антовиќ.

Претстедателката на Лекарската комора посочи дека оваа институција беше иницијатор на овој процес имајќи предвид дека во секојдневните средби со колегите е констатирано дека овие 15 години покажаа оти моделот на специјализации не е доволно добар.

„Ние имаме потреба да им овозможиме на докторите што учеле да може да прегледуваат пациенти и доколку има потреба, понатаму да ги упатат во соодветна установа на повисоко ниво. Сегашните специјализации се предолги ако ги споредиме со супспецијализациите и токму затоа заеднички го дефиниравме овој нов модел“, истакна д-р Гривчева-Старделова.

Завчера во текот на ноќта помеѓу 17 и 18 декември и вчера, под раководство на јавен обвинител, полициски службеници спроведоа координирана акција на повеќе локации во Скопје и околината, како и во Куманово, Неготино, Велес, Пехчево, Пробиштип и Кочани. Во рамките на акцијата уапсени се 11 лица.

Постапувајќи по поднесена кривична пријава, јавен обвинител донесе наредба за спроведување истражна постапка против 33 лица, поради основано сомнение дека сториле кривични дела од економско-финансиска природа. Сите осомничени лица се товарат за кривично дело Злосторничко здружување.

Дополнително, седум лица дел како помагачи, а дел како поттикнувачи, се осомничени за продолжено кривично дело Злоупотреба на постапка за јавен повик, доделување договор за јавна набавка или јавно-приватно партнерство, 12 лица за продолжено кривично дело Злоупотреба на службена положба и овластување, додека на 20 лица на товар им се става дека, како соизвршители, сториле продолжено кривично дело Перење пари и други приноси од казниво дело.

Според наводите во наредбата за истрага, во текот на 2023 година тројца осомничени како службени лица вработени во ЕСМ Дистрибуција на топлина ДООЕЛ Скопје и четворица управители и/или сопственици на двете осомничени правни лица создале група со цел вршење кривични дела злоупотреба на постапката за јавен повик, доделување на договор за јавна набавка или јавно – приватно партнерство, злоупотреба на службена положба и овластување и перење пари и други приноси од казниво дело. Кон групата се приклучиле останатите 26 осомничени лица.

Во текот на 2023 година, со намера да се изигра постапката, по претходно договорена и изготвена техничка спецификација за набавка на „СКАД Ормари мониторинг ормар со ГСМ контролор за топлинска станица“ за потребите на ЕСМ Дистрибуција на топлина Дооел Скопје, дел од припадниците на злосторничкото здружување, во својство на службени лица не ја извршиле својата службена должност и постапиле спротивно на законските прописи и внатрешните акти.

Истите договориле на огласот за јавна набавка, да се пријават двете осомничени правни лица од Скопје и од Куманово. Правното лице од Куманово се јавило како економски оператор со непотполна документација и со понуда повисока од понудената цена од правното лице од Скопје, кое понудило речиси идентичен износ со проценетата вредност на јавната набавка, иако вредноста не била објавена во огласот за јавната набавка. Со ова дејствие овозможиле правното лице од Скопје да го добие договорот за јавна набавка на СКАД ормари и да се стекне со противправна имотна корист во вкупна вредност од 472.470.407 денари со ДДВ, односно 7.682.445 евра на штета на Буџетот на ЕСМ Дистрибуција.

По извршувањето на горенаведените предикативни кривични дела, пријавените од 2023 до 2025 со намера за себе или за друг да прибават противправна имотна корист и да го прикријат потеклото, движењето и сопственоста на паричните средства, истите во вкупен износ од 125.556.930,00 денари, односно 2.041.576 евра​, ги пуштиле во оптек, примиле и пренеле и со вака преземените дејствија го извршиле битието на кривичното дело Перење пари и други приноси од казниво дело.

Ценејќи ги околностите јавниот обвинител до судијата на претходна постапка при Основниот кривичен суд Скопје, достави предлози што беа прифатени од судот и со Решение на седум лица им е определена мерка притвор, додека за шест лица се определени мерки за обезбедување на присуство.

Левица бара Обвинителството да отвори истрага за смртта на новороденчето на Клиниката за гинекологија и акушерство и одговорност од директорката и од педијатарката, која го реанимирала бебето.

Според партијата, последниот случај со починато новороденче на Клиниката за гинекологија и акушерство во Скопје открива не само индивидуални пропусти, туку и системска болест на здравствениот сектор во Македонија, кој го стави интересот на хиерархијата, бирократијата и формалностите над животот на човекот. Левицата вели дека на ГАК недостигаат педијатри и неонатолози.

„Имено, интерната документација на ГАК, вклучувајќи ја пријавата на началничката на интензивна нега, д-р супспецијалист Елизабета Петковска, открива дека педијатарката д-р Емилија Бадева извршила долготрајна, повеќекратна и неуспешна реинтубација (20-ина минути), при што довело до дестабилизирање и смрт на бебето. Сведочењата на специјализантките д-р Деспина Кочова и д-р Мевљане Ислами-Лимани потврдуваат дека ја предупредувале да ја прекине постапката. Интерните податоци откриваат и сомнежи за алкохолна употреба на д-р Бадева за време на работа, што е целосно игнорирано од директорката д-р Ирена Алексиовска-Папестиев и институциите. Комисијата за квалитет препорачала тестирање на супстанции, но нема законска сила за реална проверка, што јасно укажува на систем кој штити персонал и формалности наместо животот на пациентите“, велат од Левицата.

Од таму додаваат дека директорката не ги известила Министерството за здравство, ДСЗИ ниту Јавното обвинителство цели два месеци, додека ДСЗИ, велат од Левица, подоцна се ограничува само на формални извештаи за медицинските состојби, без да го утврди суштинскиот причинско-последичен однос помеѓу несоодветната постапка и трагедијата.

„Министерот за здравство, Азир Алиу и директорот на ДСЗИ, Кирил Лазов, декларативно најавија формирање стручна комисија, но ова останува празна формалност ако не се обезбеди независна контрола и санкција на одговорните“, велат од Левица.

Партијата бара итна, независна и транспарентна истрага од Јавното обвинителство за сите аспекти на овој случај; одговорност за директорката д-р Ирена Алексиовска Папестиев и педијатарката д-р Емилија Бадева и сите кои прикривале информации; јавно објавување на обдукцискиот наод на новороденчето; законски промени кои ќе овозможат реална контрола и проверка на медицинските постапки, вклучувајќи и тестирање на лекари за супстанции во критични оддели; крај на културата на молк, прикривање и заштита на хиерархијата над животите; реформа на здравствениот систем кон јавно, колективно, транспарентно и социјално здравство, каде здравјето и животот се врвен приоритет, а не формализам и лични интереси и едукација и вработување на повеќе педијатри неонатолози.

Освен ова, велат од Левица, останува и прашањето дали на ГАК постои јасен протокол за соработка со детската хирургија и детска клиника и дали се прифаќаат сите новороденчиња за кои е проценето дека треба да се префрлат за стручна помош?